'Peştamal, İhracatta İnovasyon Örneği Oldu'

TOLGA ALBAY - Türk hamam kültüründe yer alan peştamal, tasarımdaki ufak bir değişiklikle bir yandan dünya genelinde plaj modası haline gelirken, bir yandan da ihracattaki önemi arttı.

Topkapı Sarayı Müzesinde sergilenen eserlere ilişkin bilgilere göre, Osman Gazi'nin mintanının, Yıldırım Beyazıt'ın kızının gelinliğinin, Genç Osman'ın gömleğinin dokunduğu Denizli'nin Buldan ilçesinde, geleneksel dokuma kültürü, gelişen teknolojiye rağmen devam ediyor.

İlçede ihracat yapan 15 firma ve 400'e yakın ev tipi atölyenin dokuduğu kumaşlar arasında peştamaldaki yükseliş dikkati çekiyor.

Genelde hamamda kullanılan peştamalı farklı tasarımlarla piyasaya sunan dokumacılar, ünlü markaların da desteğini alınca dünya genelinde bir plaj modasına imza attı.

Denizli İhracatçılar Birliği Başkanı Süleyman Kocasert, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yakın geçmişte Denizli dokuma kültürü içinde katma değeri çok da yüksek olmayan peştamalın artık birçok dokumacı aile için geçim kaynağı haline geldiğini belirtti.

Peştamalın ihracatta bir inovasyon başarısı olduğunu dile getiren Kocasert, benzer kumaşlar için de çalışma yapıldığını ifade etti.

Yıllardır aynı renk ve tasarımlarda, hamamda kullanılmak üzere dokunan kumaşın yaklaşık 5 yıl önce farklı bir tasarımla dokunarak pazara sunulduğunu, bazı tasarımcılar ve ünlü markaların da bu ürünleri koleksiyonlarının içine almasıyla peştamalın kaderinin değiştiğini anlatan Kocasert, şöyle devam etti:

'Renk ve tasarımındaki ufak değişikliklerle peştamal artık dünya plajlarında aranan bir ürün oldu. Bu ürünün ABD ve Fransa'da ilgi görmesi sonrası tüm dünyadan özellikle deniz turizminin bulunduğu pazarlardan yoğun talep gelmeye başladı. Peştamal, aslında ihracat için bir inovasyon örneği oldu. Şimdi tasarımcılarımız farklı ihtiyaçlar için de peştamal dokuyor. Örneğin bir tarafı havlu diğer tarafı peştamal dokumalar yapıldı. Kadınlar için plaj giysisi, panço gibi ürünler tasarlandı. Bunları çoğaltmamız gerekiyor. Örneğin bunu dedelerimizin mendiliyle devam ettirmeliyiz. Bu konuda çalışmalar var. Umarız peştamal örneğindeki gibi bez mendil kullanma trendi geliştirebiliriz.'

- 'Hem ucuz hem kullanışlı hem şık'

İlçenin önde gelen dokuma ustalarından olan Selahattin Kaçanoğlu da Buldan'da peştamalın kadınların etek ve baş bölümlerini örtmede kullanıldığını, su çekme özelliği nedeniyle hamam kültürü içinde de yerini bulan kumaşın son yıllarda çok geniş bir alana hitap ettiğini söyledi.

Peştamalın çabuk kuruması, koku yapmaması, kolay taşınması ve ucuz olması nedeniyle havluya göre daha fazla tercih edildiğini anlatan Kaçanoğlu, 'Son yıllarda biraz kendimizi geliştirdik, renkleri, tasarımları değiştirdik. Bu iş önce perakende satışlarla başladı. İstanbul, İzmir ve Pamukkale gibi turistik merkezlerde hediyelik olarak tercih görmeye başladı. Peştamal, aracı firmaların ulaştırdığı ABD pazarında inanılmaz bir ilgi gördü.' dedi.

Plaj ve havuzlarda havlunun yerini almaya başlayan peştamalın 15 liradan başlayan fiyatlarla satıldığını belirten Kaçanoğlu, bu ürünün doğal olması nedeniyle de tercih edildiğine dikkati çekti. Kaçanoğlu, şunları kaydetti:

'Buldan kumaşının özelliği, doğadaki pamuğun veya ketenin eğrilerek ip haline getirildikten sonra dokunmasıdır. Kimyasal ya da ısıl bir işlem görmemesi de talebin artmasında etkili oluyor. Doğal olmayan kumaşlara karşı bir bilinçlenme oldu. Artık kimse ter emmeyen, koku yapan, sağlıksız kumaş istemiyor. Tüm dünya pamuklu kullanmaya başladı. Peştamal da bu bilinçlenmeden payını aldı.'

İhracattaki ilerlemeye rağmen henüz potansiyelin yüzde 15'ini kullanabildiklerine işaret eden Kaçanoğlu, ev tekstili ve konfeksiyon ürünlerinde de kullanılmaya başlanılan peştamalda tasarımcılarla daha yakın iş birliği sağlayarak katma değeri artırmak istediklerini dile getirdi.

- Dünya pazarlarına yıllık 300-400 bin adet peştamal gönderiliyor

Buldan Ticaret Odası Başkanı Halil Baştürkmen de ilçede geçmişte havlu üretimine verilen ağırlığın son yıllarda peştamala kaydığını, yıllık 300-400 bin adet peştamalın dünya pazarlarına gönderildiğini belirterek, 'Yıllık ortalama 1 milyon avroluk peştamal ihracatımız var.' dedi.

Son yıllarda ABD ve Avrupa ülkelerinin yanında Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada gibi uzak pazarlardan da talep aldıklarını ifade eden Baştürkmen, peştamala olan ilginin artmasıyla ilçedeki geleneksel dokuma kültürünün de canlandığını kaydetti.