Tarim Ve Orman Bakanligi Etil Alkol Takip Sistemi Kuracak

Tarim ve Orman Bakanligina bagli Tütün ve Alkol Dairesi Baskanliginin üzerinde çalistigi Etil Alkol Takip Sistemi (EATS) ile sahte alkollü içki üretimi ve bundan kaynaklanan can kayiplarinin önüne geçilmesi hedefleniyor. Yasa disi alkollü içki üretimiyle mücadelede önemli bir adim olan ve 3 kademeden olusan Etil Alkol Takip Sistemi, üretim miktarinin yerinde tespiti, ticaretin tek platform üzerinden yapilmasi ve dagitimin izlenmesi asamalarini kapsiyor. Tarim ve Orman Bakanligi Resmi Gazete’de bugün yayimlanarak yürürlüge giren Etil Alkol ve Metanolün Üretimi ile Iç ve Dis Ticaretine Iliskin Usul ve Esaslar Hakkinda Yönetmelik degisikligine dayanarak, yasa disi alkollü içki üretiminde hammadde olarak kullanilan etil alkol arzinin teknolojik yöntemlerle kayit altina alinmasina, ürünün piyasa hareketlerinin takibine ve kontrolüne dair usul ve esaslari belirleyecek bir teblig hazirlayacak.

2024 yili ilk çeyreginde tamamen devreye alinmasi planlanan sistem sayesinde etil alkol üretim miktari; isletmelere monte edilen akis ölçer cihazlari ile tespit edilecek, ticaret; internet ortaminda olusturulan platform üzerinden yapilacak, dagitim ise ulastirma elektronik takip ve denetleme sistemi (U-ETDS) ile izlenecek. Etil alkol üretim miktarinin yerinde tespiti amaciyla bu konuda ruhsatli tesislerdeki üretim hatlarina debimetre (akis ölçer) cihazlari monte edildi. Çalisma kapsaminda ayrica bu cihazlardan elde edilen verilerin elektronik ortamda Bakanligin veri merkezine aktarilmasi da saglandi. Bu sayede ülkemizde üretilen etil alkol miktari Bakanlik tarafindan es zamanli olarak izlenmeye ve kayit altina alinmaya baslandi. Proje kapsaminda ihtiyaç duyulan yazilimlarin tamami Bakanliga bagli Bilgi Teknolojileri Genel Müdürlügü bünyesinde gelistirildi.

Projenin ikinci asamasini ise sektörde faaliyet gösteren isletme ve kurumlar arasinda gerçeklesecek ticaretin, Bakanlik tarafindan olusturulacak elektronik platforma tasinmasi olusturuyor. Etil alkol alisverisinin bu platformda yapilmasiyla kayit disi ticaretin de önüne geçilmesi amaçlaniyor. Etil Alkol Takip Sistemi’nin üçüncü asamasi da ülke içinde bir yerden baska bir yere nakledilen etil alkolün fiziki takibinin saglanmasini içeriyor. Bunun için Ulastirma ve Altyapi Bakanligi tarafindan gelistirilen Ulastirma Elektronik Takip ve Denetleme Sistemi (U-ETDS) ile entegrasyon saglanarak ülke içinde nakledilen etil alkol, yükleme noktasindan son varis noktasina kadar takip edilebilecek. Böylece ülkede üretilen ya da ithal edilen etil alkolün halk sagligini tehdit edecek kaçak ticarete konu olmasinin önüne geçilmesi hedefleniyor.

Faaliyetlerine son verilen üretim tesisleri ekonomiye kazandirilacak

Etil Alkol ve Metanolün Üretimi ile Iç ve Dis Ticaretine Iliskin Usul ve Esaslar Hakkinda Yönetmelik degisikligi ayni zamanda faaliyetlerine son verilen üretim tesislerinin yeniden ekonomiye kazandirilmasini içeriyor. Yönetmelik öncesi mevzuata göre çesitli nedenlerle belgesi iptal edilen üretim tesisinin yeniden faaliyete geçmesine iliskin sartlari belirleyen herhangi bir düzenleme bulunmadigi için üretim izin belgesi iptal edilen tesisler atil hale gelebiliyordu. Söz konusu yasa hükmü kapsaminda izin belgeleri iptal edilen üretim tesislerine yeniden izin belgesi düzenlenebilmesi amaciyla Etil Alkol ve Metanolün Üretimi ile Iç ve Dis Ticaretine Iliskin Usul ve Esaslar Hakkinda Yönetmelik’in ilgili maddesinde degisiklige gidildi. Degisiklik ile hem üretim izni iptal edilen veya yenilenmeyen tesislerin devredilmesi hem de çesitli nedenlerle üretim izni iptal edilen firmalara izin iptalini gerektirir hususlarin ortadan kalkmasi halinde, yeniden üretim izni verilmesi için yeni teknoloji sarti aranmayacak. Böylece kapatilan tesislerin yeniden ekonomiye kazandirilmasi mümkün hale gelebilecek.

