Moğolistan Kek 7. Dönem Toplantısı

Arınç, Türkiye-Moğolistan Karma Ekonomik Komisyonu 7. Dönem Toplantısı açılışında, iki ülke arasında yakın ve dostane ilişkiler bulunduğunu, bu köklü ve kuvvetli dostluk bağlarının iki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin daha da geliştirilmesi için sağlam bir zemin oluşturduğunu söyledi.

İki ülke siyasi ilişkilerinin kurulduğu 1969 yılından bu yana herhangi bir sorun yaşanmadığını anlatan Arınç, çeşitli alanlardaki işbirliği çalışmalarının 1990'da Moğolistan'daki demokratik devrimin ardından canlılık kazandığını belirtti.

İki ülke arasındaki mevcut ticari ve ekonomik ilişkilerin gerçek potansiyelinin altında olduğunu düşündüğünü ifade eden Arınç, ticari ve ekonomik ilişkilere ivme kazandırılmasına yönelik olarak 2002 yılından bu yana yoğun çalışmalar yapıldığını kaydetti.

Türkiye'nin son 12 yılda başardığı ekonomik büyüme, adil gelir dağılımı, güçlü kamu bütçesi, büyüyen dış ticaret gibi konuların dışında farklı bir dönüşümü de gerçekleştirdiğini dile getiren Arınç, ''Türkiye 2002 yılında dış ticaretinin yarıdan fazlasını AB ile yaparken artık bu ülke grubunun payı yüzde 37'ye düşmüştür. Bugün Türkiye olarak daha önce yeterince ilgilenemediğimiz Uzakdoğu, Afrika, Ortadoğu gibi bölgelerle daha çok ticaret yapıyoruz'' dedi.

Ülkeye doğrudan yabancı sermaye çekmenin yanında dost ve ortak ülkelerin Türkiye pazarına mal satabilmeleri için de avantajlı koşullar oluşturduklarını anlatan Arınç, ''Tüm bu gayretlerimiz başta Moğolistan olmak üzere tarihi ve kültürel bağlarımız sebebiyle özel önem verdiğimiz dostlarımızla ekonomik ve ticari ilişkilerimizi güçlendirmeye yönelik çalışmalardır'' diye konuştu.

İki ülkenin birbirinden bağımsız olarak dış ticaret ve ekonomide ulaştığı başarıların ortak ticarette görülmemesinin bazı eksiklikleri gösterdiğini ifade eden Arınç, coğrafi uzaklığın neden olduğu lojistik ve ulaştırma imkanlarının kısıtlılığı ile özel sektör arasındaki kısıtlı ilişkilerin bu eksiklerin nedenlerinden olduğunu kaydetti.

Arınç, ulaştırma ve lojistik imkanları artırmak adına uzun vadede diğer bölge ülkeleriyle makro projeler üreterek kara ve demiryolu ulaştırması imkanlarının geliştirilmesi gerektiğini belirterek, bu kapsamda Çin, Kazakistan, Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye üzerinden geçecek modern İpek Yolu Projesi'nin birlikte desteklenilmesi gerektiği söyledi.

Bu tür uzun vadeli projeleri desteklerken bir yandan da mevcut şartlar altında ticaret kapasitesine en büyük katkıyı havayolu ulaştırmasının yapacağını ifade eden Arınç, Türk Hava Yollarının haftada 3 kez İstanbul-Ulan Batur seferlerini karşılıklı olarak başlattığını hatırlattı. Arınç, seferlerin daha ilk yılında beklenenin üzerinde doluluk oranına ulaşmasından mutluluk duyduklarını söyledi.

Buna karşın Moğolistan'ın koyduğu haftalık maksimum 500 kişilik yolcu limitinin talebin karşılanamamasına neden olduğunu, haftalık sefer sayısının 3 olmasının da kargo kapasitesini kısıtladığını vurgulayan Arınç, yolcu sınırının kaldırılmasını, haftalık uçuş sayısının 5'e çıkarılması ve haftada bir kez de kargo uçuşu yapılmasına imkan sağlanması gerektiğini belirtti.

Arınç, bunun yapılmasının ticareti karşılıklı olarak artıracağını söyledi.

Özel sektörler arasındaki ilişkiler bakımından iki ülke ticari örgütlerinin düzenleyeceği organizasyonların önemine işaret eden Arınç, bunun için başta vize konusunda olmak üzere bazı kolaylıklar getirilmesi gerektiğini kaydetti.

Türkiye'nin Moğol vatandaşlarına vize uygulamadığını hatırlatan Arınç, Moğolistan'ın da aynı şekilde vize uygulamasını kaldırması ya da vize kolaylığı sağlamasının Türk işadamlarının Moğolistan'da daha fazla ticaret ve yatırım ilişkisi kurmasını sağlayacağını ifade etti.

Bunun turizm ilişkilerini de güçlendireceğini vurgulayan Arınç, iki ülke dışişleri bakanlarının mevcut mekanizmalar çerçevesinde konuyu öncelikli olarak ele almasının yararlı olacağını söyledi.

