Motor Ve Kanatlari Yer Degistirebilen Yeni Nesil IHA Yaptilar
Kastamonu Üniversitesi Sivil Havacilik Yüksekokulu Uçak Bakim ve Onarim Bölüm Baskani Dr. Ögretim Üyesi Öztürk Özdemir Kanat, ögrencileriyle birlikte devletten aldiklari destekle dikey kalkis yapabilen IHA üretti. “Turkuaz ER41” ismini verdikleri IHA’nin hem kanatlari hem de motoru yer degistirebiliyor.
“Hava aracimizi özgün olarak tasarlamaya çalistik”
Kastamonu Üniversitesi Sivil Havacilik Yüksekokulu Uçak Bakim ve Onarim Bölüm Baskani Dr. Ögretim Üyesi Öztürk Özdemir, teleskopik kanada sahip dikey inis-kalkis yapabilen insansiz hava araci hakkinda bilgilendirmede bulunarak, “Akademik kariyerin, teoride ögrenilen bilgilerin pratige dökülmesi gerektigi amacini güderek devam ettik her zaman. Bu amaçla da lisansta ögrendigimiz bilgileri sektörde biraz tecrübe ettik, onlarin üzerine koyarak da ekibimiz ve hocalarimizla birlikte, hep hayalimizde yer alan bir sey üretme noktasinda, bu ise baslamis bulunuyoruz. Iki senedir bu süreci devam ettiriyoruz, Temmuz-Agustos itibariyle bu süreci tamamlayacagiz. Benim kendi hayalim üretmek üzerine ve teoriyi pratige dönüstürmekti. Buradaki projemizde özgün olarak tasarlamaya çalistigimiz hava aracimizla beraber, bunu basardigimiza inaniyoruz. Hayal ettik ve imkanlarimiz dogrultusunda yapmaya çalistik. 2020 Ocak ayinda projemizi KOSGEB’e sunduk akabinde süreç devam etti. KOSGEB Il Müdürümüzün onayiyla Kastamonu Teknokent’e sirketimizi kurduk. Projeyi ekibimizle beraber bu noktaya kadar getirdik. Belirlenen takvimin önünde ilerledik, ürünümüzü düsündügümüzden daha iyisini yaptik fakat bütçe konusunda planlamayi basardigimiz söylenemez. Bilindigi üzere pandemi süreci herkesin kritik noktasiydi. Plan dahilinde bazi seyleri yürütmemiz açikçasi zor oldu. Alacagimiz ürünleri teminimiz çok zor oldu. Küresel pandemi ile birlikte dünyanin konjonktürü degismesi ve alacagimiz bazi parçalarin yurtdisindan yabanci para birimiyle alinmasi bizleri bu noktada belki de kismen fiyat performansi açisindan basarisiz kilabilir ama proje olarak hedefimize çok yaklasmis bulunuyoruz” dedi.
“Hem kanatlari hem de motoru yer degistirebiliyor”
Uçagin kanadinin bir ucundan diger ucuna uzama kisalma yaptigina isaret eden Kanat, “Kanat mekanizmasi, ulusal patent basvurusu yapilmis ve degerlendirme süreci 1-1,5 yildir devam ediyor. Simetrik olarak uçagin kanadinin bir ucundan diger ucuna degisme imkani sunuyor, hem de asimetrik olarak uzama kisalma. Ikisinin de farkli artilari söz konusu birincisi, simetrik uzama yaptigimizda hava aracinin kritik degerlerinden olan maksimum ve minimum hizlarinda bizlere esneklikler sunuyor. Mesela tamamen kapattigimizda maksimum çikabilecegimiz yüksek hiz artmis oluyor. Eger ki daha düsük hizlarda uçmak istiyorsak planör gibi havada uçusumuzu yapmak istiyorsak burada da tamamen kanatlari açma komutunu kendimiz hava aracina gönderebiliyoruz. Bir de asimetrik kisminda kendisi karar vererek 5 santimetre çapinda hava aracinin dönüsüne göre bir taraf uzarken diger taraf kisalabiliyor. Bu sayede hava araci yatis hareketini kuyruk ile entegreli bir sekilde güvenlikli bir sekilde tamamlamis oluyor” diye konustu.
