O virüsler insana nasıl geçti?
ABD’de yapılan yeni bir araştırma, yeni tip corona virüs (Covid-19), Ebola, HIV, SARS, AIDS gibi zoonotik hastalıklara neden olan 142 tür virüsün hayvanlardan insanlara geçmesinin temel nedeninin vahşi yaşam alanlarının insan eliyle yok edilmesi olduğu belirtildi. Bilim insanları habitat yıkımı ile virüslerin yayılımı arasında doğrudan bir bağlantı buldular.
UC Davis Veteriner Fakültesi'nden araştırmacılar bulaşıcı hastalıklarda artış ile çevresel değişim arasındaki bağlantıyı inceledi. Çalışmaya göre virüs riskini artıran faaliyetlerin birçoğu, vahşi yaşam nüfusu düşüşlerini ve türlerin yok olma riskini de beraberinde getiriyor.
Royal Society Bildiriler kitabında yayımlanan araştırmanın baş yazarı Christine Kreuder Johnson, “Hayvanlardan virüs yayılması, yaban hayatı ve yaşam alanlarına verdiğimiz zararın doğrudan bir sonucu. Onların habitatlarına girdiğimizde hastalıklarını da bizimle paylaşıyorlar. Bu eylemler aynı anda farklı türlerin hayatta kalmasını tehdit ediyor ve virüslerin yayılmasına neden oluyor. Pek çok faktörün talihsiz bir yakınsamasında, şu anda içinde bulunduğumuz karışıklık ortaya çıkıyor” ifadelerini kullandı.
142 tip virüs incelendi
Bilim insanları, hayvanlardan insanlara ve konakçı olarak geçişe yardımcı olduğu düşünülen türlere yayılan 142 tip virüsü inceledi.
Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'nin yayınladığı listede yer alan tehdit altındaki türlerin bolluğu, yok olma riskleri ve türlerin azalmasının altında yatan nedenler ile virüslerin ortaya çıktığı dönemler eşleştirildi.
'Doğrudan bir bağlantı buldular'
Araştırmacılar, türlerin yok olması ise salgın hastalıklar arasında doğrudan bir bağlantı buldular. Diğer taraftan hayvancılık sektörününün doğadaki vahşi memeli türlerinden sekiz kat daha fazla zoonotik virüsü (hayvanlardan insana geçen virüs) insanlar arasında dolaşıma soktuğu açığa çıktı.
Diğer taraftan, sayıları bolca artan ve insan egemen ortamlara iyi adapte olan vahşi hayvanların insanlarla daha fazla virüs paylaştığını bulundu. Bunlar arasında, evlerin yakınında ve çiftliklerin çevresinde yaşayan bazı kemirgen, yarasa ve primat türleri yer alıyor.
Zoonotik nedir?
Bakteriler, virüsler, parazitler ve prionlar bu hastalıklara neden olabiliyor. Ebola, HIV, çoğu grip türü ve Covid-19, zoonotik hastalıkların örnekleridir. Ancak, insanları enfekte eden bin 415 patojenin yüzde 51'inin zoonotik olduğu biliniyor.
Zoonotik hastalıklar, hayvanlardan insanlara sıçrayan bir patojenin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıklar olarak tanımlanıyor.