Eskişehir'de Turizmin Merkezi Odunpazarı
Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde de adından büyük bir övgü ile söz edilen Odunpazarı, bugün seyahatnamede adı geçen sokakların 5’ini aynı ismi ile korumaya devam ediyor.
Eskişehir’in ilk yerleşim yeri olan Odunpazarı’nda yer alan evler, şehrin sakinlerine de konut oldu
Tarih-kültür dendiğinde kuşkusuz herkesin aklında ilk önce Tarihi Odunpazarı Evleri geliyor. Eskişehir’in ilk yerleşim yeri olan Odunpazarı’nda yer alan bu evler, şehrin sakinlerine de
konut olma özelliği taşıyor. Bir rivayete göre Eskişehir’e yerleşmeyi düşünen ilk halk Odunpazarı ve şimdiki Porsuk Çayı’nın bulunduğu bölgeye birer koyun ciğeri asarlar. Hangisi çok dayanırsa orayı yerleşim bölgesi seçeceklerdir. Odunpazarı’na asılan ciğer daha geç bozulur ve ilk yerleşim burada oluşur. Böylece Odunpazarı’na yerleşim başlar.
Evliye Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Odunpazarı’na büyük övgü
Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesinde de adından büyük bir övgü ile söz edilen Odunpazarı, bugün Seyahatnamede adı geçen sokakların 5’ini aynı ismi ile korumaya devam ediyor. Bütün gizemi ve ihtişamı ile görenleri kendine hayran bırakan Odunpazarı ve onun eşsiz evleri, sizleri görsel ve kültürel bir şölene davet ediyor. Dar sokakların iki yanına sıralanan evlerin bazıları bembeyaz duvarlarının arasında kahverengi çerçeveleri ile bir yağlıboya tablodan fırlamış gibi görünüyor. Bazı evler ise çivit mavisi, kiremit kırmızısı görünümleri ile bu tabloya farklı renkler katıyor. Evler Osmanlı döneminin kent mimarisinin önemli özelliklerini içinde barındırıyor. Hem yaşam alanı hem de ailenin ekonomik faaliyetine uygun biçimde tasarlanan evlerde genellikle alt katta mutfak, ahır, çamaşırlık veya depo bulunurken aile, yaşamını üst katlarda sürdürüyor. Sivil Türk mimarisinin özgün örneklerinden olan ahşap, çatılar arasına doldurulan kerpiçlerle yapılmış cumbalı evler, yaşlanmışlıklarına rağmen yüzümüze gülümsüyor adeta. Bölgede evlerin yanı sıra döneme özgü Kurşunlu Camii ve Külliyesi de buluyor. Ayrıca bölgenin geleneksel el sanatlarının örneklerini görebileceğiniz tarihi Atlıhan, Eskişehir Sanatları Çarşıları ve dünyada sadece Odunpazarı’nda bulunan Lületaşı Müzesi’ de mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerin arasında. Geleneksel el sanatları cenneti diye bileceğimiz Odunpazarı antika ve ahşap oymacılığı meraklılarının önemli bir uğrak noktası. Beyler Sokakta yer alan antikacı, Kurşunlu Camii Sokakta yer alan ahşap oyuncakçı, bölgeye akın eden ziyaretçilere Odunpazarı’ndan küçük ama çok özel anı objeleri ile sevdiklerine hoş bir sürpriz yapma imkanı sunuyor. Odunpazarı evlerinin yoğun olarak bulunduğu 30 sokakta 300 ev, 3 cami, 1 külliye, 2 kervansaray, 15 çeşme, 1 hanın restorasyonu ve aslına uygun yapımı gerçekleştirilmiş ve böylelikle Odunpazarı evleri tüm ihtişamı ile gün ışığına çıkmasına katkı sağlanmış.