“4 motorla birden fazla dikey inis kalkisini ayni zamanda yapabiliyor”
Üzerinde bulundurdugu 4 motor ile birden fazla dikey inis kalkis yapabildigini belirten Kanat, “Ikinci ayristigimiz nokta ise motorlar, dik IHA olarak ifade edilen bir hava araci bu. Buradaki nokta sudur, bunlarin piste ihtiyaç duymadan oldugu yerden kalkmasidir. Gelecegin artik sekil degistirebilen araçlarda oldugunu düsünürsek kanatlari sekil degistirmeye çok yakin bir hava araci var, motorlarin sekilde degistirmesini görebilecegimiz hava araci var. 4 motorla dikey inis kalkis operasyonunu ayni zamanda yapabiliyor. Ilerleyen süreçte, ön motorlarin yani ana tasiyici motorlar öne dogru rötar degistirmesi ile beraber düz uçusuna geçecektir. Düz uçusa geçtikten sonra ön motorlari tekrar sekil degistirmesi sonucu bizim komutumuzla birlikte ya da görev atamasiyla dikey olarak oldugu yere inisini gerçeklestirebilecektir. Harici olarak, ön motorlar arka motorlardan daha kuvvetlidir, burada asimetrik bir yerlesim yapmak istedik. Bundaki amaç bize daha fazla hiz esnekligi saglamasi. Umariz devam eden bu testleri de basariya ulastiririz, bu asimetrik yerlesimli motora sahip digerlerinden ayrisan, kanat mekanizmasi digerlerinden ayrisan özgün olarak programlanan, tasarlanan ve üretilen hava aracimiz, bahsettigimiz operasyonlarin çogunu basariyla tamamlamis ve sonuçlanmis olarak, ülkemize, sehrimize, üniversitemize lanse edebiliriz diye ümit ediyoruz. Bundan sonraki hedefimiz savunma sanayi de ki ülkemizin ileri gelen kuruluslarina biz bu bilgilendirmeleri yapma ihtiyaci hissettik. Onlar tarafindan da uygun görülürse, ülkenin çikarlari dogrultusunda kullanilmasi. Bu tür kritik hava araçlarinin entegre edilebilmesine vesile olabilirsek, bu bizim için ayri bir gurur kaynagi olacaktir” seklinde konustu.
“IHA’miza TURKUAZ ER41 ismini verdik”
IHA’nin isim konusu üzerinde ortak bir çalisma yaptiklarini ve çok anlamli bir isim bulduklarini söyleyen Kanat, söyle konustu:
“Isim olarak, Turkuaz ER41 düsünüldü, sahsi fikrimin yani sira, arkadaslarimizin ve hocalarimizin görüsleri ile beraber düsünüldü. Turkuaz rengi, Türk rengi oldugu için tercih edildi. ER41 ise er kismi erenden gelmektedir, 41 ise Ferhat Gedik komutanin üzerindeki kursun adedi olarak, unutulmasin diye verilen bir isim. Bu tür hava araçlarinin kullanim alanlari artik, insansiz sistemlere döndügü için, gelecekte çok çesitliligi görecegiz. Bunlardan bir tanesi sinir güvenligi olacak, acil durumlarda AFAD tarafindan kullanilabilir. Balikçilik ve orman yanginlari ile faaliyetleri olacak yani tamamen, otonom insansiz bir sisteme dogru Dünya gitmekte. Biz de burada ülkemiz bir ivme yakalamisken bir katkida bulunabilirsek arti olacaktir”
Kanat, ürettikleri IHA’nin üzerine 5-6 kilograma kadar her türlü aparatin takilabilecegini sözlerine ekledi.