Bugday Fiyati Son 10 Yilin Zirvesinde
Kayseri Ticaret Borsasi Yönetim Kurulu Baskani Recep Baglamis, pandemi kaynakli artan talep, üretici ülkelerin ihracati kisitlamasi, kuraklik ve artan kur nedeniyle, sadece son bir yilda Türkiye’deki bugday, fiyatini 2 bin 250 TL’den 4 bin 500 TL’nin üzerine tasidigini belirterek, “Bugday, insan beslenmesindeki unlu mamuller, makarna ve bulgur gibi en temel besinlerin ham maddesidir. Dolayisiyla, diger tarimsal ürünlere göre daha hayati öneme sahiptir. Bu nedenle dünyada COVID-19 salgininda bugday ürünlerine talep, görülmemis sekilde artmistir” dedi.
Baskan Baglamis, Türkiye’de 2021 yilinda 20,5 milyon ton olan bugday üretiminin, 2022 yilinda 19 milyon tona düsmesinin beklendigini, Ihtiyacin 20 milyon ton oldugunu, bu sebeple fiyatta ’yukari’ baskinin devaminin öngörüldügünü ifade etti.
TÜIK verilerine göre; Türkiye bugday ekim alani 2020/21 üretim sezonu itibariyle, dünya bugday ekim alaninin yüzde 3,2’sini olusturdugunu belirten Baskan Baglamis, “Bu alan ayni zamanda Türkiye’de toplam ekilen tahil alaninin yüzde 44’ünü teskil etmektedir. 2020/21 üretim sezonu itibariyle Türkiye bugday ekim alani 69,2 milyon hektar. Bu alanin yüzde 42’sini olusturan ilk 10 il sirasiyla; Konya, Sanliurfa, Ankara, Diyarbakir, Yozgat, Sivas, Tekirdag, Çorum, Kayseri ve Mardin seklinde siralaniyor. Bugday üretiminde 2020/21 sezonunda, bir önceki yila göre ekim alaninda yüzde 1,0 artis, verimde ise yüzde 6,6’lik artis yasandi.
Ekim alani ve verimdeki artisa bagli olarak bugday üretimi 2020/21 üretim sezonunda yüzde 7,9 artarak 20,5 milyon ton oldu. Son iklim sartlarinin 2020/21 üretim sezonuna göre daha elverissiz geçmesi ve verimde yasanan azalis ile birlikte, 2021/22 üretim sezonunda bugday üretimi 19 milyon ton olarak tahmin edilmektedir” dedi.
Türkiye’de fiyatlara bakildiginda, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin 2021 ürünü ekmeklik bugday alim fiyati, 17 Mayis 2021’de ton basina 2 bin 250 lira olarak açikladigini belirten Baglamis, "Bu fiyat, o gün 269 dolara denk geliyordu. Dolar da 8,36 liraydi. O günden Aralik 2021’e kadar geçen süreçte, Türkiye’nin kullandigi bugdayin tonu döviz bazinda yaklasik 100 dolar artti. Aralik ayi basindaki kur ile hesaplandiginda, bugdayin tonu 4.500 liranin üzerine çikti. Ekmeklik bugday fiyatinin tonu, bir ara 5 bin liradan islem gördü. Böylece bugdayin fiyati, sadece 7 ayda, TMO’nun alim fiyatinin iki katindan da yüksek bir seviyeye ulasmis oldu. Bu sebeple Türkiye’de ekmek ve makarna basta olmak üzere bütün unlu mamullere arka arkaya zam geldi. Toprak Mahsulleri Ofisinin kasim sonunda yaptigi 385 bin ton ekmeklik bugday ithalati ihalesinde de ton fiyati, 395 dolar sinirina kadar dayandi. Ihracatçi ülkeler de kisitlamaya giderek kendi tedbirlerini aliyor. Fiyatlarin "daha da artacagi" korkusuyla "stokçuluk" faaliyetlerinde artis yasaniyor. Meteoroloji Genel Müdürlügü verilerine göre; Türkiye’de uzun yillar ekim-kasim yagislari 107,7 milimetre ölçüldü. 2021’in bu iki aylik döneminde ise 76,2 milimetre yagis düstü. Gübre fiyatlarinda da son bir yilda yasanan yaklasik dört katlik artis, tarlalara daha az gübre atilmasina sebep oldu. Bütün bu faktörler, Türkiye’de 2022 yilinda bugday veriminin bir miktar daha gerileyecegini göstermektedir” diye konustu.