'Gedelek Turşusu', Fast-food Zincirlerinin Menüsüne Girdi
Orhangazi ilçesine bağlı Gedelek köyünde üretilen ve ünü ülke sınırlarını aşan turşu, fast-food zincirlerinin menülerinde de kendisine yer buldu. Yılda yaklaşık 45 bin ton turşu üretimiyle bin 500 kişiye istihdam sağlanan köyden, Avrupa'dan Türk cumhuriyetlerine kadar birçok ülkeye ihracat yapılıyor.
Gedelek Köyü Muhtarı Osman Trak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Gedelek turşusu"nun kalitesi ve lezzetinin, köyün kireçli suyunun turşuya tabii bir sertlik vermesinden kaynaklandığını, diğer bölgelerdeki imalathanelerde ise bu sertliğin suni yollarla sağlandığını söyledi.
Köyde turşu imalatının geçmişinin çok eskilere dayandığını hatırlatan Trak, şöyle devam etti:
"Turşu imalatı Gedelek'te aslında 1949-1950 yıllarında başladı ama ondan evvel turşuluk sebzeyi üretiyorduk. 1929 yılında Gemlik'te Rumlar oturuyordu, Girit'te de Türkler. Girit'teki Türklerle Gemlik'teki Rumları mübadele ettiler. O arada Prevezeli Rıfat Minare, Gemlik'e gelirken turşu tezgahıyla geliyor ve eline salatalık tohumunu alarak köyleri geziyor; 'Nerede yetiştirilebilir?' diye. Gedelek'teki su kaynağını görünce 'Bu köy ideal bir köy' diyor ve turşuluk sebze yetiştirmek için köylüleri özendiriyor. Salatalık ekenlere avans dağıtıyor. İlk salatalığı yetiştirip götürenlere bahşiş veriyor. Teşvik ediyor köylüyü ve bu şekilde köylü ekime başlıyor."
Gemlik'te konserve fabrikası bulunan Rıfat Minare'nin yanında çalışan babasının, 1949'da buradan ayrılarak Gedelek'te turşu imalatına başladığını anlatan Trak, bunun basit bir üretim olduğunu dile getirdi.
Köyde turşu üretiminin böyle başladığını ve zamanla diğer aileler arasında yayıldığını bildiren Trak, 1960'lı yıllarda imalathane sayısının arttığını vurguladı.
Trak, turşu üretimi için 1970'li yıllarda ruhsat, 1980'li yıllarda resmi izin gerektiği bilgisini vererek, şimdi ise üretim izni olmayanın üretim yapamayacağını kaydetti.
Turşu üretiminin zamanla geliştiği köyde imalathane sayısının 48'e ulaştığını belirten Trak, bunların bazılarında üretilen turşuların Bursa ve İstanbul'daki şubelerinde satıldığını, kimilerinin de ihracat yapacak kadar işlerini geliştirdiğini söyledi.
Gedelek'ten önemli ölçüde ihracat yapıldığını dile getiren Trak, "Uluslararası fast-food zincirlerine turşu tedarik ediyoruz. İhracat, Türk cumhuriyetlerine, Avrupa'ya, buralara gidiyor. Mesela bizim Berrak turşusu, McDonald's'ın üç numara salatalığını veriyor. Tabii bu her yere gidiyor, dünyaya gidiyor. McDonald's'ın olduğu her yere gidiyor. Bunun yanında direkt ihracat yapmayıp da kendi ürettiği malı ihracatçıya veren imalathaneler de var. Bu şekilde de ihracat yapılıyor" dedi.
-"Lahana sarma ve patlıcan dolma turşuları başka yerde yok"
Trak, Gedelek'in yanı sıra yaklaşık 50 köyden temin edilen sebzeleri işlediklerini ifade etti.
Sebzelerin, İzmir'in Ödemiş ilçesi, Balıkesir, Afyonkarahisar ve Çanakkale'den tedarik edildiğini söyleyen Trak, "Balıkesir, salatalık, biber ve lahana üretiyor. Çanakkale sırf acı biber üretiyor. Ödemiş yalnız salatalık, domates üretiyor. Buraların köylerinde yetişen sebzeler köyümüze geliyor, imalathanelerde turşu olarak piyasaya arz ediliyor" ifadesini kullandı.
Lahana sarma, patlıcan dolma turşularının Gedelek'e has olduğunu anlatan Trak, bunların başka bölgelerde yapılmadığını, ürettiğini iddia edenlerin ise köyden temin ettiğini savundu.
Köyde salatalık, biber, domates, lahana, havuç, acur, kelek, fasulye, patlıcan sarma, kırmızı biber dolma ve lahana sarma gibi 20 ana çeşitte turşu üretildiğini belirten Trak, ayrıca her sebzenin kendi arasında da çeşitli turşularının yapıldığını, böylece çeşit sayısının 50'yi bulduğunu bildirdi.
Trak, eskiden yılda 50 bin ton civarında turşu üretildiğini ancak ürünün yeterince para etmemesi nedeniyle bu miktarın 40-45 bin tona gerilediğini kaydederek, turşuların kilogramının 2,5-10 liradan satıldığını dile getirdi.
Turşu üretimi sayesinde geçmişte daha çok göç aldıklarını ancak şimdi bunun biraz azaldığını bildiren Trak, şöyle konuştu:
"Şimdi pek fazla gelen yok. Zaten mevcut işçiler de piyasaya yetmeye başladı.