İki ülke arasında işbirliği yapılabilecek alanlardan birinin de şehircilik ve müteahhitlik sektörü olduğunu belirten Arınç, şöyle konuştu:

''Moğolistan'ın doğal kaynaklarının daha etkin biçimde dış pazarlara sunulması için önemli bir altyapıya ihtiyacı var. Diğer taraftan Ulan Batur başta olmak üzere Moğol şehirlerinde kentsel dönüşüm ve konut arzı konusunda önemli bir ihtiyaç olduğunu biliyoruz. Bugüne kadar 100 ülkede yaklaşık 245 milyar dolar değerinde proje üstlenen Türk müteahhitlik sektörü bu ihtiyaçların karşılanması için uygun bir adrestir. Diğer taraftan bu alanda faaliyet gösteren kamu kurumlarımız da kentsel dönüşüm konusunda yetkin ve tecrübelidirler. Bu verileri dikkate alarak altyapı ve konut projelerinde kamu ve özel sektör olarak hızlı bir işbirliğine gitmeliyiz.''

Potansiyel taşıdığı düşünülen müteahhitlik, savunma sanayi, deri ve deri ürünleri, madencilik ve enerji gibi sektörler üzerinde yoğunlaşan bir heyetin bu yıl içerisinde Moğolistan'ı ziyaret etmesini öneren Arınç, bunun kararlaştırılıp yıl içinde gerçekleştirebilmesi halinde önemli bir aşama kaydedilmiş olacağını söyledi.

Arınç, toplantının Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın 10-11 Nisanda Moğolistan'a yapacağı resmi ziyaret öncesinde yapılacak olmasının da önem taşıdığını belirterek, iki ülkenin Başbakanlarına gelecek dönemde atılacak adımlara ilişkin bir plan sunma imkanı bulacaklarını kaydetti.

-Konuk Bakanın konuşması-

Moğolistan Savunma Bakanı Daşdemberel Bat-Erdene de kendilerine gösterilen ilgiye teşekkür ederek, toplantının iki taraf için de verimli olacağına inancını dile getirdi.

Geçen yıl haziran ayındaki seçimleri kazanarak yenilikçi bir hükümet olarak göreve geldiklerini belirten Bat-Erdene, ''İç imkanlara dayanarak kalkınma politikası izlemenin yanı sıra dış yatırımları artırma imkanlarını araştırıyoruz. Bu kapsamda Türkiye Cumhuriyeti ile ticari ilişkilerimizi geliştirmek istiyoruz'' dedi.

Son yıllarda Türkiye'nin ekonomisinin çok hızlı gelişme gösterdiğini ve dünyanın en büyük 16 ekonomisi arasında yer aldığını belirten Bat-Erdene, Türkiye'nin Cumhuriyet'in 100. yılında dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasına girme hedefini bildiklerini ve bunu desteklediklerini söyledi.

''Güçlü ekonomisi olan Türkiye ile tarihi geçmişimizi zemin alarak ekonomik kalkınmamız için çok verimli işbirliği sağlayabileceğimizi düşünüyoruz'' diyen Bat-Erdene, bu kapsamda Türkiye'nin Moğolistan'ın dış politika konseptinde 3. komşu ülke olarak sayıldığını anlattı.

Ulan Batur'da 1,2 milyonluk nüfusun yarısının çadır kentlerde yaşadığını belirten Bat-Erdene, konut ve yol inşaatı konusunda Türkiye'nin tecrübesinden yararlanmak istediklerini kaydetti.

Turizm sektörünü de karşılıklı olarak artırma yönünde çok büyük imkanlar bulunduğunu belirten Bat-Erdene, bu kapsamda THY'nin uçuşlarının çok önemli olduğunu, hava taşımacılığını daha da geliştirerek turizm sektöründe büyük adımlar atılabileceğini söyledi.

Bat-Erdene, ''Orhun Abideleri civarındaki imkanları artırarak Türk insanını oraya getirme yolunu açmamız, ortak çalışmamızın büyük bir neticesi olacaktır'' dedi.

Bat-Erdene, Türkiye'den Eximbank aracılığıyla 20-30 milyon dolarlık kredi açılması konusunun gündemde olduğunu ancak son dönemdeki ekonomik gelişmeler doğrultusunda bu rakamı 100-120 milyon dolara çıkarılmasını arzu ettiklerini de belirtti.

Türkiye'den gelecek yatırımcılara hükümet olarak destek olacaklarını ifade eden Bat-Erdene, yatırımcılara en uygun ortamı oluşturma konusunda çalışmalar yaptıklarını kaydetti.

TİKA'nın Moğolistan'da yaptığı yatırımlar için de teşekkür eden Bat-Erdene, yatırım projelerinin bundan sonra da süreceğine inandığını söyledi.

Toplantı daha sonra basına kapalı devam etti.

Muhabir: Ferdi Türkten

Yayıncı: Selçuk Aval