Ahlat'ta 'Esma-Ül Hüsna' İşlemeli Mezar Taşı Bulundu
OKTAY BAYAR - Bitlis'in Ahlat ilçesinde, "Anadolu'nun Orhun Abideleri" olarak nitelendirilen, boyları 4,5 metreye varan, üzerindeki yazı ve motiflerle her biri büyük önem taşıyan mezar taşlarını bünyesinde barındıran Selçuklu Meydan Mezarlığındaki arkeolojik çalışmalarda, üzerinde "Esma-ül Hüsna" bulunan mezar taşı ortaya çıktı.
İlçede 8 bin mezar taşının bulunduğu Selçuklu Meydan Mezarlığında Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Sanat Tarihi Bölümünce yürütülen arkeolojik çalışmalarda tarihe ışık tutacak önemli bulgular elde edildi.
Eski Kazı Şehri Kazıları Başkanı ve YYÜ Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Recai Karahan, AA muhabirine, bugüne kadar 383 taşın yosun ve likenlerden (mantarla su yosununun ortak yaşamasıyla ortaya çıkan bitkilerin genel adı) temizlendiğini söyledi.
Bu yıl 170 mezar taşının liken temizliğinin yapıldığını belirten Karahan, şunları kaydetti:
"Diğerleri ise geçen yıllarda yapılmıştı. Bugüne kadar 530 taşın epigrafik çözümlenme işlemi yapıldı. Yani 530 taş okundu. Bu taşlarda, yapan ustaya ve ölene ait bilgiler, bazı taşların yan kısmında ise Ayet-el Kürsi yer alıyordu. Ancak Esma-ül Hüsna yazılı olan bir mezar taşıyla ilk kez karşılaşıyoruz. Taşların kendine has özellikleri var. Bir başkasında başka bir özellik ileri çıkabiliyor ancak bu taşta Esma-ül Hüsna'nın görülmesi bizim bu yıl yaptığımız çalışmaların çok önemli bir kısmını oluşturuyor."
Bu mezar taşının Yusuf Bin Miran isimli usta tarafından 1320 yılında yapıldığı bilgisini veren Karahan, "Mezar taşında hem başucu hem ayakucu şahidesini görüyoruz. Batıya bakan başucu şahidesinde bu mezar taşını yapan ustanın kitabesi bulunmakta ayrıca palmet motifleri çok ince bir şekilde rumilerle işlenmiş. Bu haliyle hemen hemen alanın en güzel taşlarından biri olarak gözümüze çarpıyor" dedi.
- "Bu mezar taşı bir hanım metfuna ait"
Mezarın sandukasının da farklı olduğunu dile getiren Karahan, şunları söyledi:
"Sandukası çok ilginç bir şekilde yapılmış, kufi yazılarla süslenmiş. Diğer mezar taşlarından daha değişik olarak tek parça bir sanduka görmekteyiz. Ayak ucu şahidesi baş şahidesinden biraz daha kısa yapılmış. Bu mezar taşı bir hanım metfuna ait. O sebeple çok daha özenli olduğunu görmekteyiz. Yine ayakucu taşında Ayet-el Kürsi yazılmış. Allah'ın isimleri olan Esma-ül Hüsna ise baş taşından başlayıp, ayakucuna kadar devam etmekte. Selçuklu Mezarlığının oldukça önemli taşlarından biridir."
Aynı mezarlıkta bir süre önce yürütülen çalışmalarda da kadılar için ayrılmış özel bir bölümün bulunduğu belirlenmişti.
Kaynak: AA
Eski Kazı Şehri Kazıları Başkanı ve YYÜ Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Recai Karahan, AA muhabirine, bugüne kadar 383 taşın yosun ve likenlerden (mantarla su yosununun ortak yaşamasıyla ortaya çıkan bitkilerin genel adı) temizlendiğini söyledi.
Bu yıl 170 mezar taşının liken temizliğinin yapıldığını belirten Karahan, şunları kaydetti:
"Diğerleri ise geçen yıllarda yapılmıştı. Bugüne kadar 530 taşın epigrafik çözümlenme işlemi yapıldı. Yani 530 taş okundu. Bu taşlarda, yapan ustaya ve ölene ait bilgiler, bazı taşların yan kısmında ise Ayet-el Kürsi yer alıyordu. Ancak Esma-ül Hüsna yazılı olan bir mezar taşıyla ilk kez karşılaşıyoruz. Taşların kendine has özellikleri var. Bir başkasında başka bir özellik ileri çıkabiliyor ancak bu taşta Esma-ül Hüsna'nın görülmesi bizim bu yıl yaptığımız çalışmaların çok önemli bir kısmını oluşturuyor."
Bu mezar taşının Yusuf Bin Miran isimli usta tarafından 1320 yılında yapıldığı bilgisini veren Karahan, "Mezar taşında hem başucu hem ayakucu şahidesini görüyoruz. Batıya bakan başucu şahidesinde bu mezar taşını yapan ustanın kitabesi bulunmakta ayrıca palmet motifleri çok ince bir şekilde rumilerle işlenmiş. Bu haliyle hemen hemen alanın en güzel taşlarından biri olarak gözümüze çarpıyor" dedi.
- "Bu mezar taşı bir hanım metfuna ait"
Mezarın sandukasının da farklı olduğunu dile getiren Karahan, şunları söyledi:
"Sandukası çok ilginç bir şekilde yapılmış, kufi yazılarla süslenmiş. Diğer mezar taşlarından daha değişik olarak tek parça bir sanduka görmekteyiz. Ayak ucu şahidesi baş şahidesinden biraz daha kısa yapılmış. Bu mezar taşı bir hanım metfuna ait. O sebeple çok daha özenli olduğunu görmekteyiz. Yine ayakucu taşında Ayet-el Kürsi yazılmış. Allah'ın isimleri olan Esma-ül Hüsna ise baş taşından başlayıp, ayakucuna kadar devam etmekte. Selçuklu Mezarlığının oldukça önemli taşlarından biridir."
Aynı mezarlıkta bir süre önce yürütülen çalışmalarda da kadılar için ayrılmış özel bir bölümün bulunduğu belirlenmişti.