'Çocuklarda Miyop Gelisme Risk Orani Pandemide Yüzde 28'E Çikti'

Medipol Üniversitesi Vatan Klinikleri Göz Hastaliklari Bölümü’nden Doç. Dr. Göktug Demirci, son yillarda artan miyopiye (uzagi görememe rahatsizligi) karsi gelistirilen yeni yöntemleri açikladi.

Doç. Dr. Demirci, miyopi sorununun özellikle son 20 yilda ciddi sekilde arttigini belirterek, “Uzak Dogu’da yüzde 97’lere ulasan, miyopi pandemisi olarak da söyleyebilecegimiz bir durum mevcut. Bu oran teknoloji ve yakina bakmanin daha az oldugu çocuklarin dogayla iç içe oldugu Afrika’da ise yüzde 10 seviyesindedir. 2050 yilinda dünyadaki miyop sayisinin 1.4 milyardan 5 milyar insana çikacagi düsünülüyor. Yani dünya nüfusunun yüzde 50’sine. Bu rakamlar pandemi öncesi yapilan çalismalarin sonuçlari olup Agustos 2021’de Hong Kong’da yapilan çalismaya göre pandemi ile beraber çocuklarin eve kapanip, dogayla bulusmamasi ve daha çok ekrana bakmasi miyop gelisme oranini pandemi öncesine göre yüzde 17’den yüzde 28’e çikarmistir” diye konustu.



"Çocugunuzla dogada zaman geçirin"

Yüksek miyobun uzak görmeyi etkilemenin disinda ileri yaslarda körlüge dahi neden olabilecek makula dejenerasyonu, glokom ve retina dekolmani riskini arttirdigina deginen Doç. Dr. Demirci, sözlerine söyle devam etti: "Yakina bakma, genetik ve çevresel faktörler kiyaslandiginda en önemli artis etkeninin çevresel faktörler yani çocuklarin günes isigini az aldigi, eve kapandigi dönemlerde oldugu gösterilmis. Dolayisiyla çocuklarin dis ortamda geçirdigi zaman miyopi gelisimini yavaslatan önemli etken olarak düsünülüyor. Çin’de uydu takip sistemleri de kullanilarak yapilan çalismada çocuklarin betonlar yerine yesillikler içinde geçirdigi zaman arttiginda miyop gelisiminin yüzde 30 azaldigi gösterildi. Ders süreleri kisaltildi, teneffüs süreleri arttirildi. Hatta pilot bölgelerde çocuklarin uzaga ve dogaya bakabilmeleri için ‘Camdan Okullar’ projesi baslatildi.

"Miyop gelisimini durdurmanin yeni yollari"

Günlük hayatta kullanilan standart gözlüklerin durdurucu etkisinin bulunmadigini söyleyen Doç. Dr. Demirci, "Standart gözlükler sadece hastanin yasam kalitesini arttirir, hastaligi tedavi etmez” dedi.

Doç. Dr. Demirci, gelistirilen 3 yeni yöntemi söyle açikladi: "Bunlar özel bir bitkiden elde edilen ve göz doktorlari tarafindan hazirlanan bir damla, multifokal gözlük ve özel miyopi kontakt lensleridir. Damla özel bir bitkiden elde edilen ve tipta çok degisik kullanim alanlari olan bir maddedir. Örnegin, göz dibinin muayenesinde, göz bebeginin genisletilmesi için, ayrica anesteziden önce üst solunum yollarinda salgilarin azaltilmasi için kullanilir. 1864’de Fransiscus Cornelis Donders, miyopide bu damlanin kullanimini ilk öneren arastirmacidir. Hatta o dönemde bazi arastirmacilar okumayi, yakin isini yasaklayip bir de damla baslamislar. Yüzde 0.5’lik doz ile 2 yil boyunca yapilan çalismada hastalarda sadece 0.28 derece artis olurken kullanilmayan grupta 1.2 derece artis olmus. Daha sonra yapilan çalismalar düsük doz yüzde 0.01 ile bile ayni sonuçlarin alindigi gösterilmis. Ancak tedavinin yarida birakilmamasi çok önemli. Hatta Tayvan Oftalmoloji Dernegi tarafindan 15 yil boyunca kullanilmasi öneriliyor. Bu damla için uygun olmayan veya yan etki riskleri nedeniyle istemeyenler için ikinci seçenek ise daha kolay ama standart gözlüklere göre biraz daha masrafli bir çözüm olan progresif camli gözlükler. Bu gözlükte amaç gözlük caminin üst kismi uzagi gösterdigi için uzaga bakarken üst kisimla ve yakina bakarken düsük numarali alt kisimla bakmak. Son olarak Amerikan Gida ve Saglik Otoritesi (FDA) özellikle miyopiyi durdurmak için bir firmanin miyop kontakt lenslerinin çocuklarda kullanimina onay verdi. Hemen ardindan Çin Saglik Otoritesi bu lenslere onay verdi. Bu lensler normalde kullanilan lenslere göre biraz daha farkli dizayna sahip ve su an ülkemizde bulunmuyor. Bu 3 yönteminde birbirine üstünlügü ve dezavantajlari mevcut, dolayisiyla hastalar kisisel olarak degerlendirilerek aile ile beraber miyop çocuk hastalar için ortak bir yöntem belirlenmelidir".

