Ekim'de Tarimsal Maliyetlerdeki Artis Hiz Kesti
Tarim-GFE’nin aylik yüzde 2.68 ve yillik yüzde 134.76 olarak ilan edildigini belirten Antalya Ticaret Borsasi (ATB) Baskani Ali Çandir, “Bu rakamlar, aylik düzeyde 2018 ve 2020 yillari Ekim ayindan sonraki en yüksek rakam olmustur. Geçtigimiz Mart ayinda yüzde 105.70 ile üç haneli olarak açiklanmaya baslanan yillik tarimsal girdi maliyetleri enflasyonu, o tarihten bu yana artarken, Ekim ayinda bir önceki aya göre düsüs göstermistir” degerlendirmesinde bulundu.
Ekim ayindaki yillik degisimlere bakildiginda, en yüksek artisin yüzde 196.89 ile enerjide olduguna dikkat çeken Ali Çandir, tohumda yüzde 94.24, gübrede yüzde 192.52, ilaçta yüzde 107.56, veteriner hizmetlerinde yüzde 38.42, yemde yüzde 140.86 artis ilan edildigini kaydetti.
Çandir, tarimsal yatirima katki saglayan mal ve hizmetlerin fiyatlarinda ise aylik yüzde 5.43 ve yillik yüzde 100.96’lik artis oldugunu belirtti.
Üretici için iyimser beklenti
TÜIK Tarimsal Üretici Fiyat Endeksi’nin Ekim’de aylik yüzde 4.59 ve yillik yüzde 163.32 ilan edildigini belirten Baskan Ali Çandir, “Tarimsal faaliyetlerde bulunanlar açisindan son bir yillik egilim sürekli sektörün aleyhine seyrederken Nisan, Mayis ve Temmuz aylarinda üretici lehine bir durum yasanmisti. Ekim ayinda makas, yine üretici lehine dönmüstür. Önümüzdeki aylarda bu egilimin devam etmesi, üretici kesim için birikmis zararlari kapatmak açisindan olumlu beklentidir” degerlendirmesinde bulundu.
Yurtiçi ve yurtdisi üretici enflasyonlarinin tarim sektörünü dolayli olarak etkiledigini söyleyen Baskan Çandir, “Ekim ayinda açiklanan aylik yüzde 1.34 ve yillik yüzde 103.79 düzeyindeki yurtdisi üretici enflasyonu ile aylik yüzde 7.83 ve yillik yüzde 157.69 düzeyindeki yurtiçi üretici enflasyonu, genel olarak sektörün geçmisten gelen maliyet yükünü gelecekte de tasimaya devam edecegini göstermektedir” dedi.
“Üretici maliyetini tüketiciye yansitamadi”
Ekim ayinda tüketici enflasyonu üretici kesimdeki bu enflasyonlara karsilik TÜFE’nin aylik yüzde 3.54, yillik yüzde 85.51 ilan edildigini, gida enflasyonunun aylik yüzde 5.09, yillik yüzde 99.05 açiklandigini, islenmemis gida enflasyonunun Ekim’de aylik yüzde 7.21, yillik yüzde 92.24 ilan edildigini, yas meyve sebze enflasyonunun ise aylik yüzde 14.34 ve yillik 77.75 açiklandigini belirten Çandir, “Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldigi maliyet artislarini yaklasik yari yariya az tüketiciye yansitabildigini göstermektedir” dedi.
“Rekor yükselisler durdu”
Baskan Çandir, maliyetlerde rekor yükselisin durdugunu, önümüzdeki dönem bu egilimin devamini beklediklerini söylerken sunlari kaydetti:
“Ilan edilen rakamlar, Ekim aylari itibariyle nispi yüksek bir dönem içerisinde oldugumuzu göstermektedir. Ancak bu yüksekligin rekor düzeyde olmadigini da görmekteyiz. Haziran ve Agustos aylarindaki aylik düsüsler, sonbahar geldiginde, yerini yükselise birakmaya baslamisti. Ancak yilin son çeyregine girdigimizde geçmise göre rekorluk yükselislerin durdugunu görüyoruz. Önümüzdeki dönemde de, bu egilimin devam etmesini bekliyoruz.”