'Keneden Korunun, Çiplak Elle Dokunmayin'
Erzurum Saglik Il Müdürlügü hekimlerinden Dr. Muhammet Lütfi Yazici, Kirim-Kongo Kanamali Atesi hastaliginin, virüsün alinma sekline bagli olarak 1-14 gün sürebilen kuluçka döneminden sonra ortaya çikabilecegini ifade ederek, “ Enfekte kan ve vücut sivilariyla temas sonucu bulasmalarda ise bu süre 5-6 gün, en fazla 13 gün olabilmektedir. Hastaligin belirtileri arasinda halsizlik, istahsizlik, ates, vücut agrisi, bas agrisi, bulanti, kusma, ishal yer alir. Ilerleyen dönemde tüm vakalarin neredeyse dörtte üçünde hastaligin üç veya en fazla yedinci gününde cilt kanamasi, dis eti kanamasi, burun kanamasi, mide-bagirsak kanamasi ve beyin kanamasi görülmektedir.” dedi.
Genel olarak hastaliga bagli ölüm oranlarinin %30-50’lere ulasabildigini anlatan Yazici, “En sik ölüm sebebi organ yetmezligi (kalp, beyin, karaciger, böbrek, akciger), beyin içi kanama ve diger iç kanamalar. Kene yönünden riskli; tarla, bahçe, orman ve piknik alani gibi alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini engellemek amaciyla mümkün oldugu kadar vücudu örten giysiler giyilmeli, uzun kollu kazak veya gömlek ile uzun paçali pantolonlar, uzun çorap ve bot tercih edilmeli, giysiler düzenli olarak kene varligi açisindan kontrol edilmelidir. Kisi riskli alanlardan dönünce kendisinin ve varsa çocuklarinin vücudunda özellikle kulak arkasi, koltuk altlari, kasiklar ve diz arkasinda kene olup olmadigini kontrol etmeli, kene tutunmus ise hiç vakit kaybetmeden çiplak el ile dokunmamak sartiyla vücuda tutundugu en yakin yerden tutarak uygun bir malzeme ile çikarmalidir. Hastalik hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiginden hastaligin sik olarak görüldügü bölgelerde bulunan hayvanlar saglikli görünse bile hastaligi bulastirabilir. Bu sebeple hayvanlarin kanlarina, vücut sivilarina veya dokularina çiplak el ile temas edilmemelidir.” seklinde konustu.
“Kene çiplak el ile öldürülmemeli”
Dr. Muhammet Lütfi Yazici, Erzurum Il Saglik Müdürlügü Halk Sagligi Bültenin’de yaptigi degerlendirmede, “Hastaligin görüldügü bölgelerde hayvancilikla ugrasanlar eldiven, gözlük gibi koruyucu kullanmalidir. Hastalikla mücadelede bir diger önemli nokta ise hastaligin görüldügü bölgelerde kene sayisinin kontrolü amaci ile uygun kimyasal ilaçlarla tarlalarin ilaçlanmasidir. Hastaliga yakalanan kisilerin kan, vücut sivilari ve çikartilari ile hastalik bulasabildiginden, hasta ile temas eden kisiler gerekli korunma önlemlerini almalidir. Vücuda tutunan veya hayvanlarin üzerinde bulunan keneler kesinlikle çiplak el ile öldürülmemeli ve patlatilmamalidir. Keneler üzerine sigara basmak, kolonya, gaz yagi gibi maddeler dökmek kenenin kasilmasina sebep olarak vücut içerigini, kanini emdigi kisiye aktarmasina sebep olacagi için yapilmamalidir. Kene isirmasindan sonra siddetli bas agrisi, nefes darligi, kalp çarpintisi, kusma, kas agrilari ya da vücudunuzun herhangi bir bölgesinde felç bulgulari ortaya çikarsa derhal bir saglik kurulusuna basvurmaniz hayati bir önem tasimaktadir.” dedi.
Kirim-Kongo Kanamali Atesi Nedir?
Erzurum Il Saglik Müdürlügü tarafindan yapilan açiklamada, "Kirim-Kongo Kanamali Atesi, viral (virüsün neden oldugu) hemorajik (kanamali) atesler grubundan bir hastaliktir ve yakin zamanda ülkemizde yüzlerce vakanin görülmesi sebebiyle de önem kazanmistir. Keneler tarafindan tasinan bir virüsle olusan ates, halsizlik, istahsizlik, kas agrisi, bas agrisi, bulanti, kusma, ishal ve agir vakalarda kanama gibi sikayetler ile seyrederek tedavisiz kalindigi durumlarda ölüme neden olabilen, hayvanlardan insanlara bulasan bir hastaliktir. Siklikla kene tutunmasi sonucu bulasmaktadir. Hastalik ayni zamanda hasta kisilerin veya virüslü hayvanlarin kanlarina ve vücut sivilarina korunmasiz temasla da bulasabilmektedir. Hastaliga sebep olan mikrobun tasiyicisi, saklayicisi ve bulastiricisi olan keneler uçmayan, ziplamayan, yerden yürüyerek vücuda tirmanan eklem bacakli hayvanlardir." denildi.