Çin Başbakanı Wen Türkiye'ye geliyor: İkili ilişkiler derinleşiyor (Haber-Yorum)
Türkiye, yarın binlerce yıllık tarihi ilişkileri bulunan Çin'in Başbakanı Wen Jiabao'u ağırlayacak. İkili ilişkilerin özellikle ekonomik ve ticari boy
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın resmi davetlisi olarak, 8-9 Ekim 2010 tarihlerinde Türkiye'yi ziyaret edecek Wen'a, aralarında Dışişleri Bakanı ve Ticaret Bakanın da bulunduğu beş Bakan ve üst düzey bürokratlar eşlik ediyor.
8 yıllık bir aradan sonra gerçekleşecek bu ziyaret sırasında Çin Başbakanı Ankara ve İstanbul'da bir dizi temaslarda bulunacak. Ankara'da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından kabul edilecek Wen, Başbakan Erdoğan ile de görüşecek. İstanbul'da Türkiye'nin önde gelen firmalarının temsilcileri ile bir araya gelecek Wen ayrıca, kültürel ve turistik ziyaretlerde de bulunacak.
Ankara'da yapılacak resmi görüşmeler sonrasında, iki ülke arasında dış ticaret, müteahhitlik ve müşavirlik, demiryolu, deniz ulaştırma, haberleşme ve kültür alanlarında 10'a yakın anlaşma imzalanması bekleniyor. Çin ile Türkiye arasında yoğunlaşan siyasi ilişkiler, ikili ekonomik ve ticari ilişkilerin gelişmesine de büyük katkı sağladı.
ÇİN BAŞBAKANININ ZİYARETİ İLİŞKİLERİ STRATEJİK ORTAKLIĞA DÖNÜŞTÜRMEDE BAŞLANGIÇ OLABİLİR
Çin Başbakanının ziyareti, Türkiye ile Çin arasında özellikle son iki yıllık dönemde üst düzey ziyaretler sonucunda her alanda derinlik kazanmaya başlayan ilişkilerin, önümüzdeki dönemde stratejik ortaklığa dönüştürülmesi açısından büyük önem taşıyor.
Türkiye ile Çin arasındaki ticari ilişkiler, küresel krize rağmen 2009 yılında 14,2 milyar dolar tutarında bir ticaret hacmine ulaşırken, Türkiye'nin ihracatı 1,6 milyar dolar, ithalatı ise 12,6 milyar dolar olarak gerçekleşti.
2010 yılı sonunda, Türkiye'nin ihracatının yüzde 35 oranında önemli bir artış göstererek 2,2 milyar dolara yaklaşması, ithalatın ise 16 milyar doları aşması ve ticaret hacminin ise 18 milyar doları geçmesi bekleniyor. Böylece Çin, Türkiye'nin en önemli üç ticaret ortağından birisi olmaya devam edecek.
Öte yandan, ekonomik alandaki işbirliği de, ticari ilişkilerde olduğu gibi, önemli gelişmelere sahne olacak gibi görünüyor. Zira bu kapsamda, özellikle Çin'den Türkiye'ye yatırım yapılması amacıyla yürütülen girişimlerin, Çin Başbakanın ziyareti ile belirli bir ivme kazanması bekleniyor. Karşılıklı yatırım, ulaşım ve enerji gibi alanlardaki işbirliğinin bir örneği olarak, Ankara ile İstanbul arasındaki hızlı tren hattı projesinin inşası ise devam ediyor.
Müteahhitlik, lojistik, demiryolu ulaşımı, telekomünikasyon, madencilik, otomotiv ve enerji gibi alanlarda, Türkiye'nin istihdam ile katma değer oluşturacak ve teknoloji transferi yapabilecek yatırımların gelmesi amacıyla firma bazında temasları ise sürüyor.
Ticari ve ekonomik gündem konuları açısından son derece yüklü olan Çin Başbakanının ziyareti ve ziyareti takiben 2011 yılında yapılması beklenen üst düzey temaslar, iki ülkenin siyasi, ticari, ekonomik ve kültürel ilişkilerini stratejik ortaklık temelinde derinleştirmek amacıyla, güçlü bir siyasi iradenin varlığına işaret ediyor.
"ZİYARET, TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİ GELİŞTİRME ARZUSUNUN ÖNEMLİ BİR TEZAHÜRÜ"
Türkiye'nin Pekin Büyükelçisi Murat Salim Esenli de bu konuya işaret ediyor ve ziyaretin çok önemli olduğuna dikkat çekiyor. "Sebebine gelince, 8 yıl aradan sonra, Çin Halk Cumhuriyeti'nden Türkiye'ye yönelik Başbakan düzeyinde bir ziyaret. Bu yüzden önem taşıyor." diyen Esenli, "Çin'in uluslararası ve ekonomik alandaki ağırlığı herkesçe çok iyi biniliyor. Ziyaret, Türkiye ile ilişkileri geliştirme arzusunun önemli bir tezahürü. Geçen yıl, Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül, Haziran ayında başarılı ziyaret yaptı Çin'e. Gül ve Çin Devlet Başkanı Hu Jintao, ikili ilişkilerin daha fazla geliştirilmesi ve yeni bir boyuta çıkarılmasında görüş birliğine vardılar. İşte Wen'ın ziyareti, bu görüş birliğinde gerçekleşiyor." şeklinde konuştu.
