Ekonomi konuşmaya Tobin'in 'dışa kanaması'yla başladı

CHP'nin ekonomi konusunda ne tür politikalar geliştireceği ve seçim kampanyasında hangi konuları öne çıkaracağı merak konusu. Ekonomi programını hâlâ açıklamayan partinin bu konudaki görüşlerinin ana hatları ise Paris'te düzenlenen Sosyalist Enternasyonal Konseyi'nde ortaya çıkmaya başladı.
Toplantıda "Küresel ekonomi ve Türkiye" başlıklı bir konuşma yapan CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdardoğu, sıcak parayı vergilendirme önerisiyle tanınan Nobel ödüllü ABD'li ekonomist James Tobin'e yaptığı göndermeyle dikkat çekti. Sıcak paranın Türkiye gibi ülkelerde istihdam yaratmayan büyümeye yol açtığına dikkat çeken Kılıçdaroğlu, "Çevre ekonomilerinde sıcak paraya ödenen aşırı kâr ve faiz transferlerinin yol açtığı 'dışa kanama' (hemorragie des capitaux) da istihdamsız büyümenin yanına ek bir fatura olarak eklenmektedir" dedi.
Dışa kanama, Tobin'in sıcak paranın ekonomi ve finans sistemi üzerinde yol açtığı hasarı anlatmak için kullandığı bir terimdi. Böylece Kılıçdaroğlu, ismini vermese de spekülatif sermayenin en büyük düşmanlarından biri olarak görülen Tobin'e yaptığı göndermeyle ekonomi söz konusu olduğunda durduğu noktayı netleştirdi. 

Sosyal harcamalar keyfi
"Sıcak para, başta Türkiye olmak üzere, yurtiçi üretimin önündeki en büyük engel konumuna gelmiştir. Bu kısır döngüden çıkılması ve işsizliğin yönetilebilir bir düzeye çekilmesi gerekmektedir" diyen Kılıçdaroğlu, bunun sadece Türkiye'nin ve benzer ekonomik yapıdaki ülkelerin sorunu olmadığını, tüm gelişmiş ülkeler ve Sosyalist Enternasyonal'in de ortak sorumluluk alanı içinde bulunduğunu dile getirdi.
İşsizlik, sosyal güvencesiz istihdam ve yoksullaşma sürecinin sadece ekonomileri değil, demokrasileri de tehdit ettiğini vurgulayan Kılıçdaroğlu, Türkiye'de sosyal harcamaların da yetersiz ve keyfi olduğunun altını çizdi. Kılıçdaroğlu, söz konusu harcamalarla ilgili, "Toplumun gereksinmelerine göre değil, iktidarın siyasi gereksinmelerine göre ayarlanmaktadır" derken, CHP olarak sadaka tarzı yardımlardan sosyal hak kavramına geçişi sağlamak için çalışacaklarını söyledi. Kılıçdaroğlu, sosyal devleti yeniden inşa etmeye talip olduklarını da söyledi.


Sıcak para istihdamsız büyüme getiriyor
Kemal Kılıçdaroğlu konuşmasında sıcak paranın istihdamsız büyüme getirmesinin dışında şu noktalara dikkat çekti:
- Kâr ve faiz transferlerinin yarattığı dış kanama ekonomi için ek fatura.
-Â İşsizlik ve sosyal güvencesiz istihdam yalnız ekonomiye değil, demokrasiye de tehdit.
- Sosyal harcamalar keyfi olamaz, hukuka dayanmalı.
- Sosyal devleti yeniden inşa etmeye talibiz.
- İç talep desteklenmeli, emekçi
kesimin satın alma gücü yükseltilmeli.


Tobin Vergisi nedir?

Devletin ekonomiye müdahalesinin bazı durumlarda gerekli ve yararlı olduğunu savunan Keynesci politikalarla tanınan James Tobin, 1971'de spekülatif amaçlı, kısa dönemli döviz işlemlerinin vergilendirmesini önermiş, o zamandan beri de sermaye hareketlerinin vergilendirilmesinin genel adı "Tobin Vergisi" olmuştu.
Tobin'e göre piyasa dalgalanmalarını kontrol edebilmek ve kısa vadeli paranın aniden çekilmesi halinde doğacak riskleri azaltmak için vergi, yeterince caydırıcı bir yöntemdi. Tobin'in o dönemde döviz işlemlerinden alınmasını önerdiği vergi oranı binde 1 ile binde 5 arasındaydı. O yıllarda Tobin'in bu önerisi o kadar önemsenmedi. Ancak günlük sermaye hareketlerinin hacminin trilyon dolarlara ulaşması öneriyi tekrar popülerleştirdi. Özellikle ABD Merkez Bankası Fed'in 600 milyar dolarlık tahvil alımı yapacağını açıklaması, bir kez daha likidite bolluğu dönemine girildiğinin işareti olarak yorumlandı. Sıcak paranın kendine hedef olarak seçtiği gelişmekte olan ekonomilerin yönetimleri, "Tobin Vergisi uygulamalı mı" tartışmasını yeniden ele aldı. Türkiye'de ise Merkez Bankası ve hükümet yetkilileri, bu tür bir uygulamanın sağlıklı olmadığı görüşünde. 


Dışa kanama nedir?
Dışa kanama, ekonomist James Tobin'in hızlı şekilde bir ülkeye giren sıcak paranın aniden kaçmasının finans sistemi üzerinde yarattığı hasarı anlatmak için kullandığı bir deyim.