Yönetmelikte yapilan degisiklikle ayrica ihtiyaç halinde etil alkol ve metanol deposu açilmasi Bakanligin iznine tabi oldu. Bu ürünlerin satis ve sevkiyat takibinin arz zinciri içerisinde elektronik ortamda yapilmasina iliskin usul ve esaslarin Bakanlik tarafindan belirlenmesi hüküm altina alindi. Üretimde etil alkole ihtiyaç duyan farkli sanayi dallarindaki isletmelerin taleplerinin karsilanabilmesi için de yönetmelikte düzenlemeye gidildi. Degisiklikle bu kapsama giren kisi ve kuruluslarin talepleri Bakanlikça degerlendirilebilecek.-

Tibbi kullanim amaçli etil alkol ambalajlarina özel etiket ve isaretlerin uygulanmasina iliskin usul ve esaslar da düzenlendi.

Yapilan degisiklik ile piyasanin daha etkin bir sekilde kontrolünün saglanmasi amaciyla karekod, bandrol, hologram, pul ve damga gibi özel etiket ve isaretlerin uygulanmasina iliskin usul ve esaslarin Bakanlikça belirlenebilecegi hükme baglandi. Yönetmelik degisikligi ile ayrica belge süresi uzatilmayacak etil alkol toptan saticilarin ellerindeki ürünlerin zaman içerisinde tasfiye sartlari da belirlendi. Etil alkolün kullanim alani çok genis sanayide çok genis bir kullanim alani olan etil alkol, ayni zamanda saglik sektörünün de olmazsa olmazlarindan biri durumunda bulunuyor. Ilaç yapiminin yani sira saglik kurumlarina ait binalarin ve kullanilan ekipmanin dezenfekte edilmesinde de etil alkolden elde edilen ürünler kullaniliyor.

Türkiye’de 2022 yilinda 268,9 milyon litre etil alkol kullanildi. Kullanilan alkolün 142,5 milyon litresi (% 53) yurt içinde üretildi. Bireysel kullanim için satisi yasak Etil alkolün satisi sadece yasal kullanim yetkisi bulunan sanayi kuruluslari ile saglik kurumlarina yönelik yapilabiliyor. Mevzuata göre bireysel kullanim için etil alkol satisi yapilamiyor. Diger taraftan 4733 sayili Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasinin Düzenlenmesine Dair Kanun’da yapilan düzenlemeyle etil alkolün internet üzerinden satisi 2020 yilinda yasaklanmisti.

"Bu sistem ile sahte alkollü içki sorununu kisa sürede ülkemizin gündeminden çikarmayi hedefliyoruz"

Tarim ve Orman Bakani Ibrahim Yumakli konuya iliskin açiklamada bulundu. Yumakli, Etil Alkol Takip Sistemi’nin en önemli hedeflerinden birinin sahte içki kaynakli can kayiplarinin önüne geçmek oldugunu belirterek bunun yaninda kayit disiligin engellenmesini amaçladiklarini bildirdi. Bakanlik olarak etil alkol konusunda üretim asamasindan son kullanim asamasina kadar tüm sistemi kapsayan kontrol mekanizmasi olusturacaklarini vurgulayan Yumakli, “Etil Alkol Takip Sistemi, stratejik bir ürün olan etil alkolün vatandaslarimizin hayatini riske atacak ve devletimizi zarara ugratacak sekilde piyasaya arzinin önüne geçecek son derece gelismis bir sistem olarak planlandi. Sistemin gelistirilmesi üzerinde paydaslarimizla birlikte çalistik ve bu is birligimiz devam edecek. Bu sistem ile sahte alkollü içki sorununu da kisa sürede ülkemizin gündeminden çikarmayi hedefliyoruz” ifadelerini kullandi.