Günlük Kisi Basi 229 Litre Su Tüketiyoruz

Türkiye Istatistik Kurumu (TÜIK), 2022 yilina ait Su ve Atik Su Istatistiklerini yayimladi. Belediyeler, köyler, imalat sanayi is yerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri ve maden isletmeleri tarafindan 2020 yilinda su kaynaklarindan toplam 18,2 milyar metreküp su çekilirken, 2022 yilinda ise toplam 19,2 milyar metreküp su çekildi. 2022 yilinda çekilen suyun yüzde 56,8’i denizden; yüzde 22,1’i yeralti ve yüzde 21,1’i yüzey sulari olmak üzere toplam yüzde 43,2’si tatli su kaynaklarindan temin edildi.

Belediyeler tarafindan su kaynaklarindan 6,7 milyar metreküp su çekildi. Çekilen suyun yüzde 43’ü barajlardan, yüzde 29,1’i kuyulardan, yüzde 16,5’i kaynaklardan, yüzde 7,7’si akarsulardan ve yüzde 3,7’si göl, gölet veya denizlerden saglandi. Kaynaklardan çekilen toplam 6,7 milyar metreküp suyun 4,1 milyari içme ve kullanma suyu aritma tesislerinde aritildi. Belediyeler tarafindan kanalizasyon sebekesinden desarj edilen 5,4 milyar metreküp atik suyun 4,6 milyari atik su aritma tesislerinde aritildi.

Belediyeler tarafindan içme ve kullanma suyu sebekesine çekilen kisi basi günlük ortalama su miktari 229 litre olarak hesaplandi. Bu miktar 2020 yilinda 228 litre idi. Üç büyük sehirde ise çekilen kisi basi günlük ortalama su miktarinin Istanbul için 190 litre, Ankara için 242 litre ve Izmir için 210 litre oldugu tespit edildi.

Belediyeler tarafindan kanalizasyon sebekesi ile desarj edilen kisi basi günlük ortalama atik su miktari 197 litre olarak hesaplandi. Bu miktar ise 2020 yilinda 189 litre idi. Üç büyük sehirde ise günlük kisi basi ortalama atik su miktarinin Istanbul için 256 litre, Ankara için 211 litre ve Izmir için 181 litre oldugu tespit edildi.

Su tüketimi giderek artiyor

Yasar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisligi Bölüm Baskani Prof. Dr. Nurdan Yildirim, su kullanimi, atik su ve aritilan su miktarlarini yorumlayarak, “Gerek sivi gerekse kati haldeki yagislar, karalar yüzeyine düsen atmosferden gelen meteorik sular, dogrudan veya yer yüzeyinde var olan akarsular, göl, baraj gibi sularla tabanlardan olmak üzere dolayli bir sekilde yeraltina geçer ve oradaki yer alti sularini besleyerek yer alti su rezervlerini olusturur. Bu rezervlerden ihtiyaçlar ölçeginde sular pompalarla yüzeye aktarilarak çesitli amaçlarda kullanilir. Bu miktar çekilen su miktari olarak tanimlaniyor. 2019 yilindaki bir raporda global ortalama su tüketiminin günde kisi basi 80 litre oldugunu, Türkiye’de ise kisi basi 190 litre su tüketildigini bildiriliyor. Bu rakamlar su tüketimimizin fazla oldugunu ve giderek arttigini gösteriyor” dedi.