Lületaşı işleyen atölyeleri gezmeyi unutmayın
Odunpazarı evlerini gezmek amaçlı giden herkesi öncelikle Büyükşehir Belediyesinin yaptırdığı aslına uygun yeni evler karşılar. Bir sokağa girip gezmeye başladığınızda ise eski ama aslına uygun olarak restorasyondan geçmiş evleri görürsünüz. Fakat ilerleyip de yıkılmaya yüz tutmuş evleri görünce de insanı bir hüzün kaplıyor. Odunpazarı’nda gezerken gözünüze çarpacak başka bir detaysa, lületaşı işleyen ustalardır. Odunpazarı bölgesinde birçok tarihi evin alt katında ufak atölyeleri bulunan lületaşı ustaları, işlenebilir lületaşının kaynağı olan Eskişehir’de zanaatlerini ortaya koyuyorlar. Çok hafif ve gözenekli olan lületaşı kurutulduktan sonra tekrar neme veya herhangi bir gaza maruz kalırsa bu nemi veya gazı büyük ölçüde emiyor. Tekrar kururken de bu nemin veya gazın içindeki artıkları bünyesinde tutuyor. Bu temel özelliği dolayısıyla çok uygun bir pipo malzemesi olan lületaşı, yaklaşık 300 yıldır büyük ölçüde dünyanın en kıymetli pipolarının yapımında kullanılıyor. Odunpazarı’nı gezerken bu lületaşı atölyelerini gezmeyi unutmayın.
Cam vazoların, bibloların nasıl yapıldığını görebilirsiniz
Odunpazarı evlerinin olduğu bölgede, dikkatinizi çekecek diğer yapı ise Kurşunlu Camii ve Külliyesi. Bu Külliye, Osmanlı’nın en tanınmış birkaç minyatür ustasından biri olan Matrakçı Nasuh’un, Kanuni’nin Irak seferi sırasında 29 Aralık 1536 yılında çizdiği Eskişehir minyatürünün en göz alıcı yapısını oluşturuyor. Kurşunlu Camii ve Külliyesi, 1525 yılında Kanuni Sultan Süleyman zamanında Çoban Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır. Avlusunda bir şadırvan, sağ tarafta menzilhane, sol tarafta aşhane ve kervansaray ortada cami ve caminin arkasında medrese odaları ve Mevlevihane bulunmaktadır. Ayrıca külliye bahçesinde Lületaşı Müzesi ve Cam Müzesi bulunuyor. Cam müzesini gezerken, Odunpazarı Belediyesi Sıcak Cam Atölyesi’nde cam vazoların, kolyelerin nasıl yapıldığını görme imkanı da bulabilirsiniz.
Türkiye’nin ilk daktilo müzesi Odunpazarı’nda
Odunpazarı Tarihi Bölge içinde çok sayıda müze bulunuyor. Odunpazarı Belediyesi Dede Mahallesi’nde bulunan Şamoğlu Konağı’nı Daktilo Müzesi’ne dönüştürdü. Müzede; yakın zamanda kaybettiğimiz gazeteci ve televizyon programcısı Tayfun Talipoğlu’nun Odunpazarı Belediyesi’ne bağışladığı daktilo koleksiyonun yanı sıra, birçok gazeteci tarafından bağışlanan daktilolar bulunuyor. Türkiye’nin ilk daktilo müzesi olma özelliğine sahip olan Tayfun Talipoğlu Daktilo Müzesi’nde ayrıca Bülent Ecevit ve Tayfun Talipoğlu’nun balmumu heykelleri de yer alıyor. Odunpazarı Tarihi Bölge’de yer alan müzelerden biri de Kurşunlu Külliyesi’nde yer alan Ahşap Eserler Müzesinde, Odunpazarı Belediyesi tarafından düzenlenen Uluslararası Ahşap Heykel Festivali’ne katılan sanatçıların yaptığı ahşap eserler sergileniyor. İnsanın hayal dünyasının ve ağacın dönüştüğü birbirinden güzel sanat eserleri ile Kurşunlu Külliyesi’nin tarihi dokusu sizi başka serüvenlere sürüklüyor.