Konya Ovasi'ndaki Yüzey Yariklari Yerlesim Yerlerine Ulasti

Obruk olusumunun siklikla görüldügü Konya'da, yer alti su seviyesindeki azalmaya bagli yüzeyde olusan, kilometrece uzunlukta ve yer yer 50 santimetre açikligindaki yariklar, Tuzlukçu ilçesinde yerlesim yerlerini tehdit ediyor Konya Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisligi Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Yasar Eren: 'Tuzlukçu ilçesi Çögürlü mahallesinde, tümünü inceleyemedik ancak 400 metrelik bölümünde yüzey deformasyonlarina rastladik. Burada köyün yakin kesiminde olusmus, yerlesim yerinden boydan boya geçiyor. Evlerde hasar ve açilma olusturmus' 'Bunu engellemenin tek yolu, yer alti suyunu belirli dengede tutmak ve su seviyesindeki düsüsün önüne geçmek. Bunu bugün saglayabilsek bile kalici deformasyon olusturdugu için 10 yil kadar devam ediyor'

ABDULLAH DOGAN - Konya'da Çumra, Karapinar ve Emirgazi ilçelerinde yer alti su seviyesinde azalmaya bagli olusan yüzey yarigina Tuzlukçu'da da rastlandi.

Konya Ovasi'nda son yillarda hizla artan obruk olusumlarinin yani sira yüzey yariklari da siklikla görülmeye baslandi. Küresel isinma, suyun asiri kullanimi ve kurakligin etkisiyle yer alti su seviyesinin düsmesi, zeminin çökmesine ve yüzeyde deformasyona neden oluyor.

Yer alti su seviyesindeki azalmaya bagli olusan yariklar, Orta ve Bati Anadolu havzalarinin önemli sorunlarindan biri haline geldi.

Konya'da geçen aylarda Çumra, Karapinar ve Emirgazi ilçelerinde görülen yüzey bozulmalari, yerlesim yerlerinde ve yapilarda deformasyona neden oluyor.

Aksehir havzasinda Tuzlukçu'da görülen yariklar, mahalle sakinlerini de endiselendiriyor.

- 1,5-2 metreyi asan derinlikte yüzey yariklari görüldü

Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Jeoloji Mühendisligi Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Yasar Eren, AA muhabirine, Konya Ovasi'ndaki obruk olusumlarina yönelik arastirmada gözlemledikleri yüzey yariklarinin gün geçtikçe etkisini artirdigini söyledi.

Yer alti su seviyesindeki azalmaya bagli olusan yariklarin, bazi kirsal mahalleleri de tehdit ettigine isaret eden Eren, söyle konustu:

"2000'li yillardan bu yana, asiri su kullanimi ve küresel isinmaya bagli olarak yer alti suyunda önemli düsüsler basladi. Yer alti su seviyesindeki düsüsün göstergesi de farkli zemin sikismasina bagli olarak yüzey deformasyonu olusturmasi. Bunu Orta ve Bati Anadolu havzalari, Tuzlukçu, Aksehir, Aksaray, Karaman, Nigde, Bolvadin, Manisa ve Aydin'da görüyoruz. Bunlari, yüzey deformasyonlari, yeryüzünde 1,5-2 metreye varan düsey atimlar olusturan yüzey faylanmalari seklinde izliyoruz. Bazen de genisligi 1,5-2 metreyi asan yüzey yariklari seklinde izliyoruz."

- "Evlerde hasar ve açilma olusturmus"

Konya Kapali Havzasi'nin kenarlarinda yüzey faylanmalarina rastlandigini aktaran Eren, söyle devam etti:

"Tuzlukçu ilçesi Çögürlü mahallesinde tümünü inceleyemedik ancak 400 metrelik bölümünde yüzey deformasyonlarina rastladik. Burada köyün yakin kesiminde olusmus, yerlesim yerinden boydan boya geçiyor. Evlerde hasar ve açilma olusturmus. Vatandaslar ayrilan bir duvari köpükle doldurmaya çalismis. Onlarca yildir bu durum devam ediyor. Bunu engellemenin tek yolu, yer alti suyunu belirli dengede tutmak ve su seviyesindeki düsüsün önüne geçmek. Bunu bugün saglayabilsek bile kalici deformasyon olusturdugu için 10 yil kadar devam ediyor. Bu yariklarin olustugu yerlerde binalarda sürekli deformasyon olusuyor. Karapinar ve Çumra Adakale'deki gözlemlerimizde yillik 5-10 santimetre düsey çökme tespit ettik. Yer alti suyundaki azalmayla havzalarimiz kelimenin tam anlamiyla çöküyor. Su anda Orta ve Bati Anadolu havzalarinin tamaminda bu problem var. Çok fazla düsümün oldugu yerde yüzey deformasyonlarina yaygin sekilde rastliyoruz. Bu yariklar, küresel isinma, asiri ve yanlis su kullanimi, suyun israfi yer alti su seviyesinde asiri düsüse neden oluyor. Bu da farkli zemin sikismasina bagli olarak yüzeyde deformasyona neden oluyor."

- Yer alti sulari yilda 5-10 metre çekiliyor

Eren, tarimda su kullanimindaki artisla birlikte su seviyesinin azalmasina, kuraklik, küresel isinma ve sehirlesmenin etkili olduguna isaret ederek, sunlari kaydetti:

"Yer alti su seviyesindeki düsüs 2000'li yillardan önce 1 metre düserken su anda 5-10 metreden fazla düsümler görüyoruz. Son on yilda bu oran daha da artti. Hizlanmaya devam edecek gibi de görünüyor. Bunlarin obruklarla da kismen iliskisi var. Yariklar, büyük çapta olmasa bile yeni obruklarin olusumuna da neden oluyor. Depremlerle ilgisi yok. Emirgazi'de 3 kilometre uzunlukta, Tuzlukçu'da ise 2 kilometre uzunlukta olan yariklar var. Bu yil daha da açilma var. Geçen günlerde Emirgazi ilçesindeki yariklari olusturan yagmur degil. Zayiflik zonu oldugu için yagmur sadece ortaya çikmasini hizlandiriyor. Yani yüzeye yaklasmis, olusmak üzere olan yariklardan yagmur sulari kolaylikla süzülerek görünümü kolaylastiriyor."
Kaynak: AA