Yer alti suyu kullanimindan bahseden Prof. Dr. Yildirim, “Belediyeler tarafindan içme ve kullanma suyu sebekesine çekilen kisi basi günlük ortalama su miktarinin 229 litre olarak hesaplanmasina karsin kanalizasyon sebekesi ile desarj edilen kisi basi günlük ortalama atik su miktari 197 litre olarak hesaplanmistir. Bu rakamlar yer altindan çekilen suyun, yer altina desarj edilen sudan daha fazla oldugunu göstermektedir. Eger çekilen suyun miktari, akiferi besleyen su miktarindan fazla ise yer alti su seviyelerinde azalma, kuyu tabanlarinin asagiya çekilmesi, akiferin kurumasi, kayaç tanelerinin sikismasi ve bosluklarin azalarak zemin oturmasi ve zeminde büyük çatlaklarin olusmasi, kiyi ekosistemlerinin ve sulak alanlarin kaybedilmesi gibi negatif sonuçlar dogurabilir. Deniz kenarinda beslemeden daha fazla su çekme yapildiginda tatli suyun çekildigi akifer ortama tuzlu suyun yerlesmesi sonucu tatli sularin zamanla tuzlu su haline gelmesi tehlikesi söz konusudur. Seul Ulusal Üniversitesinden jeofizikçi Ki-Weon Seo’nun yürüttügü çalismada ise orta enlemlerden çekilen yer alti suyun gezegenin egimi üzerinde en büyük etkiye sahip oldugunu gösterdi. Bosaltilan yeralti suyu rezervleri, Dünya’nin eksen kutbunun kaymasina neden oluyor” diye konustu.



"Günlük kisi basina 102 litre su tasarrufu saglayabilir"

Aritma sistemlerinin yetersizliginden kaynaklanan sorunlari aktaran Prof. Dr. Yildirim, “Ülkemizde belediyeler, toplam atik suyun yaklasik yüzde 88’ini aritildigi; fakat bu atik suyun yalnizca yarisinin gelismis aritmaya tabi tutuldugu biliniyor. Atik suyun yüzde 27’si biyolojik aritmadan geçerken, yaklasik yüzde 22’si, aritmanin ilk asamasi olan sadece fiziksel aritmadan geçiyor. Bu da ülke genelinde göllerde ve sulak alanlarda da su kalitesinde bozulma, su miktarinda azalma ve biyoçesitlilikte düsüsler seklinde gözlemleniyor. Özetle, su krizinden bahsedilirken karsi karsiya oldugumuz tek sorun erisilebilir su miktarindaki azalma degil, ayni zamanda temiz suyun da azalmasi” seklinde konustu.

Su tasarrufu ve su kaynaklarinin kullanimi konusunda önerilerde bulunan Prof. Dr. Yildirim sunlari söyledi:

“Su tüketimimizdeki bazi aliskanliklarimizi degistirerek veya basit önlemler alarak ciddi verimlilik elde edebiliriz. Örnegin; bu sekilde yilda dört kisilik bir ailenin yaklasik 150 tonluk su kazanci, günlük kisi basina 102 litre su tasarrufu saglayabilir. Günlük ortalama kisi basi su tüketiminin ortalama 229 litre oldugunu düsünürsek tüketimi neredeyse yari yariya azaltabiliriz. Tüm bu tasarruf önlemlerinin yaninda su kaynaklarimizi kirletmemeye de azami özen göstermeliyiz. 1 litre atik suyun temizlenebilmesi için yaklasik 8 litre temiz suya ihtiyaç var ve oldukça maliyetli bir islem. Yeralti sularinin yenilenmesi için ortalama bin 400 yil gerekiyor. Sularimizi korumak adina bizim alabilecegimiz basit önlemler var. Saniyede bir damla su sizdiran muslugumuzdan yilda 3 bin 500 litre su bosa akar. Benzer sekilde su sizdiran tuvalet rezervuarlarindaki bir kaçak, günde 700 litreye kadar suyun bosa akmasi demektir. Eger böyle bir durum varsa hemen sorunu gidermeliyiz. Ayarlanabilir su basliklariyla daha az enerji ve su tüketimi saglayabiliriz. Bu basliklar sayesinde dakikada 25-30 litre su yerine, 9-12 litre su tüketiriz. Böylece 5-6 dakikalik bir banyo esnasinda 50-100 litre sicak sudan tasarruf etmis oluruz. Atik yaglarimizi lavaboya, çöpe, suya ve topraga dökmemeliyiz. Atik yag toplayan firmalar veya belediyelerin gösterecegi yerlere atmaliyiz. Suda biyolojik olarak çözülebilen temizlik ürünleri tercih etmeliyiz."