Eski PC'nize Yeni Kan
Ücretsiz ince ayar araçlarından donanım yükseltmeye kadar, yavaşlayan PC'nizi hızlandıracak öneriler.
Windows'lu bilgisayarlar çalışma sistemlerinden dolayı geçen zamanla birlikte hantallaşmaya ve yavaşlamaya başlıyor. Özellikle meraklı kullanıcıların ve oyuncuların bilgisayarları yüzlerce programa ev sahipliği yapıyor. Her yüklenen program, silinse dahi, sistemde kalıntılar bırakarak bir süre sonra daha yavaş bir bilgisayara sahip olmanıza sebep olur. Günümüzde neredeyse her programın sahip olduğu oto-güncelleme ya da herhangi bir sebepten dolayı Windows ile birlikte açılma fonksiyonları, özellikle bilgisayarın açılış süresinin uzamasına neden olur, bunun yanı sıra sistemin genel performansında da düşüş yaşanabilir.
Ücretsiz doping
Yavaşlayan sisteminizi ücretli ve ücretsiz programlar ile yeniden düzene sokabilir, üstelik bir miktar da hızlandırabilirsiniz. Yazımızdaki ipuçlarını uygulayarak grafik performansında ve genel performansta artış yakalayabilir, daha temiz bir sisteme sahip olabilirsiniz.
SSD ile hızlanın; daha fazla RAM ile rahatlayın!
Eğer gerçek anlamda bir performans artışı yaşamak ve bilgisayarınızı gelecek senelerde de kullanmak istiyorsanız, programların yanı sıra donanım güncellemesi de yapmanız şart. Özellikle yeni bir SSD sabit disk ve daha hızlı ya da yüksek kapasiteli bellek ile sistemin genel performansında büyük bir artış yaşayabilirsiniz. Oyuncular için ise yeni bir ekran kartı elbette ki sistemi güncelleme için olmazsa olmazlardan. Bilgisayarınızı bir adım daha ileriye taşıyacak donanım güncellemeleri ve dosyalarınızı SSD'ye nasıl kolaylıkla taşıyabileceğiniz ilerleyen satırlarda...
Sisteminize ücretsiz doping
Yapacağınız ufak birkaç dokunuş ile sisteminizin performansını artırabilir ve sistemde daha çok boş alan açabilirsiniz. Ayrıca bu hamlelerle oyunlardan alacağınız performansı da yükseltebilirsiniz.
Temelde bir bilgisayarın performansı sahip olduğu donanıma bağlıdır. Daha hızlı bir işlemci ile yoğun işlemleri daha hızlı yapabilir ya da video ve fotoğraf düzenleme araçlarını daha akıcı kullanabilirsiniz. Daha güçlü bir ekran kartı ile yüksek çözünürlükte ve 3B modunda bile yüksek kare/saniye değerlerine ulaşabilirsiniz. Daha fazla RAM ile daha çok programı aynı anda, performanstan hiçbir ödün vermeden kullanabilirsiniz. Bu yüzden gerçek anlamda hissedilir bir performans artışı yaşamak ve sisteminizi gelecek yıllarda bile rahatlıkla kullanmak istiyorsanız mutlaka donanım tavsiyelerimize göz atmalısınız.
Sil baştan başlamak gerek bazen
Meraklı ve hevesli bir bilgisayar kullanıcısıysanız mutlaka rastladığınız ve merak ettiğiniz pek çok programı sisteminize kuruyorsunuzdur ya da sıkı bir oyuncuysanız kesinlikle sisteminizde çok sayıda oyun bulunuyordur. Bu durumda geçen zamanla birlikte sisteminizin yavaşladığını da hissetmeye başlarsınız. Sabit diskiniz yeni program hazırlanana kadar, dağınık verileri bir araya getirene kadar saniyeler boyunca uğraşır. Farklı programlar yüklendikçe ve silindikçe bu veri karmaşası git gide daha da düzensizleşmeye başlar. Bu yüzden sistemi ilk gününe döndürmenin en iyi yolu, biraz zor gelebilir ama, Windows'u yeniden kurmaktır. Sahip olduğunuz verileri kaybetmemek ve daha sonra yeni kurduğunuz Windows'a taşıyabilmeniz için farklı yedekleme çözümleri var, bunlardan biri de yazımızda detaylı olarak açıkladığımız Acronis True Image 2013.
