Malatya'da Depremlere Meydan Okuyan Tarihi Camide Restorasyon

Malatya’nin sembolü haline gelen ve 100 yili askin süredir ayakta duran Yeni Cami, 24 Ocak 2020 tarihinde Elazig’in Sivrice ilçesinde meydana gelen 6.8 büyüklügündeki depremde hasar görmüstü. Malatya Vakiflar Bölge Müdürlügü de depremde hasar gören caminin restorasyonu için çalisma baslatti. Caminin Kurban Bayrami’nda ibadete açilmasi, tarihi yapiya uygun sekilde devam eden restorasyonun ise eylül ayinda sona ermesi planlaniyor.

Camideki restorasyon çalismalari hakkinda bilgi veren Malatya Vakiflar Bölge Müdürü Kenan Dogan, 2020 yilinda yasanan depremde birçok kültürel yapi ile birlikte Yeni Cami’nin de agir hasar aldigini, artçi depremlere karsi tekrar hasar görmemesi için hizli bir sekilde çalismalara basladiklarini belirtti.

Dogan, “Yasanan depremde birçok kültr varligimiz hasar gördü. Bu yapilardan birisi de Teze Camii. Bunun üzerine biz gerekli tespitleri yaptik. Öncelikle artçi depremlere karsi tekrar hasar görmemesi için acil eylem kapsaminda bir ihale yaptik. Kubbe kasnaklarinda sargilar yaptik, artçilardan daha fazla hasar görmemesi için. Sonraki yasamis oldugumuz artçi depremlerde de bunun ne kadar yerinde bir karar oldugunu görmüs olduk. Proje sürecine baktigimizda yapinin ehemmiyetli olmasi, mesela 1965’teki depremde de hasar görmüs yapi. Zaten ilk yapi 1893’te tamamen yikilmis bir yapiydi. Dolayisiyla nasil bir eylem yapmamiz gerektigi konusunda Aksaray Üniversitesi Insaat Bölümü hocalarindan da yardim aldik. 2020 tarihinde restorasyon sürecini baslatmis olduk” seklinde konustu.



Depreme dayanikliligi arttirmak için özel ürün kullanildi

Dogan, restorasyon sürecinde yapilarin güçlendirilmesi adina yurt disindan özel bir ürün getirdiklerini vurgulayarak, “Restorasyon sürecinde gerekli söküm gibi seyler yapildiktan sonra ilk etapta beden duvarlarinin güçlendirilmesi gerekliydi. Bu anlamda dogu ve bati da destek payandalari yapiya yapildi. Bu destek payandalariyla her tas bir birine kenetlenerek yapiyla ankraji yapildi ve yapiyla bir bütün halinde hareket etmesinin saglanmasi için bütün taslar birbirine baglandi. Duvarlarda ejeksiyon çalismalari yapildi. Üst örtüde kursunlari söktükten sonra tonozlardaki çatlakliklar biraz daha fazla oldugunun tespitini yaptik. Bunun üzerine yurtdisindan özel bir malzeme getirdik ve tonozlar ve küçük kubbeler yurtdisindan getirdigimiz malzemelerle içerden ve disardan sarilarak güçlendirildi. Yapinin bir bütün halinde olmasi ve dagilmasinin önüne geçilmesi için tipki araç camlarinda uygulanan malzeme gibi. Ana kubbedeki hasar boyutu daha farkliydi. Kubbeyi sökmeden bu hasarin giderilmesinin imkani yoktu. Bunun üzerine ana kubbeyi söktük. Suanda çalismalar içerisinde diger çalismalari hemen hemen tamamladik. Ana kubbenin örümüne devam ediyoruz” dedi.

Dogan, bütün imalatlarin neredeyse tamamlandigini, isçilik asamalarinin kaldigini ve caminin iç kismini bayrama yetistirmeye çalistiklarini belirterek, “Bütün saglam olan malzemeleri ayirdik, numaralandirdik. Hasar gören taslar yerine yenilerini yaparak sifirdan örüyoruz ana kubbeyi. Su anda çalismalarda güçlendirme mahiyetinde dedigimiz bütün imalatlar hemen hemen bitti. Simdi ince isçilik dedigimiz asamalara geçtik. Burada da duvarlarda sivalari bitirdik. Tonozlarda sivalari içerden bitirdik, disardan da son asamasindayiz. Bir yandan da boyasi yapildi. Kalem isçilikleri noktasinda kalemkarlar girdi. Su anda da süslemelerin çalismalarina da basladik. Biz, bayrama yetistirmek adina bütün agirligimizi içeriye verdik. Ama tabii disardaki tadilatlar daha devam edecektir ve eylül ayi gibi tamamen bütün imalatlar bitmis olacaktir” diye konustu.