'Çesme Sakizi, Agizda Sakiz Olmasin'

Izmir Çesme’de 1959 yilinda baslayan ancak ilerleyen yillarda gereken önem verilmedigi için duraklayan sakiz üretimi, son 20 yildir yeniden canlandirilmaya çalisiliyor. Sakiz agaçlarinin dünyada sadece Yunanistan Sakiz Adasi ve Çesme yarimadasinda yetistigi bilgisi üzerine hareket eden Çesmeli üreticiler, ilçede 10 bin sakiz agaci dikti. Yetisen 3 bin sakiz agacindan ise bu yil 50 kilo verim elde edildi. Ancak bölgedeki bir avuç sakiz sevdalisi üretici için bu rakam yeterli degil. Sakizdan elde edilen mamullerle birlikte 2 milyar euroluk bir ciroya sahip olan Yunanistan’in pazardaki tek hakimiyetini sona erdirmeyi arzu eden sakiz üreticileri, turizm bölgesi olarak bilinen ve pek çok noktasi dogal sit alani olan Çesme’de arazi tahsisi sorununa dikkat çekiyor. Çesme’nin Yunanistan’la rekabet edebilesi için önce tarim ve orman arazilerine sakiz agaci dikmeleri gerektigini kaydeden üreticiler, “Biz bu konuyu agzimizda 20 yildir sakiz ettik ama uygulamaya geçemedik. Artik icraata geçelim. Inanin, biz Yunanistan’dan avantajliyiz” diye konustu.



Çesme sakizina cografi isaret basvurusu

Çesmeli sakiz üreticisi Hasan Ege Tütüncüoglu, “Çesme damla sakizi, önemli bir tarimsal ürün. Uzun yillar Çesme’de üretimi durmus, ara verilmis, yetiskin agaçlar ortadan kaybolmus. Bunu tekrar canlandirdik. Sakiz, hem gastronomi hem farmakoloji hem de kozmetikte kullaniliyor ve dünyada 250 tonu sadece Yunanistan üretiyor. Ülke, bu katma degerli tarim ürününde tek pazar konumunda. Dolayisiyla bu ürünü ülkemizde de üretebilme imkanina sahip olmak çok önemli. Çesme’de bu tarimsal ürünün mutlaka hizli bir sekilde faaliyete geçmesi lazim. Sakiz Adasi ayrica Avrupa Birliginden aldigi özel belgelerden dolayi da dünyadaki tek tedarikçi durumunda fakat bu ürün Çesme bölgesinde de yetisiyor. Biz ürünlerimizi uluslararasi sertifikali laboratuvarlarda teste gönderdik ve yüzde 99 ayni ürün oldugu anlasildi. Çesme Tarim Müdürlügümüz de cografi isaret için basvuruda bulundu. En kisa süre içerisinde Çesme damla sakizi, kendi cografi patentli ismi ile üretime geçecek ve her sene artarak üretecegiz. Türkiye’nin 20 ton civarinda sakiz ithalati var. Uzun bir süre kendi ihtiyacimizi bile karsilasak ülkemiz için döviz çiktisini engellemis oluruz” ifadelerini kullandi.

“Fidanlar agaçla bulusmayi bekliyor”

Çesme’de en büyük sorunun arazi tahsisi oldugunu kaydeden Tütüncüoglu, ilçenin turizm bölgesi olmasi dolayisiyla tarimsal arazi bulmanin çok zor oldugunu söyledi.

Çesme’de üretilen sakiz agaçlarinin yani sira 15 binin üzerinde de hazir fidanlarinin oldugunu dile getiren Tütüncüoglu, “Ama bu fidanlari toprakla bulusturamiyoruz. Çünkü burasi turizm bölgesi ve dogal sit alani. Tarimsal amaçli tahsis, Çesme bölgesinde verilmiyor. Tahsis alamadigimiz için fidanlarimizi toprakla bulusturamiyoruz. Çok önemli bir zaman kaybi. Umariz en kisa zamanda tahsislere imkan saglanir ve agaçlarimizi toprakla bulustururuz. Çesme geneline yayilacak bir sakiz bilinirliligi ile hizli bir sekilde üretime geçebilecek durumdayiz. Sakiz agacindan ürettigimiz yan ürünler de var. Bu damla sakizinin yagini da çikartiyoruz. Damla sakizi yagi, özelikle farmakolojide yogun olarak kullaniliyor. Sakiz suyunun ise mide ve bagirsak sindirimleri için yararli olduguna dair bilimsel makaleler var. Damla sakizi, sakiz yagi ve sakiz suyu, onlarca saglik problemine karsi üretiliyor” sözlerine yer verdi.

