TVHB Merkez Konseyi Baskan Eroglu Açiklamasi 'Tek Saglik Yeni Pandemilere Karsi Ortak Akil Savunmasidir'
Türk Veteriner Hekimleri Birligi (TVHB) Merkez Konseyi Baskan Ali Eroglu, “Tek saglik yeni pandemilere karsi ortak akil savunmasidir" dedi.
TVHB Merkez Konseyi Baskan Eroglu, 3 Kasim Dünya Tek Saglik Günü dolayisiyla bir açiklama yapti. "Dünya iki binli yillardan itibaren adeta salginlar çagina girmistir. Çevremize baktigimizda gördügümüz ve yakinarak elestirdigimiz birçok konu aslinda bu dönemi hazirlayan nedenlerdir" diyen Eroglu, sunlari kaydetti:
"Nüfus artisi, sehirlesme, ekosistemin, habitatlarin tahribati, yaban hayatina yanlis müdahaleler, yaban hayvani ticareti, biyoterörizm, küresel isinmaya bagli iklim degisikligi, gida kitligi, yanlis beslenme aliskanliklari, temiz su kaynaklarinin giderek azalmasi ve kuraklik, çevrenin geri dönüsümsüz atiklarla kirletilmesi, küresel ulasimin kolaylasmasi, antimikrobiyel maddelere olan direncin artmasi bunlarin baslicalaridir. Anilan sikintilar, dünyamizi klinik belirtiler veren bir hastaya çevirmistir. Günümüzde halk sagligini ve insanligin gelecegini tehdit eden baslica unsurlar, zoonotik hastaliklar, gida güvenligi, antimikrobiyal direnç, biyoçesitlilik ve küresel isinmadir."
Sagliga ve insanligin gelecegine yönelik bu karmasik tehditleri önlemeye, bunlara karsi hazirlikli olmaya ve mücadele etmeye yönelik çözümler için dünyada “tek saglik” konsepti ortaya çiktigina dikkat çeken Eroglu sunlari dedi:
"Dünya Saglik Örgütü (WHO), Birlesmis Milletler Gida ve Tarim Örgütü (FAO), Dünya Hayvan Sagligi Örgütü (OIE, yeni adiyla WOAH) ve Birlesmis Milletler Çevre Programi (UNEP) tarafindan bir araya getirilen danisma paneli olan Tek Saglik Üst Düzey Uzman Paneli (OHHLE) yakin zamanda tek saglik yaklasimini yeniden tanimlamistir. Buna göre tek saglik, insanlarin, hayvanlarin ve ekosistemlerin sagligini sürdürülebilir bir sekilde dengelemeyi ve optimize etmeyi amaçlayan entegre, birlestirici bir yaklasim olarak tanimlanmaktadir. Insanlarda görülen mevcut bulasici hastaliklarin yaklasik yüzde 61’nin zoonotik olup, yeni ortaya çikan bulasici hastaliklarin (ebola, HIV, influenza, Covid-19 dahil) yüzde 75’inin hayvan kaynakli oldugu, insan sagligini tehdit eden ve enfeksiyonlara yol açan toplam bin 415 mikroorganizmanin 868 adedinin zoonotik karakter tasidigi, bunlarin yüzde 33’ünün insandan insana bulastigi ortaya konulmustur. Dünyada biyoterörizm amaciyla kullanilan hastalik etkenlerinin yüzde 80’i hayvansal kökenlidir. Bilinen ve yeni veya yeniden ortaya çikan hastaliklar dünya çapinda hizla yayilabilmekte ve her yil milyonlarca insan ile hayvan bu zoonotik hastaliklardan etkilenmektedir. Kuduz, salmonella enfeksiyonlari, Bati Nil virüsü enfeksiyonu, Q hummasi, sarbon (antraks), brusella, tüberküloz, Covid-19, SARS, kus gribi, maymun çiçegi, ebola, Lyme hastaligi ve paraziter hastaliklar bunlardan bazilaridir."
Yapilan arastirmalarda Covid-19 pandemisine kadar dünya üzerinde her yil 2.5 milyar vaka oldugu ve 2.7 milyon insanin zoonotik hastaliklardan öldügünün tahmin edildigini belirten Eroglu, "Ülkemizde en çok rastlanan zoonotik hastaliklari, özellikle süt sigirlarinda görülen brusella (Malta hummasi), sarbon, salmonellozis, KKK atesi, kuduz, tüberküloz (verem) ve kist hidatik hastaligi olarak sayabiliriz. Geçtigimiz günlerde Elazig’da bir vatandasimizda görülen sarbon ile Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde gündeme gelen kuduz hastaliginin insan sagligi için ne kadar ciddi tehdit oldugu bir kez daha görülmüstür. Zoonotik patojenleri hayvan kaynaklarinda kontrol etmek, insanligi korumanin en etkili ve ekonomik yoludur. Bir ülkede saglik hizmetlerinde aksamaya yol açmadan tasarruf edebilmenin tek yolu, bütçede agirligin tedavi hizmetleri yerine temel koruyucu saglik hizmetlerine verilmesidir. Tek saglik, karmasik saglik tehditlerini ele almak için farkli disiplin ve sektörlerin ortak bir hedef için çalismasini öngören önemli bir koruyucu hekimlik yaklasimidir. Bakteriyel, viral ve paraziter zoonozlar veteriner hekimler tarafindan hayvanlarda önledigi taktirde insanlarda görülmesi söz konusu olamaz. Hasta artik dünyamizdir. Gerek insan ve gerekse hayvan hastaliklarini hastanede klinik müdahalelerle kontrol altina alma dönemi bitmistir. Halk sagligi ve koruyucu hekimlik ön plana çikmistir. Hastaliklarin kontrolü artik sahada olmalidir ve hazirlayici nedenler ortadan kaldirilmalidir" bilgilerini verdi.
