Türk Veteriner Hekimleri Birligi'nden '6 Temmuz Dünya Zoonoz Hastaliklar Günü' Açiklamasi

6 Temmuz Dünya Zoonoz Günü nedeniyle açiklama yapan Türk Veteriner Hekimleri Birligi (TVHB) Merkez Konseyinin, her yil 2,7 milyon insanin zoonotik hastaliklardan öldügünün belirtildigi açiklamasinda, “Bu yilin temasi ‘Zoonotik Bulasma Zincirini Kiralim’ günün amaci, Zoonotik hastaliklarin riskleri konusunda farkindaligi yaymaktir. Zoonotik hastaliklar genellikle insanlar, enfekte olmus veya patojeni tasiyan hayvanlarla temas ettiginde veya hayvansal ürünler kullandiginda yayilir” denildi.

TVHB Merkez Konseyi, 6 Temmuz Dünya Zoonoz Günü nedeniyle açiklama yayimladi. TVHB’den yapilan açiklamada, “Yapilan arastirmalarda Covid-19’a kadar Dünya üzerinde her yil 2 milyar vaka oldugu ve 2,7 milyon insanin zoonotik hastaliklardan öldügü tahmin edilmektedir. Insanlarda görülen hastaliklarin yüzde 60’i hayvansal kaynaklidir. Sars, Mers, Zika, Nipah, Ebola, Bati Nil Virüsü, Kus Gribi ve Covid-19 gibi yeni ortaya çikan patojenlerin yüzde 75’i yine hayvanlardan köken almaktadir. Gida kaynakli hastaliklarin yüzde 90 dan fazlasi zoonotik karakterdedir. Her yil ortaya çikan 5 yeni insan hastaliginin 3’ü hayvan orijinlidir. Zoonotik hastaliklar grubunda yer alan etkenlerin yüzde 80’i potansiyel biyoterör etkenleri arasinda bulunmaktadir” denildi.

“Dünyadaki 200’ün üzerindeki zoonotik hastaligin yaklasik 5’te 2’sini olusturmaktadir”

TVHB Merkez Konseyi tarafindan yapilan yazili açiklamada su ifadeler yer aldi:

“Louis Pasteur tarafindan kuduz asisinin basari ile kullanildigi 6 Temmuz 1885 tarihi dikkate alinarak, her yil 6 Temmuz, Dünya Zoonoz Hastaliklar Günü olarak anilip kutlanmaktadir. Bu yilin temasi ’Zoonotik Bulasma Zincirini Kiralim’ günün amaci, Zoonotik hastaliklarin riskleri konusunda farkindaligi yaymaktir. Zoonotik hastaliklar genellikle insanlar, enfekte olmus veya patojeni tasiyan hayvanlarla temas ettiginde veya hayvansal ürünler kullandiginda yayilir.

Türkiye’de Saglik Bakanliginin tehlikeli görüp ihbarini mecbur kildigi 50 hastaliktan 26’si hayvanlardan insanlara bulasan hastaliklar olup, bunlar Dünyadaki 200’ün üzerindeki zoonotik hastaligin yaklasik 5’te 2’sini olusturmaktadir. Halen ülkemizde Brusella (Malta hummasi), Sarbon, Salmonellozis, Tüberküloz, Kirim Kongo Kanamali atesi, Tokzoplazma ile Kuduz en yaygin görülen zoonoz hastaliklardir.

Dünya genelinde sadece gida kaynakli zoonoz hastaliklarin saglik harcamalarina katkisi 100 milyar ABD dolaridir. TUIK verilerine göre 2010 yilinda 62 milyar liradir olan toplam saglik harcamalari üç kattan fazla artis göstererek 2019 yilinda 201 milyar liraya çikmistir. Bu rakamlara zoonoz hastaliklarin neden oldugu saglik problemleri de önemli katkida bulunmaktadir. Içinde bulundugumuz Covid-19 pandemisi açikça göstermistir ki hastaliklarla mücadelede sadece tedavi esasli bir yaklasim sürdürülebilir degildir. Gerekli tedbirlerin alinarak hastaliklardan korunmak suretiyle sagligin korunmasi gerekmektedir. Dolayisiyla insan, hayvan ve çevre sagligini korumasinda tedavi hekimliginden ziyade koruyucu hekimligi esas alan bir saglik sisteminin hayata geçirilmesi zaruri hale gelmistir.”