“Çesme’nin en büyük gelir kaynagi damla sakizi olabilir”

Çesme olarak Yunanistan’dan avantajli konumda olduklarini belirten Tütüncüoglu, sözlerini söyle tamamladi:

“Tarimin yapilamayacagi yerlerde sakiz agaci yetistirebiliriz. Sakiz agaci, sarp ve sert yerleri sever. Su ve ilaçlama ihtiyaci çok yoktur. Hastalik sikintisi yoktur. Sakizin tarimsal isletme maliyeti de düsüktür. Gerekli destekler saglandigi takdirde, Çesme’nin en büyük markasi ve gelir kaynagi Çesme damla sakizi olabilir. Burada müthis bir imkan var. Agaçlari ürettik, fidanlar hazir. Su anda fidanlar saksida duruyor. Her yil 15-20 bin civarinda agaci toprakla bulusturabilecek durumdayiz. Yani her sene 100 dönüme ihtiyaç var. 5 sene sonra üretmeye basladigimizda, her sene de 15-20 bin agaci diktigimizi düsünürsek daha hizli çogalarak artan bir üretim kapasitesine sahip oluruz ve Sakiz Adasi’nin hakim oldugu dünya pazarinda Çesme damla sakizi da kendi pazarini olusturur.”

“Bizim potansiyelimiz Sakiz Adasi’ndan 10 misli fazla”

Üretici Ibrahim Topal da Çesme’nin turizmden önce tarim yönüyle öne çikmasi gerektigini ifade etti.

Ilçede turizmin önemli bir gelir kaynagi olmasi nedeniyle arazilerin pahali oldugunu vurgulayan Topal, söyle konustu: “Toprak çok pahali oldugu için tarim ve orman arazileri ilgili önerilerimiz var. Devletle bir sözlesme yapalim. Bize araziyi versinler, biz agaçlari dikelim. Hatta agaçlar da devletin olsun ama bunun isleme hakkini bize versin. Sakiz agacinda 5 yilda ürün alabiliriz. Sakiz Adasi 904 kilometrekare ve adanin sadece 150 kilometrekarelik bölümünde sakiz agaci yetisiyor. Sakiz Adasi, sakizdan elde edilmis mamullerle beraber 2 milyar euroluk bir ciroya sahip. Çesme yarimadasi ise 2 bin 150 kilometrekare ve her karis topraginda sakiz yetisir. Bizim potansiyelimiz Sakiz Adasi’ndan 10 misli fazla. Ancak bu konuda çok geri kaldik. Bizim Sakiz Adasi’ndan bir yilda ithal ettigimiz sakizi üretmemiz için 100 bin agaca ihtiyacimiz var. 100 bin agaç için de bin dönüm bir araziye ihtiyaç var. 100 bin fidani yetistirmek çok kolay degil ama 5 yilda bin dönüm araziyi kendi ihtiyacimizi karsilayacak kadar doldururuz. Ileri vadede de sakiz ihraç edecek noktaya gelebiliriz. Biz bu konuyu agzimizda 20 yildir sakiz ettik ama uygulamaya geçemedik. Artik icraata geçelim. Inanin, biz Yunanistan’dan avantajliyiz.”

Geçen yil 15 kilo verim elde edilmisti

Çesme Ziraat Odasi Baskani Süleyman Özer ise, “Çesme’de 200 dekar alanda sakiz üretimi yapiliyor. 10 bin civarinda sakiz agaci dikildi, bunlarin 3 bini yetiskin agaç. Geçen yil 15 kilo verim elde edilirken bu yil 50 kilo verim elde edildi. 9 üreticimiz burada bu ise gönül vermis durumda” ifadelerine yer verdi.