"20-20-20 kuraliyla gözleri rahatlatin"

Bu yöntemlerin yaninda çocuklarin göz sagligini korumak için ailelerin alabilecegi önlemleri de Doç. Dr. Demirci, su sekilde siraladi: "Bir arastirmaya göre 8 yas alti çocuklar 2 saatten fazla zamanlarini ekran karsisinda geçiriyor. 8-10 yas ise bunu üçe katliyor ve 6 saatten fazlasini ekran karsisinda geçiriyor. Daha büyük çocuklarda ise 9 saatin üstünde olmazsa anormal bir durum oluyor".

"Ekrana bakma sendromu"

Doç. Dr. Demirci, "1904’te Dr. Henry Edward Juler ‘Belki de miyopileri yükseldiginde hastalara deniz yolculuguna çikmalarini önerebiliriz’ demistir. 100 yil sonra da biz miyoplara gün isigina çikin ve bol bol uzaga bakin diyoruz. Ne kadar ekrana bakarsaniz o kadar sorun yasarsiniz. Computer Vision Syndrome yani ‘Ekrana Bakma Sendromu’nun neden oldugu veya kötülestirdigi sorunlar arasinda bulanik görme, kuru ve tahris olmus gözler, göz yorgunlugu, bas agrisi, kelimelerin ekranda hareket etmesi, sirt, boyun ve omuz agrisi bulunuyor. Öncelikle çocugunuza ekrani yasaklamayin, nasil kullanacagini ögretin. Çocugunuzun ekrana bakma sendromu riskini azaltmak için yapabileceginiz en iyi seylerden biri, "20-20-20" kuralina uymalarini saglamaktir. Her 20 dakikada bir, gözlerinizi ekrandan ayirin ve en azindan bir seye bakin. En az 20 saniye boyunca 20 metre uzaga. Bu basit mola, göz odaklama kaslarini gevseterek dijital göz yorgunlugunun birçok belirtisini azaltir. 20-20-20 kurali ayrica miyopi ilerleme riskini azaltabilir. Uzun süreli ekran kullaniminda gözleriniz dijital ekrana bakarken farkli yönlere odaklanarak baktigi için daha fazla çalisir. Göz kirpma oranimiz hemen hemen yariya iner ve bu da göz kuruluguna neden olur. Göz kirpmak gözlerinizi nemli tutar ve göz kurulugu ihtimalini azaltir" ifadelerini kullandi.

"Gözleri mavi isiktan koruyun"

Doç. Dr. Demirci, sözlerini söyle tamamladi: "20-20-20 kurali dik oturmak ve bas, boyun ve omuzlari yeniden hizalamak için de iyi bir zamandir. Basi yavasça saga, sola ve yukari, asagi hareket ettirmek, gergin kaslari rahatlatabilir, yorgunlugu azaltabilir. Ekrana bakma sendromunun vücut ile ilgili semptomlarini azaltmak için yürümek ve kaslari germek daha uygundur. Günümüzde bilgisayar ekranlari ve dijital cihazlar tarafindan yayilan mavi isiga maruz kalmanin zamanla bir çocugun gözlerine ne kadar zarar verebileceginden kimse emin degil. Arastirmacilarin bunu çözmesi yillar alabilir. Bu arada çocugunuzun gözünü hem günes isigindan hem de dijital cihazlardan gelen mavi isiktan korumak akillica olacaktir. Dis mekanlarda, polarize günes gözlükleri, günesin zararli mavi isiginin yaklasik yüzde 90’ini veya daha fazlasini engelleyerek parlama ve mavi isiktan iyi korumayi sunar. Iç mekan kullanimi için entegre mavi isik filtreli gözlük camlari iyi bir seçimdir. Farkli gözlük cami sirketlerinin mavi isik filtreleme özelliklerini farkli sekilde ölçebilecegini ve etkili mavi isik filtrelerine sahip camlarin bu camlarin görünümünü etkileyecek bir renk tonuna sahip oldugunu unutmayin. Son olarak rol model olun ve koydugunuz kurallara siz de uyun. Çocugunuzun dijital cihazlara ayirdigi zamanini, göz yorgunlugunu azaltmak ve mavi isiga maruz kalmayi sinirlandirmak için her gün medyasiz zamanlar olusturmak harika bir fikirdir. Aile olarak çocuklarinizla baglarinizi kuvvetlendirmek için bu zamani kullanin. Unutmayin, gözlerimiz bizim için çok çalisiyor. Bu yüzden kendinize ve çocuklariniza verimli, saglikli gözler için gerek duyulan dinlenme ve destegi saglayin".