Tabii ki format tek çare değil
Tecrübeli kullanıcıların rahatlıkla yapabileceği bir şey olsa da Windows'u yeniden kurmak genellikle en son çare olarak gözükür, özellikle de sistemini kişiselleştirmeyi seven deneyimli kullanıcılar için... E-posta yöneticisi, tarayıcı özelleştirmeleri, en ufak ayarları dahi yapmaya yarayan çok sayıda ufak programcıklar ve tabii ki oyunlar... Tüm bunları yeniden kurmak ve düzene koymak belki de 2-3 gün sürebilen bir uğraş. Bu yüzden mevcut sistem üzerinde yapılabilecek oynamalar ve geliştirmeler her zaman daha cazip olmuştur.
CCleaner artık klasikleşmiş mükemmel bir ince ayar aracı. Tüm diskleri tarayarak gereksiz dosyaları belirleyen, Windows kayıt defterini inceleyen ve gerekli temizlikleri yapan, hangi programların Windows ile birlikte açıldığını gösteren ve daha pek çok ince ayarı rahatlıkla yapmanızı sağlayan çok becerikli bir program CCleaner... Deneyimli kullanıcıların sistemde pek çok değişiklik ve geliştirme yapmasına olanak sağladığı gibi tecrübesiz kullanıcılar için de kullanışlı ve daha basit ayar seçeneklerine sahip. Her kullanıcının mutlaka sisteminde bulundurması gereken, olmazsa olmaz diye tabir edebileceğimiz bir uygulama...
Sürücülerin güncel olması çok önemli
Sürücüler, donanım ile Windows arasındaki en önemli bağdır. Donanım üreticileri ürünleri için periyodik olarak sürücü güncellemeleri yayınlarlar. Bu güncellemeler ile donanıma yeni özellikler katıldığı gibi mevcut hatalar da giderilir ve daha iyi bir performans alınması sağlanır. Bu yüzden sahip olduğunuz donanımların sürücü güncellemelerini mutlaka belli aralıklarla kontrol etmenizi öneririz.
Özellikle ekran kartları için sürücü güncellemelerinin büyük geliştirmeler sunduğunun altını çizmek gerekiyor. Nvidia ve AMD sürekli olarak sitelerinde modellere uygun sürücüleri güncelliyor ve ücretsiz olarak kullanıcılara sunuyor. Bunların yanı sıra Intel de Sandy Bridge, Ivy Bridge ve Haswell serisi işlemcilerinin entegre grafik üniteleri için sürücü güncellemeleri yayınlıyor. Bu güncellemeleri kurarak oyunları daha akıcı bir şekilde oynamaya devam edebilirsiniz.
Sadece ekran kartları değil, sisteminizdeki her donanım sürücü güncellemesine sahip. Fareniz, klavyeniz, yazıcınız, anakartınız, ses kartınız, TV kartınız ve diğer pek çok donanımın üreticileri periyodik olarak yeni sürücüleri yayınlıyor. Bu donanımların üreticilerinin sitesinde güncel sürücüleri bulmanız mümkün.
Hızın diğer adı: SSD
Hangi sisteme sahip olursanız olun, onu hızlandırmanın en kolay ve kesin yolu bir SSD sabit disk takmak. Geleneksel HDD'lere göre daha güvenli ve çok daha hızlı olan SSD'lerin fiyatları da her geçen gün daha cazip hale geliyor.
Klasik sabit diskler çok sayıda mekanik parçaya sahip ve bu yüzden çok hassas bir yapıları var. Çok önem verdiğimiz fotoğraf, video ve müzik arşivlerimiz, önemli dosyalarımız aslında pek de güvende sayılmazlar. Zaten bu yüzden pek çok kullanıcı her zaman tek hatta kimi çok önemli dosyaları için iki yedek kullanıyor.
