Dr. Mehmet Yavuz Açiklamasi 'Terapi Dededen Degil Senden Baslar'
Nörolog Dr. Mehmet Yavuz, terapi ve aile dizimi ile ilgili, “Terapilerde modanin pesine düsmek, gereken derinligi zedeleyebilir” dedi.
“Aile dizimi terapi teknigi, güncel bir dizinin ardindan çok moda hale geldi” ifadelerini de kullanan Dr. Mehmet Yavuz, “Psikoloji ve psikiyatri bize kisinin günlük hayatta bozulan uyumunu yeniden temin etmeye yönelik pek çok teknik ve seçenek sunuyor. Hangisinin kullanilacagi, kisinin kendi hikayesine ve yasadigi probleme göre degisir. Terapide ilk tercih, gidip 5 kusak önceki ataniza bakmak degildir. Bugünkü popüler haliyle Aile Dizimi, danisanin kendi hayatinin sorumlulugunu atalarina atip siyrilmasi haline dönüsmek üzere.. Bu, kisinin kendi yasamina büyük bir farkindalik getirmesi gereken ve derinlik isteyen terapi sürecini yüzeysellestirir ve bireyin seçimlerinin sorumlulugunu almasina engel olabilir” diye konustu.
“Kisinin aile büyükleri hakkinda bilgi sahibi olmasi, çogu zaman yeterlidir”
Dr. Yavuz, kisinin aile büyükleri hikayelerine dair ise, “Vaka örneklerine baktigimizda, hiç aile dizimi yapilmadan normal terapi süreçleri ile çogu kisinin hayatini ve iliskilerini düzenlemekte oldukça basarili sonuçlar aldigini görüyoruz. Ayni zamanda ise aile dizimi ile baslayip oradan hiç fayda görememis, bos yere ihtiyaci olan çözümleri geciktirmis ve durduk yerde kafasi karismis danisanlarimiz da var. Atalarin hayatimizdaki önemini kabul ediyoruz ama hayatta olmayan büyüklerimizin hikayelerini desip sorumlulugu onlara yüklemek, geçmisi onurlandirmak degildir. Bunu yapmak yerine evinizde aileniz ile iletisim kurmayi deneyebilirsiniz. Daha önce aile hikayesini hiç ögrenmemis kisilerin, kendi soyagaçlarini çikartip bir düzeyde kisiliklerini ve yasamlarini etkileyen önemli olaylar hakkinda bilgi sahibi olmalari faydalidir. Yasayan kisilerden, ögrenebileceginiz kadarini sorup ögrenin. Ardindan yasayan ve ölmüs büyüklerinize saygilarini, sükranlarini sunabilirsiniz. Bu, manevi bir temastir. Böylece pratik bir sekilde kendi geçmisinizi onurlandirmaniz mümkün olacaktir. Ancak daha ileri gidip sürekli geçmisi desmenin ne atalara ne de günlük hayatin güzellesmesine bir katkisi yok” cümlelerine yer verdi.