Eroglu söyle devam etti:
"Halk sagligini tehdit eden bulasici hastaliklarin kontrolünde antimikrobiyal direnç ile mücadelede ve gida güvenliginin saglanmasinda tek saglik yaklasiminin operasyonellestirilmesi için ülkemizde bir an önce ’tek saglik yasasi’ çikarilmali ve bu yasaya bagli olarak uygun bir yapilanma olusturulmalidir. Bu dogrultuda beseri hekimler, veteriner hekimler ve ilgili tüm meslek gruplarini bünyesinde barindiran ve Covid-19 benzeri salgin zoonotik hastaliklarin kontrolü ve
eradikasyonu olmak üzere halk sagligi ve hayvan sagligi konusunda çalismalar yapacak ve stratejiler olusturacak dogrudan Cumhurbaskanligina bagli Hastalik Kontrol ve Izleme Merkezi (HAKIM) kurulmalidir. Bu yapinin temel islevleri; sürveyans, epidemik istihbarat, yanit, bilimsel tavsiye, mikrobiyoloji, hazirlik, halk sagligi egitimi, uluslararasi iliskiler, saglik iletisimi ve bilimsel yayinlarin sürveyansi, asi tedariginin gelistirilmesi gibi genis bir faaliyetler yelpazesini kapsamalidir. Tarim ve Orman Bakanliginda Veteriner Isleri Genel Müdürlügü, Saglik Bakanliginda Veteriner Halk Sagligi Genel Müdürlügü, Içisleri Bakanligi ve belediyeler bünyesinde de büyük illerde Veteriner Isleri Daire Baskanligi, küçük illerde ve ilçelerde Veteriner Isleri Müdürlükleri kurulmalidir. 3 Kasim Dünya Tek Saglik Günü’nün insanligin sagligina ve huzuruna vesile olmasini temenni ediyor, tek saglik konseptinin temel meslek grubu konumunda olan veteriner hekim tüm meslektaslarimizin bu gününü kutluyorum."
Kaynak: İHA
"Nüfus artisi, sehirlesme, ekosistemin, habitatlarin tahribati, yaban hayatina yanlis müdahaleler, yaban hayvani ticareti, biyoterörizm, küresel isinmaya bagli iklim degisikligi, gida kitligi, yanlis beslenme aliskanliklari, temiz su kaynaklarinin giderek azalmasi ve kuraklik, çevrenin geri dönüsümsüz atiklarla kirletilmesi, küresel ulasimin kolaylasmasi, antimikrobiyel maddelere olan direncin artmasi bunlarin baslicalaridir. Anilan sikintilar, dünyamizi klinik belirtiler veren bir hastaya çevirmistir. Günümüzde halk sagligini ve insanligin gelecegini tehdit eden baslica unsurlar, zoonotik hastaliklar, gida güvenligi, antimikrobiyal direnç, biyoçesitlilik ve küresel isinmadir."
Sagliga ve insanligin gelecegine yönelik bu karmasik tehditleri önlemeye, bunlara karsi hazirlikli olmaya ve mücadele etmeye yönelik çözümler için dünyada “tek saglik” konsepti ortaya çiktigina dikkat çeken Eroglu sunlari dedi:
"Dünya Saglik Örgütü (WHO), Birlesmis Milletler Gida ve Tarim Örgütü (FAO), Dünya Hayvan Sagligi Örgütü (OIE, yeni adiyla WOAH) ve Birlesmis Milletler Çevre Programi (UNEP) tarafindan bir araya getirilen danisma paneli olan Tek Saglik Üst Düzey Uzman Paneli (OHHLE) yakin zamanda tek saglik yaklasimini yeniden tanimlamistir. Buna göre tek saglik, insanlarin, hayvanlarin ve ekosistemlerin sagligini sürdürülebilir bir sekilde dengelemeyi ve optimize etmeyi amaçlayan entegre, birlestirici bir yaklasim olarak tanimlanmaktadir. Insanlarda görülen mevcut bulasici hastaliklarin yaklasik yüzde 61’nin zoonotik olup, yeni ortaya çikan bulasici hastaliklarin (ebola, HIV, influenza, Covid-19 dahil) yüzde 75’inin hayvan kaynakli oldugu, insan sagligini tehdit eden ve enfeksiyonlara yol açan toplam bin 415 mikroorganizmanin 868 adedinin zoonotik karakter tasidigi, bunlarin yüzde 33’ünün insandan insana bulastigi ortaya konulmustur. Dünyada biyoterörizm amaciyla kullanilan hastalik etkenlerinin yüzde 80’i hayvansal kökenlidir. Bilinen ve yeni veya yeniden ortaya çikan hastaliklar dünya çapinda hizla yayilabilmekte ve her yil milyonlarca insan ile hayvan bu zoonotik hastaliklardan etkilenmektedir. Kuduz, salmonella enfeksiyonlari, Bati Nil virüsü enfeksiyonu, Q hummasi, sarbon (antraks), brusella, tüberküloz, Covid-19, SARS, kus gribi, maymun çiçegi, ebola, Lyme hastaligi ve paraziter hastaliklar bunlardan bazilaridir."