Büyükelçi Esenli'ye göre, iki ülkenin birçok ortak noktası bulunuyor. "G-20 de aynı görüşleri paylaşıyoruz. 2009 başından beri Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyinin geçici üyesi Türkiye ile daimi üyesi Çin, hemen hemen her konuda konseyde görüş birliği içindeydi." diyerek, "Afganistan, İran, Irak ve son olarak Mavi Marmara'ya yapılan saldırı olsun. Siyasi olarak ciddi işbirliği var. Bu doğrultuda ziyarette ikili ekonomik ve siyasi konular ele alınacak. Bölgesel ve uluslararası konularda görüşmeler yapılacak. Çin ile işbirliğinden mutluyuz." görüşünü dile getirdi. Çin'in verdiği siyasi desteklere ek olarak Türkiye, Brezilya ve İran'ın nükleer takas konusundaki anlaşmaya değinen Esenli, "Çin, Güvenlik Konseyi daimi üyesi olarak ilk önce açıkça bizi destekleyen yegâne ülke aslında. O yüzden ilişkilerimizin geleceğini parlak görüyoruz. Güçlü projeler var. Güçlü siyasi irade var ve bu doğrultuda ilişkileri ilerletme niyeti içerisindeyiz. Nitekim bu ziyaret onu gösteriyor." vurgusu yaptı.
ASKERİ TATBİKAT KONUSU
İki ülke arasındaki askeri ilişkiler, son zamanlarda büyük ilerleme gösterdi. Çin'in özellikle savunma sanayi alanında kaydettiği başarılar Türkiye'nin dikkatini çekti ve Ankara Pekin ile bu alanda da işbirliğine gitti. Geçtiğimiz gün Türk basınında çıkan ve Türkiye'nin Konya'da yapılan askeri tatbikata Çin'i de dahil etmesi konusundaki eleştirilere cevap veren Esenli, "Ülkelerin kiminle tatbikat yapacağı tamamen o ülkenin egemenlik hakkıdır. Bazı ülkeler rahatsızlık duymuş olabilirler ama bunun sebebini anlamamız lazım. Sıkıntıları nedir anlatsınlar." diye konuştu. "İkinci olarak biz Çin'den bir tehdit algılamıyoruz. Bilakis, uluslararası konulara bakış açımız da birbiriyle çok örtüşüyor. Bu tatbikatın geçekleşmesinin sebebi, iki ülkenin karşı karşıya olduğu sorunların birbirine benzemesinden de kaynaklanıyor." şeklinde görüş bildiren Türk Büyükelçi, "Türkiye de uluslararası terörizme karşı mücadele ediyor, Çin de ediyor. Biz de sınırlarımız boyunca istikrar istiyoruz. Onlar da sınırları boyunca istikrar istiyor. Onlar da soğuk savaş sonrasında oluşan bu müspet ortamdan istifade etmek istiyorlar. Hoş sonrasında donmuş konular, sorunlar ortaya çıktı ama ne olursa olsun Çin ile bizim sorunlara karşı bakış açımız aynı." yorumunu yaptı.
Çin gibi Türkiye'nin de, sorunların diyalog yoluyla barışçıl yöntemlerle çözülmesini istediğini anlatan Esenli, "Bizim siyasi olarak bu kadar görüş birliğinde olduğumuz, teknoloji de dahil olmak üzere çeşitli alanlarda işbirliği yaptığımız bir ülkeyle niye askeri tatbikatın yapılmış olması bazılarını rahatsız ediyor. Bireysel olarak söylüyorum, bunu anlayabilmiş değilim." görüşünü aktardı.
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın Haziran 2010'da Çin'e yaptığı ziyarette iki ülke arasında imzalanan mutabakat zaptıyla 2012 yılının Türkiye'de Çin yılı, 2013'ün de Çin'de Türkiye yılı olması kararlaştırılmıştı. Daha önceki anlaşmalar gereği, beşer yıllık dönemlerle kültür değişimi programları var ve bunlar yenilenecek.
Bu arada 2011'de iki ülkenin diplomatik ilişkilerinin 40. yıl dönümü. Büyükelçi Esenli, "Her iki ülke insanının birbirini daha iyi anlaması ve tanımasını istiyoruz. Çünkü tanıdıkça ortak noktalar ortaya çıkacak. Bu da bizi birbirimize daha da yaklaştıracak." dedi.
Çin Devlet Konseyi Basın Ofisi ve Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı bu ay içinde "Türkiye'de Çin'i Yaşayın" adlı büyük çaplı tanıtım etkinliklerini ortaklaşa yürütecek. Her yıl yurt dışına 40 milyondan fazla turist gönderen Çin'den Türkiye'ye 2009 yılında 2008'e oranla yüzde 12 artarak 69 bin 336 turist gitti.