Milli Mücadelenin İşaret Fişeği Ardahan Kongreleri 100. Yılında

ARÜ Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Makbule Sarıkaya, yaptığı açıklamada, Ardahan Kongrelerinin tarihe yön verdiğini ifade etti.

Yaklaşık 40’a yakın bilim insanının tarihe yön veren Ardahan Kongrelerini bütün yönleriyle kapsamlı bir şekilde ele alınacağını söyleyen Sarıkaya, şöyle devam etti:

’’Ardahan’ın da içinde bulunduğu Elviye-i selase (üç sancak) yani Kars, Ardahan, Batum 1878’den itibaren Rus işgaline girmiş ve Müslümanlar için 40 yıllık kara günler başlamıştır. Dünya savaşının başlaması ve 1915’de Sarıkamış harekatı ile bölge kurtuluş umuduna kapılmış ise de Sarıkamış’taki yenilgi üzerine Rus işgali daha da ağırlaşmıştır. 1917’de Rusya’da meydana gelen devrim ile Ruslar savaştan çekilince ortaya çıkan otorite boşluğunu Ermeni ve Gürcüler doldurmaya ve Türkleri yok etmeye başlamışlardır.’’

Birinci dünya savaşının 1918’de bitmesiyle imzalanan Mondros ateşkes antlaşmasıyla bu kez bölgede İngiliz işgalinin başladığına işaret eden Sarıkaya, İngilizler’in Gürcü ve Ermenileri silahlandırarak Elviye-i Selase’yi onlara vaat etmesiyle Türklerin topluca kıyılmasına fırsat verildiğini söyledi.



Sarıkaya, ’’Ardahan’ın da dahil olduğu Kafkas coğrafyası kıyım, mezalim, göçle derin yaralar almıştır. Yine Mondros ateşkesi ile Türk ordusunun Elviye-i selase ve Kafkasya’dan geri çekilmek zorunda kalmasıyla halk büyük bir endişeye kapılmış ve kurtuluş çareleri aramaya başlamıştır. Çünkü ordunun çekildiği bu yerler yeniden Ermeni ve Gürcü zulmüne maruz kalacaktı. Ardahan’ın İngiliz işgaline uğramasının an meselesi olduğu bu kritik zamanda yurtseverlerin bir araya gelerek 3-5 ve 7-9 Ocak 1919’da Ardahan’da yaptıkları iki kongrede bu gelişmeler karşısında teşkilatlanma kararı alınmıştır. Yakın dönem Türk tarihinde çok kısa zamana sıkışmış ama aldığı kararlarla Ardahan ve Kars başta olmak üzere Elviye-i Selase ve Kafkasya’daki diğer devletlerin tarihini etkilemiş kongrelerdendir Ardahan Kongreleri. Türkiye’deki kongreler Erzurum ve Sivas kongrelerinden aylar önce düzenlenen bu kongreler, bölgenin kurtuluşu yönünde önemli kararlar almış. Bu kararlar ile Kars’ta Cenubi Garbi Kafkas Hükumeti (Güney batı Kafkas Cumhuriyeti) adında bir devlet kurulmuştur. Bu bilimsel toplantı ile sadece Ardahan kongreleri aydınlatılmakla kalmayacak, aynı zamanda çevre illerimizin ve Kafkasya’daki ülkelerin de tarihine ışık tutulacaktır.’’

Yüzüncü yılında Ardahan kongreleri özelinde tarihi olduğu kadar askeri, siyasi ve sosyal konular da bütün boyutlarıyla incelenecek.