Komisyoncular Kurumsallaşmak İstiyor
MTSO 2 No’lu Meslek Komitesi Başkanı Gürgin Özkan, meyve ve sebze komisyoncularının bazı haksız uygulamalarla karşı karşıya kaldıklarını öne sürerek, özellikle dükkan kiralama ve satın alma noktasında sıkıntı yaşadıklarını söyledi.
"Hal Yasası revize edilmeli" Sektöre yönelik değerlendirmelerde bulunan Özkan, MTSO 2 No’lu Meslek Komitesi Başkanı Gürgin Özkan, bazı haksız uygulamalarla karşı karşıya bulunduklarını ileri sürerek, özellikle dükkan kiralama ve satın almaları noktasında yaşanan sıkıntılara dikkat çekti. Halde faaliyet gösteren her bir firmanın 100 metrekarelik dükkanlarda çalışmasına izin verildiğini anlatan Özkan, “Maalesef 100 metrekarelik alanlara hapsedilmiş durumdayız. Tekelleşmenin önüne geçmek adına bir kişinin kendi şahsına ikinci bir dükkan almasına izin verilmiyor. 1980’lerde çıkan Hal Yasası’nın revize edilmesi gerektiğine inanıyoruz” dedi.
Özellikle üretimin yoğun olduğu, malın yoğun geldiği dönemlerde ürünü indirip saklayacak yer bulmakta zorlandıklarını belirten Özkan, ikinci bir dükkan alabilmek için yeni şirketler kurmak durumunda kalmayıp her firmanın istediği gibi büyümesine olanak sağlanması gerektiğini savundu. Yalnızca İçel pazarına değil, dünya pazarına hitap ettiklerini, İçel Hali’nin bölgenin en büyük hali olduğunu anlatan Özkan, “Eğer ikinci, üçüncü dükkanın ruhsatına izin verilirse firmalarımızın Malezya, Pakistan, Hindistan gibi ülkelerdeki firmalarla çalışma olanağı olur. Yurtdışına açılabiliriz. Böylece oradan getirdiğimiz ürünleri Türkiye genelinde daha uygun fiyatlarla satıp hem firmamızı büyütüp hem de kurumsal yapımızı güçlendirebiliriz. Oysa şu anda yurtdışından gelen bir firma 100 metrekarelik alanımızı görünce bizimle çalışmak istemiyor. Kaliteli mal kaliteli pazar demek, büyümemizin önüne geçilmemeli" ifadelerini kullandı.
“Dükkanlarımızı kiralayamıyoruz”
İçel Hali’nin Türkiye’de özelleştirilmiş 4 halden birisi olduğuna dikkat çeken Özkan, burada mülk sahibi olan bir kişinin mülkünü üçüncü bir kişiye kiraya verme yetkisi bulunmadığı belirtti.
Bu konunun çözümü adına ilgili bakanlıklara müracaatlarını
yaptıklarını ifade eden Özkan, yeni yapılacak kanuni düzenlemelerde bu taleplerine yanıt verileceğinin bildirildiğini söyledi.
Sektörde çalışma sisteminin genellikle babadan oğla geçtiğini dile getiren Özkan, "Bizler babadan oğla geçen müesseseleriz. Her birimizin okuyan çocukları var. Örnek vermek gerekirse birimize bir şey olsa, eşlerimizin burayı idare edebilmesi çok zor. Ancak çocukların eğitiminin devam etmesi için gelirin de devam etmeye ihtiyacı var. Gelirini burayı kiralayarak sürdürebilmesine imkan tanınmıyor. Her yıl bankalardan varlığımızı devam ettirdiğimize dair teminat mektubu alıp belediyeye veriyoruz. Gerekirse kiracılardan bu mektubun iki katı istensin ama kiraya verilmesine de hak tanınsın" diye konuştu.
“Işıklandırma sorunu çözümlenmeli”
Bir diğer konu olarak ışıklandırma sorununa değinen Özkan, halde özellikle sevkiyat bölümünün yeterince aydınlatılmadığını söyledi.
Konuyu yazılı olarak ilgili kurumlara ilettiklerini kaydeden Özkan, ancak henüz istedikleri sonucu alamadıklarını belirtti.
“A kalite ürünün fiyatını tespitte zorlanıyoruz”
Haller dışında satılan ürünlerden duydukları rahatsızlıkları da dile getiren Özkan, şu bilgileri verdi: “Hal arz talep dengesini sağlar. Tüm ürünlerin günlük fiyat listesi halde belirlenir. Ancak tedarikçiler malın en iyisini üreticinin elinden alıyor, kendi hesaplarına çok uluslu firmalara satıyorlar. Serbest ticarete elbette karşı değiliz ancak hale kaliteli mal girmezse ’A kalite’ ürünlerin fiyatlarını tespit edebilmemiz mümkün olmaz. Bu nedenle hal dışında satılan mallarda eskiden olduğu gibi zirai stopajların ve hal rüsumu uygulamasının artırılmasını istiyoruz. Böylece hem belediyelerin hem devletin kazancını artırmış hem de hallerin cazibesi artırılmış olur.”
Son olarak halde faaliyet gösteren komisyoncuların üreticiyi desteklediğine de değinen Özkan, ekim desteği verdiği çiftçinin ürünlerini alıp sattıklarını anlattı. Bu nedenle komisyoncuların gelişmesinin önemli olduğunu ifade eden Özkan, “Her bir dükkanda katipten hamala, işçiden nakliyeciye çok sayıda kişiye istihdam sağlanıyor. Ancak dışarıda faaliyet gösteren kişilerle rekabet etmekte zorlanıyoruz. Bunun önüne geçilmesi için stopaj ve hal rüsumu konusundaki önerilerimiz gözden geçirilmeli” dedi.