Dijital telife Almanya modeli! En çok onlara ödeme yapıldı

Avrupa Birliği üyesi olan ve olmayan bazı ülkelerde telif hakkı yasaları kapsamında medya kuruluşlarına içerikleri için ödeme yapmayı kabul eden Google'ın toplam 1 milyar euro bütçesinin üçte ikisini Alman yayıncılar alacak.

Avusturya'da medya kuruluşlarının yıllık 142 milyon dolar gelir elde etmesi bekleniyor. Google'ın 121 Fransız yayımcıya 3 yıl için yıllık toplam 22 milyon euro ödeyeceği belirtiliyor. Türkiye'ye de ödeme yapılması için dijital telif yasasının çıkması gerekiyor. Sektör temsilcileri, Almanya modelini örnek gösteriyor.

EN ÇOK ÖDEME ALMANLAR'A
SODİMER Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan Türkiye'nin Alman yasalarını örnek alması gerektiğini söyleyerek, 'Alman yasaları bu konuda çok net, açık ve kapsayıcı. Bu yüzden Google, 1 milyar euroluk telif ödemesinin 3'te 2'sini Alman medya şirketlerine (220 kuruluş) yapıyor.

En çok ödemeyi Almanya'nın almasının sebebi hazırladıkları yasanın tüm dijital davranışları içeren metin olması. Google telif ödemesinden kaçmak için her türlü yönteme başvuruyor. Türkiye'de de hazırlanacak yasanın çok kapsayıcı olması gerekiyor' açıklaması yaptı.

TIKLANMA SAYISINA GÖRE PARA
Bilişim Hukukçusu Av. Emre Akkaş, Türkiye'nin telif ödemesi alabilmesi için Avrupa Birliği ülkeleri gibi Dijital Pazarda Telif Hakları Direktifi'ne benzer nitelikte bir kanunu kabul etmesi gerektiğini belirterek, 'Ödemenin miktarı yayımcılar tarafından oluşturulan içeriklerin tıklanma sayısı gibi birçok kıstas dikkate alınarak belirlenecek.

Şu anda Türkiye için genel bir miktarın söylenmesi mümkün değil. Ancak Google 121 Fransız yayımcıya 3 yıl için toplam 22 milyon euro ödedi. Yasa hazırlanırsa kayda değer telif ödenir' dedi.

1 MİLYAR EURO BÜTÇE AYRILDI
2019'da Avrupa Birliği, telif haklarıyla ilgili 2019/790 sayılı Dijital Tek Pazar (DSM) Yönergesi'ni kabul ederek yürürlüğe koydu. Yapılan düzenlemeyle; Google, Yahoo ve Yandex gibi internet arama motorlarının gazeteci, yazar ve müzisyen gibi yayıncıların ürettiği içerikleri kullanarak yarattıkları servisler için lisans anlaşması imzalaması zorunlu kılındı.

AB, bu düzenlemeyle amacının, kendi birliğinin kültürel mirasını korumak ve yayıncılar ile sanatçıların haklarını adil şekilde almalarını sağlamak olduğunun altını çizdi. Google ise 2020 yılında dünyadaki basın yayıncılarını 'Google News Showcase' üzerinden desteklemek amacıyla 1 milyar euro bütçe ayırdığını duyurdu.

DİJİTAL DEMOKRASİ OLMALI
İbn Haldun Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç Dr. Berrin Kalsın da eserlerin dijital ortamda da haklarının korunması gerektiğinin altını çizdi. Kalsın, şöyle konuştu: 'YouTube, Instagram ve Twitter gibi sosyal medya platformlarının kendilerini korumaya aldıkları bazı telif anlaşmaları var.

Müzikler ve filmler için özellikle. Fakat Google bugüne kadar telif ödemeleri yapmıyordu. Türkiye'de de telif hakkı ödemeleri ile ilgili bir yasa çıkarılmalı. Böylece, yapılan emek hırsızlıklarının son bulacağına inanıyorum. Dijital demokrasi olmalı, hakların çalınması engellenmeli.'

GOOGLE DİRENDİ

Bu aşamaya gelinmeden önce Google, hükümetler ve medya kuruluşlarına direndi. 2014'te İspanya'da çıkarılan yasayla Google News (Haberler) hizmetinde çıkan linkler için telif ödemesi zorunlu kılınan şirket, tepki gösterdi. İspanya'da Google News hizmetlerini 7 yıl boyunca askıya aldı.

Avusturya'yı ülkeden çıkmakla tehdit etti. Kanada yasal düzenlemeyi çıkardığında itiraz etti. Fransa Rekabet Kurumu medya kuruluşlarına telif ödemediği gerekçesiyle geçen yıl Google'ın çatı şirketi Alphabet'e 500 milyon euro para cezası verdi. Bu kararın ardından Google ülkede 200'ü aşkın medya kuruluşunu temsil eden Apig ile telif ödemesi anlaşması imzaladı.

10 yıldır medya şirketleri ile Google arasında devam eden telif mücadelesinde geçtiğimiz günlerde bir eşik aşıldı. Google, Avrupa Birliği ülkelerindeki 300'den fazla yayıncıya telif ücreti ödemeyi kabul etti. Telif ödemelerinin önümüzdeki dönemde yaygınlaştırılması bekleniyor.