Prof. Dr. Ortayli Açiklamasi 'Mersin'deki Direnisin Önemi Çok Büyük'
Toroslar Belediyesi, 3 Ocak İçel’in Düsman Isgalinden Kurtulusunun 101. yil dönümü çerçevesinde duayen tarihçi Prof. Dr. Ilber Ortayli’yi agirladi. Ortayli, milli mücadele döneminde Toroslardaki direnise dikkat çekerek, bölgenin isgal edildigi yillarda düsmana karsi İçel’deki direnisin büyük önem arz ettigini vurguladi.
Prof. Dr. Ilber Ortayli, konferans öncesi Toroslar Belediye Baskani Atsiz Afsin Yilmaz’in Buluklu Mahallesinde kente kazandirdigi ve 200 yillik geçmisi olan Kuvayimilliye Karargahi’ni gezdi. Ortayli, tüm gençlerden karargahi mutlaka gezmelerini istedi. İçel’de milli mücadelenin destansi hikayesinin yasayan bir örnegi olan fotograflar, belgeler ve etnografik eserlerle donatilan tarihi binada seref defterine düsüncelerini de yazan Ortayli, "Kendi özellikleriyle korunan ve içinde mahalli tarihle ilgili tesir olan bir yer. Çok memnun oldum. Baskanimiz Atsiz Afsin Yilmaz’a, böyle tarihi bir binayi kente kazandirdigi için tesekkür ederim" dedi.
"İçel’deki direnis önemliydi"
Milli mücadele döneminde Toroslardaki direnise de deginen Prof. Dr. Ortayli, bölgenin isgal edildigi yillarda İçel’deki direnisin önemini vurgulayarak; “Birincisi, bu bölgedeki direnis iç isyanlara karsidir. Karaman vilayeti içinde Konya’da, Istiklal Savasi’nda Ankara hükümetine karsi bir direnis isyan çikti. Bu isyani bastirmakta milli ordu çok zorluk çekiyordu. Yeni kurulmustu ve Sakarya Savasi öncesiydi. Ve hemen arkasinda ve o konuda yardimci olan buradaki kuvvetlerdir. Yerli tarihçilerin çok zikrettikleri Binbasi Ferahrin Bey, Arslanköy’ü ve diger köyleri organize ederek Konya’ya ve Karaman’in bir takim kazalarina girdi. Ve sonra isin içine Tugay karisti" diye konustu.
"Çukurova verimli topraklara sahip"
Çukurova bölgesinin imparatorluk topraklarina katilisi, kopartilmak istenisi, lokal bir direnisle milli hükümet saflarina katilisi ve nihayetinde Cumhuriyetin ilan edilmesi sürecinden de bahseden Ortayli, "Çukurova bölgesi sadece Türkiye’nin degil, bütün dogu Akdeniz’in en zengin tarim bölgesidir. Misir önde gelir, Nil nehrinin tarafindaki araziler dolayisiyla. Fakat Çukurova daha genistir. Asagi yukari Italya’daki Po ovasiyla yarisir. Zirai bakimindan fevkalade verimlidir, iskan tarihi bakimindan da fevkalade renklidir. Ama asil ziraata kazanilmak için yerlestirilmesi yeniden iskani, dogrudan dogruya Toroslardaki Türkmenlerin basta Avsarlar olmak üzere çesitli asiretlerin araziye yerlestirilme konusunda zorlanmasidir. Kimse dagdan buraya seve seve inmis degil, devlet bunun için bir politika takip etti ve iskân politikasi dedi.
Ve hatta mecburiyet koydu. Verimli bir egitim ve dini hizmetler politikasi güdüldü. O zamanin dünyasindaki saglik sartlari ikinci cihan harbinden sonraki gibi degildi. Büyük zorluklar söz konusuydu Türkler açisindan, bunlarla mücadele edildi" ifadelerini kullandi.
"Türkçenin yasayisinda ordunun önemi büyük"
Türkiye’nin, eski bir imparatorluk ve kocaman bir devlet oldugunu vurgulayan Ortayli, "Bu eski imparatorluk, Avrupa tarihinde hem de olusum zamaninda ortaya çikmis. Yani orta çaglarda ve ilk çaglarda degil. Eski imparatorluklarin bürokratik yapisini koruyor. Hiçbir Islam devletinde görülmeyecek kadar farkli dini ve etnik gruplari bir arada tutan bir memleket. Asil önemlisi de bu imparatorlugun askeri yapisi çok eski. Türkiye’nin bazi seylerini uzaktan görebilirsiniz ama yapi bir yerde kendi tarihinin içine baglidir. Türkçenin kullanilmadigi ülkelerde bile ordu her zaman Türkçeyi kullanmistir. O yüzden Türkçenin yasayisinda ordunun önemi büyüktür" seklinde konustu.
Ortayli, "1922 tarihi İçel’in yabanci kuvvetlerden temizlenmesi, ayiklanmasi dönemidir. Fransa, Sakarya Savasindan sonra buralarda tutunamayacagini anladi ve sehri bosaltti. 101 yil oluyor. İçel’in Düsman Isgalinden Kurtulusunu kutluyorum. Hepinize katilimlarinizdan dolayi tesekkür ediyorum" dedi.
Ortayli, söylesi sonunda katilimcilarin sorularini cevapladi.
İçel Valisi Ali Hamza Pehlivan, Ortayli’ya günün anisina hediye verirken, Toroslar Belediye Baskani Atsiz Afsin Yilmaz da Türk dili, kültürü ve tarihinin en degerli anitlarindan olan Orhun Yazitlari’nin, minyatür örnegini takdim etti.