Ünlü Tarihçi Ilber Ortayli Inebolu'da Konferansa Katildi Açiklamasi
Ünlü Tarihçi Prof. Dr. Ilber Ortayli, Kastamonu’nun Inebolu ilçesinde katildigi konferansta Milli Mücadele Dönemi ile ilgili bilgiler verdi.
”Atatürk’ün Inebolu’da durmak istedigini biliyorum ama Inebolu’ya neden çikmadigini bilmiyorum”
Inebolu’nun Karadeniz’in önemli bir ilçesi oldugunu belirten Ortayli, “Inebolu adi Yunanca isim olan ‘Inepolis’ten bozmadir. Anadolu’daki birçok sehirlerde polis eki ya var ya da üstüne baska bir sey veya gastromoni, kastron, kelimeleri ile degistiriyorlar. ‘Ine’ Türkçe bir kelimedir. Dolayisiyla Türklerin, asiretlerin gelip yerlestikleri denizcilik ögrendikleri bir bölgedir. Karadeniz kiyilarinda özel bir yeri var. Bu da en önemli hususlardan birisidir ve mazi de çok önemli bir yeri vardir. Çünkü Karadeniz kiyisinda Sinop gibi çok korunakli bir liman olmamakla birlikte önemli bir iskeledir. Atatürk’ün Inebolu’da durmak istedigini ama Inebolu’ya neden çikmadigini bilmiyorum. Karadeniz kiyilari mütarekede önemli kariyeri olan bir komutan için, burada isyanlar vardi, bu isyanlar kiskirtiliyordu, isgal kuvvetleri vardi ve isgal kuvvetleri dengeyi tam saglayamiyordu” diye konustu.
“O gece Inebolu’ya inememistir ve Mustafa Kemal Pasa Samsun’da durmustur”
Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çiktigi süreçle ilgili bilgiler aktaran Ortayli, ‘’Burada koloniler vardi. Bunlari kiskirtma safhasina girdiler. 19. ve 20. yüzyilda nerede kapitülasyon aldilarsa orada kiskirtma basladi.
Bu münferitten istifade ile burada Ingiliz isgal kuvvetleri General Milne Samsun’da oturan çok dikkatliydi. Mustafa Kemal Pasa buraya vatani kurtarsin diye yollanmadi. Mustafa Kemal Pasa Inebolu’yu tevkif etmek istiyor, Inebolu’da durmak istiyor, çünkü belli ki ise basladigi zaman burasi ona baska türlü ise yarayacak, Istiklal harbindeki mevki belli Inebolu’nun yani burayi o biliyor ve çoktan istihbarati var. Buradan nasil gider, kimle nasil sevk eder buradaki halk nedir kapasiteleri nedir, inançlari nedir neye ne kadar dayanirlar, yolun ortasinda birakirlar mi, yoksa desteklerler mi, bunlarin hepsini ögrenmis. O gece Inebolu’ya inememistir ve Mustafa Kemal Pasa Samsun’da durmustur. Bu sehrin Inebolu’nun harp içindeki önemine bakarsak burayi ziyaret edenler oldu” diye konustu.
“Bizim buradaki yerlesmemiz de yüzde 100 kabul edilmis bir sey degildir”
19 Mayis’in önemine deginen Ortayli, “Bir savas nasil planlanacagi bellidir, ne olacagi belli, rastgele halk kahramanlari da yapabilir. Bir yerde savasi sadece asker degil, is bilenin kuvvetli insanlarin yapacaklari sey her zaman çoktur. Bu bir eski devletin eski bir ordunun çikaracagi bir seydir. Onun için Türkiye’de asker ve ordu düsmanligi çok kötü bir zihniyettir. Bazi böyle kuvvetler vardir, bunlar bahriyemizi yok etmeye çalistilar, ordunun içine sizmaya çalistilar ve Türkiye kolay yutulur bir dolma degildir. Bir arada dururken fikri farklilarimiza, yol farkliliklarimiza ragmen bazi seylerin üzerinde oturmaktir. Güzel bir memleketin sahibi zordur, buraya en geç gelenlerden biriyiz. Yani dünyada bir kitaya gelip de etnik kurulusunu en son degistiren devlet biziz. Bizim buradaki yerlesmemiz de yüzde 100 kabul edilmis bir sey degildir. Burayi birakip da gitmek bir kurtulus degildir. Çünkü kimse sizi beklemiyor. Bakbul kuvvetler olarak, hiçbir yerde de is güç sahibi olup mutlu olmanizi mümkün degildir. Böyle bir yeri birakmamak için bazi sartlar vardir, bazi müessesler ve bir gelenek üzerinde anlasmis olmaniz gerektirir. Bugün için 18 Mayis Türkiye’nin en kuvvetli günüdür ve en önemli günüdür. 30 Agustos da mühim bir gündür, 26 Agustos da mühim bir gündür, böyle tarihlerde Viyana kapilarina da çiktik ve kendi vatanimizin son kapilarini da savunmak zorunda da kaldik. Hareketli bir milletiz, bin yilin içinde uzak Asya bozkirlarinda Tuna havzasina kadar gittik. Böyle bir hareketlilik, cografi genisleme, çekilme her millete has bir sey degildir. Türkiye’de hiç kimse hiçbir sekilde kendi basina kendi zümresi ile hakim olamaz, burasi çok renkli bir ülkedir. En tehlikeli bir seylerden birisi partizanlik, yandaslik, akraba kayiriciligi, hemsehrilik oyuncakligi gibi seylerdir. Çünkü Türkler genis ve yaygin bir millettir” seklinde konustu.
Konferans programi sonunda Kaymakam Ahmet Vezir Baycar ve Belediye Baskani Mustafa Huner Özay, Prof. Dr. Ilber Ortayli’ya konferansa katildigi için tesekkür ederek çesitli hediyeler takdim etti.