Dr. Yavuz, açiklamalarina söyle devam etti:
“Aile Dizimi, uzun yillardir ülkemizde taninan bir drama teknigi. Türkiye’de bu teknigi tanitip adini koyan Psikoterapist Bert Hellinger’den ders almis ve binlerce kisi ile çalismis az sayida ama degerli klinik psikologlar var. Bert Hellinger, bir ailenin dizilisinden o ailenin sorunlarini çikartabildigini fark etmis. Teknigin çarpici tarafi, aile üyeleri arasinda kusaklar boyunca etkili olan görünmez baglardan söz etmesi. Bir misyoner olarak farkli ülkeleri gezen Bert Hellinger, bir Zulu Kabilesi’ni ziyareti sirasinda asirlardir gerçeklestirilen, Afrika’da yaygin olan bir merasime sahit olup bunu kliniginde kullanmaya baslamis. Aile Dizimi konusunda kitaplari ve ders notlari da uzun yillardir ülkemizde yayinlanmis olan Hellinger, açtigi dramalari kitaplarinda anlatir. Bu kitaplarda fark edebileceginiz noktalar, hem terapist hem de siradan okuyucu açisindan oldukça ilginçtir çünkü ayni seyler yasanan ailelerde benzer sonuçlar oldugunu görürsünüz. Örnegin kürtaj, evlat edinme, esinden baska biriyle iliski yasama, askerlikten kaçma, üzeri örtülen bir öldürme vakasi, göç, yanarak ya da bogularak ölme, ortaklikta birinin hakkini yeme, iflas Çok sayida ailenin hikayesini dizdiginizde, böylesi olaylar yasanan ailelerde, atadan sonra gelen kusaklarin birbirine benzer sorunlarla ugrastigini gözlemleyebilirsiniz. Anlayacaginiz hiçbir sey gizli kalmaz! Bir zaman baskalarinin hakkini yediginizde, esinizi bir kenara atip sevgilinizi gizlediginizde, birilerinin ölümüne sebep oldugunuzda o gün için o konu gizli kalsa bile bir zaman gelir mutlaka ortaya çikmak ister. Ayni sekilde ailedeki büyük yeminler, ’Ah’lar, beddular da sonraki kusaklari etkiler. Parantez içinde bir noktayi da vurgulamak istiyorum. Dini egitime sahip olan Bert Hellinger, günümüzün modern beklentilerinden çok farkli yaklasimlar sergiler. Özellikle kürtajin olusturdugu sorunlari vurgulamasi kimilerine sasirtici gelecektir. Evlilik disi iliskilere yaklasimi da çarpicidir. Diyelim ki bir adam, evli oldugu halde yillarca baska bir hanimla beraber olmus ama bunu ailesinden gizlemis. Hatta o kisiden çocuk sahibi olmus. Bu kadin ve çocuk, mutlaka o ailenin dizimine katilmak ister; sonraki kusaklarin kabulünü ve saygisini bekler. Böyle baktiginizda, özellikle ailede sonraki kusaklardan saklanan sirlar, üzeri örtülmüs konular varsa, aile dizimi ya da en azindan aile içinde bu konunun saygi ile konusulmasi seklinde gündeme getirilmesi, günlük hayattaki huzura olumlu etki edecektir. Modern zamanlarda bazilari ruhsal çalismalara yeterince deger verilmiyor. Oysa ki genellikle bilinçaltinda bastirilmis halde duran, geçmisin tozu pasi arasinda iyi seçilemeyen olaylar, mutlaka kisinin bilincine çikmak isterler. Ayrica büyük resme baktiginizda atanizin yaptigi bir haksizliktan ötürü günlük hayatinizda huzurunuzun kaçabilecegini bilmek, hayatin görünmeyen ama tikir tikir isleyen kurallari hakkinda bilgi sahibi olmanizi saglar. Bu gerçekten önemli bir bilgidir. Bizim kültürümüzde bu çok iyi bilindigi halde, gerçekte bir din adami olan Bert Hellinger üzerinden yeniden hatirlanmasi, umalim ki her birimizi yeniden akliselim davranmaya yöneltsin.”