Tıpkı RAM ya da USB bellekler gibi tek ve sabit bir depolama ünitesine sahip olan SSD (Katı Hal Diski) teknolojisi ise geleneksel sabit disklere kıyasla çok daha hızlı ve güvenli veri depolama sunuyor. Daha yeni bir teknoloji olduğu için düşük depolama kapasiteli modelleri bile HDD'lere kıyasla daha yüksek fiyattan alıcı buluyor SSD'lerin; fakat her geçen gün fiyatları daha makul seviyelere iniyor. Daha hızlı, daha güvenli, daha az enerji harcayan ve hiç ses çıkarmadan çalışan SSD'ler yine HDD'ler ile aynı soketlerle bağlanabiliyor anakarta. Geleneksel sabit diskler gibi korunaklı bir yere gerek duymayan SSD'leri kasanızın içinde SATA ve güç kablolarının uzanabileceği şekilde istediğiniz yere konumlandırabilirsiniz. Yine SSD'leri mevcut HDD slotlarına yerleştirebilmeniz için piyasada pek çok adaptör bulmanız mümkün.
SSD'yi kurmak çocuk oyuncağı
Masaüstü bilgisayara sahipseniz SSD'ye çok rahat bir şekilde geçiş yapabilirsiniz. Sadece kasanızın kapağını açmanız, boş bir güç kablosunu ve SATA kablosunu yeni SSD'nize bağlamanız yeterli. Sonrasında tek yapmanız gereken SSD'nize kasanın içinde bir yer bulmak; biz ne olur ne olmaz, hem de düzenli olsun diyerek, uygun bir adaptör ile HDD slotuna vidalamanızı öneriyoruz.
Dizüstü bilgisayarlarda genellikle sabit diskin ve belleklerin bulunduğu bölümler ayrı kapaklar ile alt kapaktan ayrılmıştır. Sabit disk kapağının vidasını çıkararak açabilir dikkatli bir şekilde mevcut sabit diskinizi yuvasından çıkarabilir ve SSD'nizi bu bölmeye yerleştirebilirsiniz. Ayrıca dizüstü bilgisayarların optik okuyucusunu SSD ile değiştirmek için adaptörler de piyasada mevcut, bu sayede depolama kapasitenizi yükseltebilirsiniz.
Bilgisayarınızı yeniden başlattığınızda BIOS yeni diski otomatikman tanıyacaktır. Doğrudan Windows yüklemeyecekseniz yeni diskinizi doğrudan sisteme entegre olmuş bir şekilde kullanabilirsiniz. Daha sonra istediğiniz zaman Windows'unuzu da SSD'ye kurabilir ya da taşıyabilirsiniz.
Acronis True Image 2013
Verilerinizi yeni SSD'nize taşırken en önemli soru: SSD'ye sistemi mi kuracaksınız yoksa sadece arşiv dosyalarınızı mı taşıyacaksınız? SSD'nin gerçek hızından faydalanabilmek için sistemi bu diske kurmak çok büyük önem taşıyor. Bizim tavsiyemiz tüm verilerinizi yedekleyip SSD'ye yeni bir Windows kurmanız ve daha sonra verilerinizi yeni sisteme taşımanız. Böylece daha hızlı çalışan bir diskte taze bir Windows'un tüm performansını alabilirsiniz; tabi sistemi yeniden kurduktan sonra ilk olarak mevcut donanımların güncel sürücülerini mutlaka kurmalısınız.
Veri yedekleme ve taşımak için pek çok farklı yazılım çözümü mevcut; hatta kimi SSD'ler bu yazılımlar ile birlikte dahi geliyor. Bizim tavsiyemiz ise, daha önce de bahsettiğimiz Acronis True Image 2013. Ücretli bir uygulama olan Acronis True Image 2013'ü 30 gün boyunca ücretsiz olarak deneyebilir ve bu süre boyunca tüm özelliklerinden faydalanabilirsiniz. Mevcut HDD'nizin birebir imajını oluşturup yeni SSD'ye taşımak için ideal bir program.
En iyi donanım tavsiyeleri
Doğru donanım güncellemeleri ile bilgisayarınızın ömrünü uzatabilirsiniz. Bir bilgisayarın ihtiyaç duyduğu en temel üç donanım güncellemesi için en ideal üç seçeneği sizin için araştırdık.
