Pankreas Kanserinde 'Whipple' Hayat Kurtariyor
Memorial Kayseri Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Doç. Dr. Türkmen Bahadir Arikan, Whipple ameliyatlari hakkinda verdigi bilgilerde, hastalarin yasam kalitesinin ve süresinin arttigini söyledi.
“Pankreas, vücudun seker seviyesini düzenler “
Pankreasin insan yasami için çok önemli bir organ oldugunu söyleyen Doç. Dr. Türkmen Bahadir Arikan, “Insan yasami için çok önemli bir organ olan pankreas, midenin arkasindan dalaga dogru uzanan ve bas kismi onikiparmak bagirsagi tarafindan sarili bir yapida vücutta yerlesim göstermistir. Orta kisim “boyun” veya “gövde” olarak adlandirilir ve ince uç ‘kuyruk’ seklinde tanimlanir. Pankreas, mideden onikiparmak bagirsagina gelen protein, karbonhidrat ve yaglarin sindirimini saglayan enzimleri üretir, onikiparmak bagirsagina bosaltir. Ayrica kan seker seviyesini kontrol eden insülin hormonudur” dedi.
“Kansere bagli ölümlerde 4’üncü sirada”
Doç. Dr. Türkmen Bahadir Arikan, pankreasin kansere bagli yasam kaybi siralamasinda 4. sirada oldugunu söyleyerek, “Pankreastaki kontrolsüz bir büyüme ve tümör olusumu, pankreas kanseri olarak adlandirilir. Tümör, pankreasin yüzde 75 oraninda bas, geri kalan kismi da boyun veya gövdesinde ortaya çikar. Kansere bagli yasam kaybi siralamasinda 4’üncü sirada yer alan pankreas kanserinin 2030 yilinda 2’nci siraya yükselecegi tahmin edilmektedir. ABD’de her yil yaklasik 57 bin kisiye pankreas kanseri teshisi konulmakta ve yaklasik 46 bin hasta hayatini kaybetmektedir” ifadelerini kullandi.
Pankreasa bagli ameliyatlarla ilgili bilgiler veren Türkmen Bahadir Arikan, “Pankreas kanserinde uygulanan ameliyatlar ise Pankreasin gövdesindeki ve kuyrugundaki tümörler veya kistler için, pankreasin sol tarafini (gövde ve kuyruk) çikarmak için yapilan cerrahiye “distal pankreatektomi” denir. Bu prosedür uygulanirken operasyonda dalak da alinabilmektedir. Bazi pankreas tümörlerinde pankreasin tamamini çikarmak gerekebilir. Buna “total pankreatektomi” denir. Pankreas olmadan insanlar yasayabilir ancak ömür boyu insülin ve enzim replasmanina ihtiyaç olacaktir. Pankreas tümörleri yakinindan geçen hayati kan damarlarini da etkileyebilir. Tümörler yakindaki kan damarlarini içeriyorsa, multidispliner konsey (onkolog, radyolog, gastroenterolog ve pankreas cerrahisinde uzmanlasmis genel cerrah) tarafindan hasta degerlendirilir, damar tutulum derecesine göre önce cerrahi daha sonra kemoterapi seçenegi gündeme gelebilir. Direkt cerrahi ile tutulan damarin çikarilmasi ve tekrar dikilmesi prosedürü de uygulanabilir. Yaygin damar tutulumu olan hastalar cerrahi için uygun degildir ve kemoterapi tedavisi planlanir” dedi.
Whipple ameliyatlarinin bir kompleks operasyon oldugunu söyleyen Doç. Dr. Türkmen Bahadir Arikan, sözlerine su sekilde devam etti:
“Pankreatikoduodenektomi” olarak da bilinen Whipple ameliyati, pankreasin basini, ince bagirsagin (duodenum) ilk kismini, safra kesesini ve safra kanalini çikarmak için yapilan kompleks bir operasyondur. Whipple ameliyati, pankreas, bagirsak ve safra kanalindaki tümörlerle diger bozukluklari tedavi etmek için yapilmaktadir. Pankreas basi kanserini tedavi etmek için en sik basvurulan cerrahi tekniktir. Kanser tanisi almis hastalar için yasam kurtaran bir cerrahi yöntemdir.
Kanserin diger organlara yayilmasini (metastaz) da durdurmak için basvurulan bir tedavi seçenegidir. Pankreas kanseri tanisi konulmus hastalarin yaklasik yüzde 15 ila yüzde 20’si için Whipple ameliyati uygulanabilirken, yüzde 15 oranindaki bir hasta grubu da kemoterapi tedavisi sonrasinda cerrahi için uygun hale gelmektedir. Oldukça kompleks bir cerrahi olan Whipple, ciddi riskleri de beraberinde gelecegi için bu alanda deneyimli cerrah ve merkezde gerçeklestirilmelidir. Whipple ameliyatlari 4-8 saat süren ve hangi teknigin kullanilacaginin, hasta ve tümörün durumuna göre karar verilen genis çerçeveli özellikli operasyonlardir. Iki sekilde gerçeklestirilebilir. Açik cerrahide yapilan ameliyat sirasinda, cerrah pankreasa erismek için karindan bir kesi olusturur. Bu, en yaygin ve en çok uygulanan yaklasimdir. Laparoskopik cerrahide ise kapali yani laparoskopik cerrahi sirasinda, cerrah karindan birkaç küçük kesi açar ve görüntüyü ameliyathanedeki bir monitöre ileten kamera da dahil olmak üzere özel aletler yardimiyla cerrahiyi gerçeklestirilir. Cerrah, operasyonu yaparken cerrahi aletlere rehberlik etmesi için monitörü izler. Laparoskopi, bir tür minimal invaziv cerrahidir. Minimal invaziv cerrahide de kan kaybi daha azdir ve komplikasyon riski de azalmaktadir. Hastanin daha kisa sürede iyilesmesini saglayan konforlu bir yöntemdir. Ameliyat süresi uzun olmakla birlikte bazen bu prosedür minimal invaziv cerrahi ile baslayabilir, ancak komplikasyonlar veya teknik zorluklar cerrahin operasyonu bitirmek için açik bir kesi yapmasini gerektirebilir.”
Whipple ameliyati hangi durumlarda yapilacagina dair konusan Türkmen Bahadir Arikan, “Pankreas kanseri, pankreas kistleri, pankreas tümörleri, pankreatit, ampulla kanseri, safra kanali kanseri, nöroendokrin tümörler, onikiparmak(Duodonum) kanseri, pankreas veya ince bagirsak travmasi ve pankreas, duodenum veya safra kanallarini içeren diger tümörler veya bozukluklar olan durumlarda Whipple ameliyati yapilabilir” dedi.
“Whipple ameliyati sonrasi yakin takip önemli”
Arikan, ameliyat sonrasi yakin takibin önemli oldugunu söyleyerek, “Cerrahi sonrasi hastanin genel cerrahi servisinde en az bir hafta süre ile yatisi gereklidir. Tüm cerrahi ekip ve hemsirelik personeli, hastanin durumunu kontrol altinda tutmak için enfeksiyon veya komplikasyon belirtisi olup olmadigini izleyecektir. Diyet tolere edildigi kadar yavas ilerleyecektir. Çogu hasta operasyondan hemen sonra yürüyebilir. Bazi durumlarda, cerrahinin ve hastanin durumuna göre birkaç gün yogun bakim ünitesinde yatis da gerekebilir. Yogun bakim ünitesi doktorlari ve hemsireleri, komplikasyon belirtilerini izlemek için hastanin durumunu takip edecektir” ifadelerini kullandi.