“Psikodrama yapmak için 5 yil egitim gerekir”
Aile Dizimi’nin, grup terapisini andirdigini belirten Dr. Yavuz, "Kisinin ailesindeki (yasayan veya ölmüs) üyeleri temsil eden sandalyelere rastgele insanlar oturur ve ailedeki bir üyeyi temsil ederler. Bu temsil sirasinda günlük hayatta fark edilmeyen bazi detaylar ortaya çikabilir. Kisinin içsel duygusu disari vuruldugunda genellikle daha önce bilinmeyenler ortaya dökülmektedir. Bir sandalyeye oturan ve genellikle temsil ettigi aile üyesi ile daha önce hiç tanismamis bir kisinin söylediklerine sahit olmak, kimileri için inanmasi zor bir asamadir. Ancak böyle bir dizilim açtiginizda, gerçekten de sandalyeye kim oturursa otursun, ayni kanalligi yapabildigini gözlemlersiniz. Bes kusak önce ölmüs birini nasil söze dökersiniz? Aslinda bu tarz çalismalar, zamandan mekandan bagimsiz bir sekilde gerçeklestirilir. Bu, ’Alan okumasi’nin bir tilsimidir ve gereken deneyime sahip olmayan kisilerin bu tarz önemli dizilimleri gerçeklestirmesi, danisanin kafasini karistirabilir. Genellikle aglamalar, pismanliklar, öfkeler ortaliga saçilir. Konunun bu kadar mahremiyet gerektirmesi çok önemli bir noktadir. Bu tarz dramalar yapmak, objektiflik, bilgi ve tecrübe ister. Oldukça mahremdir ve kesinlikle önüne gelenin yapabilecegi bir is degildi. Aslina bakilirsa anne karninda oldugumuzdan itibaren dis dünyada bütün olan bitenler bilinçaltimiza yüklenir. Sonra bebeklikten çocukluga ve ergenlige kadar bu devam eder. Özellikle bebeklik ve çocukluk döneminde dedelerimiz, ninelerimiz velhasil tüm aile büyükleri ile alakali anlatilanlar bilinçaltimiza yüklenir ama bunlarin büyük bir çogunlugundan haberimiz olmaz. Iste birçok psikolojik rahatsizliklari derinligine anlayabilmek için uzun uzadiya yapilan terapi teknikleri, iste bu bilinçaltimiza yüklenmis ve çatisma olusturan meseleleri asikar edip onarmaya yöneliktir. Dolayisiyla anne karninda oldugumuzdan beri bilinçaltimizda yüklenmis olan bilgiler derya denizdir. Iste ulasilabilecek bilgilerin sadece bilinçaltimizda bulunanlarla sinirli oldugunu ve olayin 5 nesil 7 nesil ötesine uzanabilmesinin çok zor hatta imkansiz oldugunu düsünmekteyim. Tabii ki konunun kozmik-kuantumsal boyutunu ileri sürerek benim gibi düsünmeyenler de olabilir. Onlara da saygiliyim” dedi.
“Aile Dizimi yaptigini iddia edenlerin çogu bu egitimleri almiyor”
Psikolojide, pek çok farkli teknigin oldugunu dile getiren Nörolog Dr. Yavuz, “Bugün Aile Dizimi yaptigini iddia edenlerin çogu bu egitimleri almadigi için, kime hangi terapinin uygun oldugunu iyi tespit edemezler. Örnegin ’Psikodrama’da sembollerle rol vererek problemleri ortaya çikartmaya ve farkindalik olusturmaya çalisilir. Bir psikolog psikodrama terapisi için 5 yil egitim almak zorundadir. Sonuç olarak psikodrama yetkin klinik psikologlar tarafindan gerçeklestirildigi için daha güvenlidir. Peki, psikodrama gibi etkin ve bilimsel bir yöntem varken neden Aile Dizimi terapisi bu kadar popüler hale geldi? Bir dizinin gerçekten uzaklasip dizilim açmayi bir medyum baglantisi gibi göstererek konuyu kahve sohbetlerine tasimasinin ötesinde egitimli, egitimsiz, deneyimli, deneyimsiz pek çok kisinin Aile Dizimi yapmaya niyetlenmesinin