Yapilan arastirmalarda Covid-19 pandemisine kadar dünya üzerinde her yil 2.5 milyar vaka oldugu ve 2.7 milyon insanin zoonotik hastaliklardan öldügünün tahmin edildigini belirten Eroglu, "Ülkemizde en çok rastlanan zoonotik hastaliklari, özellikle süt sigirlarinda görülen brusella (Malta hummasi), sarbon, salmonellozis, KKK atesi, kuduz, tüberküloz (verem) ve kist hidatik hastaligi olarak sayabiliriz. Geçtigimiz günlerde Elazig’da bir vatandasimizda görülen sarbon ile Bitlis’in Adilcevaz ilçesinde gündeme gelen kuduz hastaliginin insan sagligi için ne kadar ciddi tehdit oldugu bir kez daha görülmüstür. Zoonotik patojenleri hayvan kaynaklarinda kontrol etmek, insanligi korumanin en etkili ve ekonomik yoludur. Bir ülkede saglik hizmetlerinde aksamaya yol açmadan tasarruf edebilmenin tek yolu, bütçede agirligin tedavi hizmetleri yerine temel koruyucu saglik hizmetlerine verilmesidir. Tek saglik, karmasik saglik tehditlerini ele almak için farkli disiplin ve sektörlerin ortak bir hedef için çalismasini öngören önemli bir koruyucu hekimlik yaklasimidir. Bakteriyel, viral ve paraziter zoonozlar veteriner hekimler tarafindan hayvanlarda önledigi taktirde insanlarda görülmesi söz konusu olamaz. Hasta artik dünyamizdir. Gerek insan ve gerekse hayvan hastaliklarini hastanede klinik müdahalelerle kontrol altina alma dönemi bitmistir. Halk sagligi ve koruyucu hekimlik ön plana çikmistir. Hastaliklarin kontrolü artik sahada olmalidir ve hazirlayici nedenler ortadan kaldirilmalidir" bilgilerini verdi.
Eroglu söyle devam etti:
"Halk sagligini tehdit eden bulasici hastaliklarin kontrolünde antimikrobiyal direnç ile mücadelede ve gida güvenliginin saglanmasinda tek saglik yaklasiminin operasyonellestirilmesi için ülkemizde bir an önce ’tek saglik yasasi’ çikarilmali ve bu yasaya bagli olarak uygun bir yapilanma olusturulmalidir. Bu dogrultuda beseri hekimler, veteriner hekimler ve ilgili tüm meslek gruplarini bünyesinde barindiran ve Covid-19 benzeri salgin zoonotik hastaliklarin kontrolü ve
eradikasyonu olmak üzere halk sagligi ve hayvan sagligi konusunda çalismalar yapacak ve stratejiler olusturacak dogrudan Cumhurbaskanligina bagli Hastalik Kontrol ve Izleme Merkezi (HAKIM) kurulmalidir. Bu yapinin temel islevleri; sürveyans, epidemik istihbarat, yanit, bilimsel tavsiye, mikrobiyoloji, hazirlik, halk sagligi egitimi, uluslararasi iliskiler, saglik iletisimi ve bilimsel yayinlarin sürveyansi, asi tedariginin gelistirilmesi gibi genis bir faaliyetler yelpazesini kapsamalidir. Tarim ve Orman Bakanliginda Veteriner Isleri Genel Müdürlügü, Saglik Bakanliginda Veteriner Halk Sagligi Genel Müdürlügü, Içisleri Bakanligi ve belediyeler bünyesinde de büyük illerde Veteriner Isleri Daire Baskanligi, küçük illerde ve ilçelerde Veteriner Isleri Müdürlükleri kurulmalidir. 3 Kasim Dünya Tek Saglik Günü’nün insanligin sagligina ve huzuruna vesile olmasini temenni ediyor, tek saglik konseptinin temel meslek grubu konumunda olan veteriner hekim tüm meslektaslarimizin bu gününü kutluyorum."