Zoonotik hastaliklarla mücadelede basarinin ‘Tek Saglik’ yaklasimi ile mümkün oldugunu ve koruyucu hekimligin önemli bir pratigi oldugunun belirtildigi açiklamada, su ifadeler yer aldi:

“Her zaman korunma tedaviden daha ekonomik ve daha etkilidir. Covid-19 bu yaklasimin vazgeçilmezligini ortaya koymustur. Ancak, ülkemizde ‘Tek Saglik’ kavrami için girisimler olsa da, ‘Tek Saglik’ sistemi mevcut mevzuatlar ve yapilarla kurumsallasmakta ve katma deger katmakta istenen basariyi yakalayamamistir.

Türk Veteriner Hekimleri Birligi olarak, Tarim ve Orman Bakanligi ile Saglik Bakanliginin ’Tek Saglik’ yaklasimini gelismis ülkelerde oldugu gibi benimsemelerini, meslegimizin hayvan sagligi ile refahini, toplum sagligini ve çevreyi korumadaki hayati rolünü desteklemelerini, Bakanlik teskilat yapilanmasinin bu konsepte uygun hale getirilmesinin ülkemiz açisindan önemli bir ihtiyaç haline geldigini vurgulamak istiyoruz. Hayvan sagligindan, gida güvenligine, teshis ve tedavi yöntemlerinin gelistirilmesinden asi ve ilaç gelistirilmesi gibi biyotip alanindaki faaliyetler ile Veteriner hekimligin temel saglik hizmetlerinin ayrilmaz bir parçasi oldugu gerçegi görmezden gelinmemeli , ‘Tek Saglik’ yasasi çikarilarak, gerekli yasal ve yapisal düzenlemeler yapilmalidir. Bu dogrultuda ‘Tek Saglik’ sistemine uygun olarak Cumhurbaskanligina bagli Hastalik Kontrol ve Izleme Merkezi kurulmali, Tarim ve Orman Bakanliginda Veteriner Isleri Genel Müdürlügü ile Saglik Bakanliginda Veteriner Halk Sagligi Genel Müdürlügü merkez ve tasra teskilatlari ihdas edilmelidir. Ancak bu sekilde tedavi hekimligine dayali olan saglik sistemimizin koruyucu hekimlik ve tedavi hekimligi faaliyetlerinin es güdüm içerisinde yürütülebildigi bir isleyise kavusmasi mümkündür.

Dünya Zoonoz Hastaliklar Günü vesilesiyle, zoonotik hastaliklara karsi can siperane mücadele eden, saglikli ve yeterli gida üretilmesi için kesintisiz olarak çalisan, yine Faz-1 ve Faz-3 asamasina gelen Covid-19 asilarinin gelistirilmesini saglayan veteriner hekimlerin saglik meslek grubunda degerlendirilmeleri, bir an önce saglikta siddet yasasina dahil edilmeleri, yipranma payi ve özlük haklarinda gerekli yasal düzenlemelerin yapilmasini bekliyoruz.

Konya Selçuk Üniversitesindeki asi üretim merkezinin adinin Covid-19 asi üretiminde basari gösteren Veteriner Fakültesi Ögretim Üyesi, ‘Prof. Dr. Osman Erganis Asi Gelistirme, Uygulama ve Arastirma Merkezi’ olarak isimlendirilmesi, veteriner hekim camiasinda büyük bir sevinç ve memnuniyetle karsilanmistir.

Bu baglamda hocamizi tebrik ediyor, Rektör Sayin Prof. Dr. Metin Aksoy ve Üniversitenin Senato üyelerine tesekkür ederiz.”
Kaynak: İHA