de bu terapi trendinde rol oynadigini düsünüyorum. Ne yazik ki herkes bu terapiyi yapmaya heves ediyor. Kendisine ’Aile Dizimi Uzmani’, ’Sifaci’, ’Kozmik Enerji Uzmani’, ’Yasam Koçu’, ’Iliski Koçu’ diye unvan bulanlar, aslinda isinin ehli tarafindan yapildiginda fayda getirebilecek bu degerli teknigin hayal kirikligi olusturmasina sebep olmaktalar. Bize bu güne kadar terapi için gelen danisanlarimiz arasinda, ’Aile Dizimi aldim, hiçbir fayda saglamadi’ diyen kisiler var. Oysa bir terapistin pek çok teknik hakkinda bilgisi olmasi gerekir. Kimin neye ihtiyaci varsa onu uygulamalisiniz. Ortalikta danismanlik verenlerin çogu klinik psikolog olmadigi için bunu ölçüp biçecek donanima sahip degiller. Dolayisiyla ne biliyorlarsa onu satmaya çalisarak, belirli bir kesim açisindan vakit, nakit ve enerji kaybina yol açiyorlar. En önemlisi de insanlarin kendileri üzerinde çalismak konusundaki heveslerinin kirilmasi. Bu, oldukça önemlidir. Çogu kisi, gidip sorunlarini anlatmak ve çözmeye çalismak konusunda hevesini zor toparlar. Adim attiginda basarili olursa, devam eder. Basarili olamazsa hevesi kirilir. Dolayisiyla herkese iyi ögrendigi, bildigi isi yapmasini tavsiye ediyorum. Uzun lafin kisasi, Aile Dizimi, psikologlar veya doktorlar tarafindan uygulanabilecek bir yöntemdir. Ayrica teknige saygi duysak bile, bu kadar parlatilip abartilmasini da dogru bulmuyoruz. Önemli bir konu daha var. Diyelim ki aile dizimi ile rahatsizligi belirlediniz ve kisinin problemli yanini kesfettiniz. Peki kisiyi nasil onaracaksiniz? Kisi kendini yillardir rahatsiz eden gerçegin ortaya çikmasindan her zaman mutlu olmayabilir bazen de bu gerçek tam bir kaosa, kargasaya dönüsebilir. Bazi gerçekleri kisinin ögrenmesi mi yoksa ögrenmemesi mi gerekiyor? Buna yetkin terapist karar vermelidir. Nitekim bilinçaltindaki agir travmatik hikaye ile kisinin henüz yüzlesmeye hazir olup olmadigini ve bunun kisinin yararina olup olmadigini süzebilmek hassas bir konudur” diye konustu.
“EMDR ile daha genis bir yelpazede basari elde etmek mümkün”
“Bugüne dek binlerce danisan üzerinde güzel sonuçlar aldigimiz bilimsel terapi tekniklerinden EMDR, belki herkes tarafindan bilinmiyor ama oldukça faydali bir yöntemdir” sözlerini kullanan Dr. Yavuz, su sekilde devam etti:
"Bu nöropsikolojik teknik, tamamen bilinçaltina yüklenmis travmalara odaklanir. Bazen bu travma açikta degil gizlenmis de olabilir. Terapist bu gizli travmalari netlestirerek kisiyi olaylar ile baristirir ve onu özgürlestirir. Dolayisiyla bugün Aile Dizimi terapisinden elde edilmeye çalisilan fayda, zaten EMDR ile gerçeklestirilebilmektedir. Anlasilacagi üzere EMDR, atalardan veya çocukluktan, nereden gelirse gelsin, kiside gizli kalmis problemleri ve travmatik hikayeleri saglikli bir sekilde çözebilmektedir. Netice itibariyle bugün yaptiginiz hatalar, yüz yil önceki büyük büyük dedelerinizin eseri degil, sizin eseriniz. Ve bunlarla da yüzlesecek olan yine sizsiniz, dedeleriniz degil. Geçmisi sorgulayabilirsiniz, arastirabilirsiniz ama siz sadece kendinizden mesulsunuz. Bilinçaltinizin tozu raflarinda geçmisin trajedileri, dramlari bulunabilir ve sizi etkileyebilir ama bunlarin sorumlusu siz degilsiniz.”