Cumhurbaskanligi Iletisim Baskanliginin New York'ta Düzenledigi Panelde BM Reformu Tartisildi

ABD Disisleri Bakanligi eski danismani Rich Outzen: 'BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesinin, kendi ulusal çikarlari pesinde kosmalari, BM'nin uluslararasi fayda kavramini ihlal ediyor' SETA Washington DC Arastirma Direktörü Dr. Kiliç Bugra Kanat: 'Güvenlik Konseyi islemez hale geldiginde, bu durumun, BM'nin diger tüm organlarina sirayet ettigini anlamaliyiz. Güvenlik Konseyindeki problem, Ürdün'deki bir mülteci kampina kadar sirayet ediyor'

Cumhurbaskanligi Iletisim Baskanliginin, Birlesmis Milletler (BM) Genel Kurulu öncesinde, BM Plaza'da düzenledigi "Kovid-19 Sonrasi Dönemde Güvenin Yeniden Insasi ve Umudun Tazelenmesi: Türkiye'nin Uluslararasi Düzene Bakis Açisi" baslikli panelde, Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan'in kaleme aldigi "Daha Adil Bir Dünya Mümkün" isimli kitapta da yer alan, BM'ye iliskin somut reform önerileri tartisildi.

Moderatörlügünü TRT World Sef Editörü Ghida Fakhry'nin yaptigi panelde, SETA Washington DC Arastirma Direktörü Dr. Kiliç Bugra Kanat ile birlikte konusmaci olarak yer alan ABD Disisleri Bakanligi eski danismani Rich Outzen, "BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesinin, kendi ulusal çikarlari pesinde kosmalarinin, BM'nin uluslararasi fayda kavramini ihlal ettigini düsünüyorum. Bunun nedenini anlamamiz gerekiyor." dedi.

BM Anayasasi'nin yüzyil erken yazilmis bir belge oldugunu dile getiren Outzen, "Zira uluslararasi sistem hala ulusal egemenlik temelli; ulus devletler egemenliklerini paylasmiyor ve dünyada hiçbir ülke ulus üstü bir egemenligi kendi egemenlikleri üzerinde görmüyor." diye konustu.

BM reformu için ulusal gücü ya da egemenligi asmak yerine, BM'nin kurulusundaki, ülkelerin kendi istekleriyle ulusal egemenliklerinin bir bölümünü, bir fayda karsiliginda delege etmeleri fikrine geri dönülmesi gerektigini ifade eden Outzen, söz konusu faydanin seffaflik, verimlilik ve isleyen bir mekanizma olacagini belirtti.

BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi temsilciden ibaret yapisi kuruldugunda, dünyada güvenlik operasyonlari yapma yetenegi olan sinirli sayida ülke bulundugunu hatirlatan Outzen, günümüzün çok kutuplu dünyasinda BM'nin, güvenlik rolünü geri planda birakarak, mülteci sorunu ve salgin gibi alanlara odaklanmasini önerdi.

- "Yeni dünya düzeni yeni bir BM gerektiriyordu"

SETA Washington DC Arastirma Direktörü Dr. Kiliç Bugra Kanat ise Cumhurbaskani Erdogan'in, Güvenlik Konseyindeki mevcut sorunlari çözmek için reformun yeterli olmayacagi, BM'nin tüm organlarinin güçlü devletler tarafindan yönetildigi ve sorunun tüm sistemde oldugu fikrine atifla "Güvenlik Konseyi islemez hale geldiginde, bu durumun, BM'nin diger tüm organlarina sirayet ettigini anlamaliyiz. BM'nin sahadaki çalisanlari da bu durumdan mustaripler. Bürokratik zorunluklar nedeniyle kaynaklar dogru sekilde kullanilamiyor. Güvenlik Konseyindeki problem, Ürdün'deki bir mülteci kampina kadar sirayet ediyor." degerlendirmesinde bulundu.

Kanat, Cumhurbaskani Erdogan'in, BM'nin demokratiklesmesinden kastinin, yalnizca tüm ülkeler arasinda yatay bir esitlik degil, kurulusun bazi temel organlarinin temel islevleri konusunda bir esitlik oldugunu dile getirdi ve bu açidan kurumsal demokratiklesmeyi daha önemli buldugunun altini çizdi.

Türkiye'nin, BM reformu konusundaki israrina da deginen Kanat, dünyanin en istikrarsiz bölgelerinin tam ortasinda bulunan Türkiye'nin gözünden bakildiginda, ana görevi barisi ve güvenligi saglamak olan ve uluslararasi çatismalarin çözümünde bir forum olmayi hedefleyen BM'nin, Türkiye'nin çevresindeki problemlerin çözümünde etkisiz kaldigini hatirlatti. Kanat, Türkiye'nin, uluslararasi düzenin islemezliginden yakinan diger devletler gibi bu sorunun çözümünü istedigini söyledi.

Kiliç Bugra Kanat, "BM Güvenlik Konseyinin mevcut sistemi, Soguk Savas yillarinda, ABD ve Sovyetler Birligi'ni bir masada bulusturmak için gerekliydi. Ancak Soguk Savas'tan sonra uluslararasi sistem degisirken, uluslararasi kurumlar hizlica yeniden degerlendirilmeliydi. Yeni dünya düzeni, yeni bir BM gerektiriyordu." görüsünü paylasti.

3. Dünya Savasi'nin artik acil bir tehdit olmadigi dünyada, güvenlik kavraminin da degistigine dikkati çeken Kanat, "Artik insanlar hizla çözülmesi gereken gerçek problemlerin iklim degisikligi, pandemi ya da dünyadaki ekonomik esitsizlikler oldugunu düsünüyor. Güvenlik Konseyinin, artik bazi politikalari gelistiren tek kurum olmasi gerekmiyor." ifadesini kullandi.

Kaynak: AA