Covid-19 Etkisini Azaltirken Ruhsal Bozukluklari Arkasinda Birakti
Covid-19 ile birlikte birçok aliskanlik degisti. Salgin etkisini azaltirken, yasanan izolasyon süreçleri; stres, endise duygulari ruhsal bozukluklara neden oldu. “Covid Sonrasi Stres Bozuklugu” taniminin ortaya çiktigini belirten Dr. Ögr. Üyesi Arzu Somay, ruhsal bozukluklarin dünya çapinda artis gösterdigini söyledi.
Küresel salgina neden olan Covid-19’un birçok ülkeye yayilmasi, dünyanin her yerinde insanlarin sosyal yasamlarini degistirdi. Bunu takiben baslayan izolasyon süreçleri ve karantina günleri; çevrim içi çalisma ve ögretim yöntemlerine geçis, gerçek insani baglantilarin kaybina ve belirsizlik nedeniyle stres ve endise duygularinin artmasina yol açarak zihinsel sagliklari etkiledi.
Küresel salginin ortaya çikmasinin hemen ardindan ruhsal bozukluklarin dünya çapinda ciddi bir artis gösterdigini ifade eden Istanbul Gelisim Üniversitesi (IGÜ), Iktisadi, Idari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Psikoloji Bölümü’nden Dr. Ögr. Üyesi Arzu Somay, “Covid-19, küresel çapta ölüm oranlarinin artmasini ve çok sayida psikolojik, ekonomik etkiyi beraberinde getirdi. ‘Koronafobi’ olarak adlandirilan kitlesel Covid-19 korkusu; zorunlu karantina ile birlikte genel nüfus arasinda kaygi, istifleme davranislari ve Travma Sonrasi Stres Bozuklugu (TSSB) düzeylerini artirdi. Ruh sagligi bozukluklari yayginlasmaya basladi.
Arkadaslardan ve aileden izole olma, internet ve sosyal medya tüketimi, güvenlik arama, hastalik hakkinda süpheler yasama ve karantina günlerinde yasami yönetme konusunda zorluklar bas gösterdi. Ruh sagligi, çok sayida faktörü kapsadigi için egitim, finans, eglence ve hizmet alanlarindaki kapanislar insanlarin ruh sagliklarini olumsuz yönde etkiledi.” dedi
Dr. Somay, Covid Sonrasi Stres Bozuklugunun nedenlerini su sekilde siraladi:
“Karantina/izolasyon nedeniyle sok,
Agir hastalik ve hastaneye yatis nedeniyle zihinsel travma,
Enfeksiyon kapmaya karsi korku,
Yakinlarinin ve sevdiklerinin ölümünü görsellestirmek,
Is/gelir kaybindan kaynaklanan mali yük,
Sürekli günlük haber güncellemelerini izlemekten kaynaklanan stres ve sok,
Bilinmeyen yerlerde yakalanma kaygisi ve evde kalma nedeniyle aile içi siddet/cinsel istismar,
Yeni asilardan kaynaklanan olumsuz reaksiyonlarin hayali korkusu,
Toplumdan sosyal izolasyon damgasi,
Morbid gelecek ile korku.”
Somay, Covid Sonrasi Stres Bozuklugu yasayan kisilerin bu rahatsizliklarin farkinda olmadiklarinda ve tedavi edilmediklerinde intihar, asiri depresyon, bipolar duygu durum bozukluklari gibi ciddi durumlar yasadiklarini belirtti.
EN FAZLA ETKILENENLER SAGLIK ÇALISANLARI
En fazla risk altinda olanlarin; artan yorgunluk, kaygi, konsantrasyon bozuklugu ve kararsizlik sikâyetleriyle karantinaya alinan saglik çalisanlari oldugunu belirten Dr. Somay, küresel alarmin baslangicinda, kronik hastaligi olanlarin ve gençlerin daha fazla psikolojik semptom gösterdiklerini ifade etti.