(Özel) Anafartalar Muharebelerinde Sehit Olan Yarbay Halit Bey'in Sehit Oldugu Alan Tespit Edildi
Çanakkale Savaslari’nin yasandigi Tarihi Gelibolu Yarimadasi’nda 108 yil önce 50 kilometre yürüyerek, Anafartalar Muhaberesine destege giden 20’nci Alay Komutani Yarbay Halit Bey’in sehit oldugu nokta, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Atatürk ve Çanakkale Savaslari Arastirma Merkezi (AÇASAM) Müdürü Doç. Dr. Baris Borlat tarafindan askeri rapor ve krokilerde yapilan çalismalar sonrasinda ilk defa tespit edildi. Dün ölüm yildönümü olan Yarbay Halit Bey’in mezari Büyükanafarta köyünde bulunuyor.
Anafartalar Grup Komutani olarak atanan Albay Mustafa Kemal Atatürk, kendisine bagli olan birliklerden Ocakli ve Güneyli arasinda tertiplenmis olan 7 Tümen baglisi 20 ve 21’inci Alaylar Anafartalar Ovasindaki Türk savunmasina destek bölgeye intikale basladi.
Yaklasik 50 kilometrelik yürüyüs sonrasinda Büyükanafarta bölgesinde hatlari teslim aldi.
9 Agustos günü Anafartalar Grup Komutani Albay Mustafa Kemal Atatürk’ün emriyle 20 ve 21’inci Alaylar taarruza basladi.
Bu taarruz esnasinda 20’nci Alay Sehit Yarbay Halit Bey raporlarinda israrla damakçilik bayirindan Ingiliz makineli tüfeklerine dikkat çekti. Halit Bey muharebe ileri hattina kadar giderek, tabut karargahinda son emirlerini vermis. Alay Karargahina dönmek için irtibat tüneli içindeyken makineli tüfek atesiyle sehit oldu. Sehit Yarbay Halit Bey’in sehit oldugu yer, 108 yil sonra ÇOMÜ AÇASAM Müdürü Doç. Dr. Baris Borlat tarafindan askeri rapor ve krokilerde yapilan çalismalar sonrasinda ilk defa tespit edildi. Dün ölüm yildönümü olan Yarbay Halit Bey’in mezari Büyükanafarta köyünde bulunuyor.
6 Agustos günü Anafartalar Ovasina Ingilizlerin çikarma yaptigini belirten ÇOMÜ AÇASAM Müdürü Doç. Dr. Baris Borlat, “Türk Kuvvetleri bölgedeki askeri kuvvetleri desteklemek amaciyla istirahat halinde bulunan 2 tane Tümeni bölgeye gönderdi. Bunlardan özellikle 7’nci Tümen baglisi 20 ve 21’inci Alaylar yapmis olduklari 50 kilometrelik yürüyüs sonrasinda suanda bulundugumuz bölgeye geldiler. Ve bu bölgedeki hat içerisine tertiplenmeye basladilar. Özellikle 20 ve 21’inci Alaylar bulundugumuz muharebe alani içerisinde 9 Agustos günü sicak çatismanin en önemli taniklari oldu. Daha da önemlisi su idi, 50 kilometre yürüyüs yapan bu birlikler, bu alaylar suanda bulundugumuz yerde iki alay komutanini sehit verdiler. Onlar aslinda önemli notlarini askeri raporlara, harp ceridelerine yazmislardi. Bunlardan 20’nci Alay Komutani Yarbay Halit Bey muharebenin devam ettigi sirada saat 13.00 civarinda askeri raporlarda israrla sunu söylüyordu. Bulundugumuz yerin hemen karsisinda bulunan Ingilizlerin Damakçilik bayiri istikametindeki makineli atisin çok fazla oldugunu, bulundugumuz bölgedeki Türk askerlerine çok fazla zayiat verdirdigini söyledi.
En önemli vurgusu da su oldu. Bir an önce makineli tüfekler susturulsun ve bunun için önlem alin. Ancak kendisinin yazmis oldugu son rapordan sonra saat 14.50’ye geldiginde Alay Komutani Yarbay Halit Bey, su anda bulundugumuz yerde kendisi sehit oldu. Ve bu sehit Alay Komutanimizin sehit oldugu noktayi dönemin askeri raporlarindan, askeri krokilerden, haritalardan birebir eslestirerek nokta olarak tespitini yapmis bulunmaktayiz. Aslinda o gün sehit olan Alay Komutaninin saatler ilerlemeye basladiginda ikinci bir isim daha sehit olmustur. 21’inci Alay Komutani Yarbay Yusuf Ziya bey, kendisi de bölgede bulunan Asmadere içerisinde sehit oldu. Aslinda suanda bulundugumuz muharebe sahasi iki Alay Komutaninin sehit oldugu mevkii bizlere göstermektedir. Bu iki Alay Komutani’nin mezarlari Büyükanafarta köyünde yan yanadir” dedi.
20 ve 21’inci Alay Komutanlarinin 50 kilometrelik yürüyüslerini son yürüyüsü oldugunu da ifade eden Doç. Dr. Baris Borlat, sözlerini söyle sürdürdü:
“20 ve 21’inci Alay Komutanlarina Anafartalar Ovasina çikarma basladiginda verilen emir suydu. Hizla bir yürüyüs yapmalari ve Anafartalar Ovasi’ndaki Ingiliz kuvvetlerinin karsisina dogru tertiplenmeleriydi. Bu iki Alay Komutani 50 kilometrelik bir yürüyüs yaptilar. Aslinda bu yürüyüs onlarin son yürüyüsü oldu. Bu iki Alay Komutani da hizla 50 kilometrelik bir süreyi intikal etmisler, yolu yürümüsler ve bulundugumuz bölgeye gelmislerdi. Ancak bu yürüdükleri yol son defa yürüdükleri yol oldu. Çünkü bu iki komutan yürüyüs sonunda geldikleri bölge içerisindeki katildiklari muharebe esnasinda sehit oldular.”
Anafartalar Muharebesi sirasinda sehit olan iki Alay Komutani’nin mezari basinda olduklarini kaydeden Doç. Dr. Borlat, sözlerine söyle devam etti:
“7’nci Tümen baglisi 20 ve 21’inci Alay Komutanlari 9 Agustos günü ögleden sonra sehit olmuslardi. Özellikle bulunmus oldugumuz yerdeki iki sehit Alay Komutani Anafartalar Muharebesi öncesinde Bolayir mevkiindeki bir karargah noktasindan yürüyüse baslamislar ve 50 kilometre bir yürüyüs sonrasinda Anafartalar Ovasina ulastilar. 9 Agustos günü gerçeklesen Anafartalar Muharebesi esnasinda sehit olan bu iki Alay Komutani sehit oldugunda sehit olduklari noktadan Anafarta köy mezarliginin da geçmis oldugu bir intikal yolundan burasi özellikle sihhiyenin sehitlerimizi tasimis oldugu yoldur. Bu yol içerisinden tasinmak suretiyle Büyükanafarta köyündeki sehitlige definleri yapilmistir.”