Bunun yanında komşu köylerden, Orhangazi'den, Gemlik'ten işçiler de günlük olarak çalışmaya geliyor. Dolayısıyla piyasada bin 500 civarında işçi istihdam ediliyor. Burada bunların da ailelerini filan düşünürseniz... Bir de köylülerin ektiği sebzeler değerleniyor, nakliyeciler kazanıyor. Yani birçok kişiye istihdam sağlamış oluyoruz."
Kaynak: AA
Köyde turşu imalatının geçmişinin çok eskilere dayandığını hatırlatan Trak, şöyle devam etti:
"Turşu imalatı Gedelek'te aslında 1949-1950 yıllarında başladı ama ondan evvel turşuluk sebzeyi üretiyorduk. 1929 yılında Gemlik'te Rumlar oturuyordu, Girit'te de Türkler. Girit'teki Türklerle Gemlik'teki Rumları mübadele ettiler. O arada Prevezeli Rıfat Minare, Gemlik'e gelirken turşu tezgahıyla geliyor ve eline salatalık tohumunu alarak köyleri geziyor; 'Nerede yetiştirilebilir?' diye. Gedelek'teki su kaynağını görünce 'Bu köy ideal bir köy' diyor ve turşuluk sebze yetiştirmek için köylüleri özendiriyor. Salatalık ekenlere avans dağıtıyor. İlk salatalığı yetiştirip götürenlere bahşiş veriyor. Teşvik ediyor köylüyü ve bu şekilde köylü ekime başlıyor."
Gemlik'te konserve fabrikası bulunan Rıfat Minare'nin yanında çalışan babasının, 1949'da buradan ayrılarak Gedelek'te turşu imalatına başladığını anlatan Trak, bunun basit bir üretim olduğunu dile getirdi.
Köyde turşu üretiminin böyle başladığını ve zamanla diğer aileler arasında yayıldığını bildiren Trak, 1960'lı yıllarda imalathane sayısının arttığını vurguladı.
Trak, turşu üretimi için 1970'li yıllarda ruhsat, 1980'li yıllarda resmi izin gerektiği bilgisini vererek, şimdi ise üretim izni olmayanın üretim yapamayacağını kaydetti.
Turşu üretiminin zamanla geliştiği köyde imalathane sayısının 48'e ulaştığını belirten Trak, bunların bazılarında üretilen turşuların Bursa ve İstanbul'daki şubelerinde satıldığını, kimilerinin de ihracat yapacak kadar işlerini geliştirdiğini söyledi.
Gedelek'ten önemli ölçüde ihracat yapıldığını dile getiren Trak, "Uluslararası fast-food zincirlerine turşu tedarik ediyoruz. İhracat, Türk cumhuriyetlerine, Avrupa'ya, buralara gidiyor. Mesela bizim Berrak turşusu, McDonald's'ın üç numara salatalığını veriyor. Tabii bu her yere gidiyor, dünyaya gidiyor. McDonald's'ın olduğu her yere gidiyor. Bunun yanında direkt ihracat yapmayıp da kendi ürettiği malı ihracatçıya veren imalathaneler de var. Bu şekilde de ihracat yapılıyor" dedi.
-"Lahana sarma ve patlıcan dolma turşuları başka yerde yok"
Trak, Gedelek'in yanı sıra yaklaşık 50 köyden temin edilen sebzeleri işlediklerini ifade etti.
Sebzelerin, İzmir'in Ödemiş ilçesi, Balıkesir, Afyonkarahisar ve Çanakkale'den tedarik edildiğini söyleyen Trak, "Balıkesir, salatalık, biber ve lahana üretiyor. Çanakkale sırf acı biber üretiyor. Ödemiş yalnız salatalık, domates üretiyor. Buraların köylerinde yetişen sebzeler köyümüze geliyor, imalathanelerde turşu olarak piyasaya arz ediliyor" ifadesini kullandı.
Lahana sarma, patlıcan dolma turşularının Gedelek'e has olduğunu anlatan Trak, bunların başka bölgelerde yapılmadığını, ürettiğini iddia edenlerin ise köyden temin ettiğini savundu.
Köyde salatalık, biber, domates, lahana, havuç, acur, kelek, fasulye, patlıcan sarma, kırmızı biber dolma ve lahana sarma gibi 20 ana çeşitte turşu üretildiğini belirten Trak, ayrıca her sebzenin kendi arasında da çeşitli turşularının yapıldığını, böylece çeşit sayısının 50'yi bulduğunu bildirdi.
Trak, eskiden yılda 50 bin ton civarında turşu üretildiğini ancak ürünün yeterince para etmemesi nedeniyle bu miktarın 40-45 bin tona gerilediğini kaydederek, turşuların kilogramının 2,5-10 liradan satıldığını dile getirdi.
Turşu üretimi sayesinde geçmişte daha çok göç aldıklarını ancak şimdi bunun biraz azaldığını bildiren Trak, şöyle konuştu:
"Şimdi pek fazla gelen yok. Zaten mevcut işçiler de piyasaya yetmeye başladı.
Bunun yanında komşu köylerden, Orhangazi'den, Gemlik'ten işçiler de günlük olarak çalışmaya geliyor. Dolayısıyla piyasada bin 500 civarında işçi istihdam ediliyor. Burada bunların da ailelerini filan düşünürseniz... Bir de köylülerin ektiği sebzeler değerleniyor, nakliyeciler kazanıyor. Yani birçok kişiye istihdam sağlamış oluyoruz."