Samsung SSD 840 120 GB
Çok uygun fiyatlı ve bir ok kadar hızlı: Samsung SSD 840 serisi, testlerde elde ettiği hızları gerçek hayata da taşıyor. Düşük erişim süresi, yüksek veri aktarım değerleri ve yüksek okuma / yazma hızlarıyla geleneksel bir sabit diskten çok daha iyi bir performans sunuyor. 120 GB'lık modeli yaklaşık 250 TL'den alıcı buluyor, bu derece kaliteli bir SSD için gerçekten de çok iyi bir fiyat. 120 GB alan işletim sistemi ve daha pek çok programı depolamak için yeterince büyük. Bizim tavsiyemiz, SSD'nin yanında bir de arşivinizi saklamak için ek HDD kullanmanız. Eğer World of Warcraft gibi büyük boyutlu oyunları da SSD'ye kurmak istiyorsanız, o zaman yine aynı serinin 250 GB'lık modelini ülkemizde yaklaşık 460 TL'ye satın alabilirsiniz.
Fiyat: 120 GB – 250 TL
Fiyat: 250 GB – 460 TL
Sistem belleği tavsiyesi
GEIL 2 x 4 GB DDR3 – 1600 MHz CL9 RAM
Windows'un akıcı bir şekilde çalışması için en önemli unsurlardan bir diğeri de tabii ki yeterli sistem belleği. Windows'un yanı sıra Photoshop, Auto-CAD gibi programlar ve oyunlar da yüksek hızlı sistem belleklerinin avantajlarından yararlanıyor. Windows 7 ve Windows 8 işletim sistemleri için tavsiye ettiğimiz en az RAM miktarı 4 GB, fakat tabii ki çift kanal çalışan hızlı 8 GB DDR3 RAM çok daha iyi bir performans sunar.
Yaklaşık 130 TL'den alıcı bulan GEIL'in bellekleri hiçbir kayıp yaşamadan, 1.600 MHz hızda çalışıyor. Eğer tek bellek kullanıyorsanız mutlaka çift kanal belleğe geçmenizi tavsiye ederiz; böylece genişleyen veriyolu ile daha yüksek performansa sahip olabilirsiniz. Tabi çift kanalı kullanabilmek için satın alacağınız iki belleğinde aynı saat hızlarına sahip olmasına dikkat edin. Aynı marka ve model olması her zaman performansı en yüksek seviyeye çıkaracaktır.
Önemli not: RAM'ın yüksek hızlı olması önemli fakat anakartınızın bu hızı desteklemesi daha önemli. Anakartınızın desteklediği RAM türlerini ve hızlarını üreticisinin sitesinden öğrenebilirsiniz. Özellikle eski anakartlar DDR3, hatta DDR2 desteğine sahip değiller. Hızın yanında bellek türünü de mutlaka kontrol etmelisiniz.
Fiyat: GEIL 2 x 4 GB DDR3-130 TL
Ekran kartı tavsiyesi
Asus Radeon HD 7750 DirectCU
Oyun performansı için elbette ki genel olarak iyi bir sisteme gerek var fakat bu alanda en belirleyici unsur ekran kartı. Mevcut üst model kartların fiyatı 600 – 700 TL sınırının üzerinde bulunuyor; bu haliyle de pek çok kullanıcı için zor ulaşılır duruma geliyor.
Fakat günümüzün oyunlarını ve gelecek yılların oyunlarını oynayabilmek isteyen ya da WoW gibi çevrimiçi oyunlara daha çok zaman ayıran oyuncuların ekran kartına bu kadar yüksek miktarlar harcamasına pek de gerek yok. AMD Radeon 7750 orta seviyede ve donanım güncellemesi için ideal bir ekran kartı. En büyük avantajı ise pasif soğutucusu, böylece donanım güncellemesinin önündeki en büyük engellerden biri olan yetersiz güç kaynağı engeli aşılmış oluyor. Çünkü çalışmak için ek bir güç almıyor. Pasif soğutmanın bir diğer avantajı ise tamamen sessiz çalışması.
Pek çok oyunu Full HD çözünürlükte ve orta seviyede oynatabilecek bir performansa sahip AMD Radeon 7750, ayrıca Counter-Strike, Call of Duty serisi ve pek çok çevrimiçi F2P oyunu yüksek çözünürlükte ve yüksek ayarlarda rahatlıkla oynatabiliyor.
Fiyat: Yaklaşık 95 Euro (Yurtdışı)
Not: Ülkemizdeki stoklarda Radeon 7750'nin pasif soğutuculu modelini bulmak neredeyse imkansız. İyi bir performans sunan fanlı modeli ise ortalama 250 TL fiyat etiketiyle alıcı buluyor.