'Sinemaya Yeni Üslup Getirmeliyiz'
Orhan Dede'nin yönetmen koltuğuna oturduğu ve Nijer'de katarakt yüzünden gözleri görmeyen insanların hikayesini anlatan 'Lamorde' belgeseli, 53. Uluslararası Antalya Film Festivali Belgesel Film Seçkisi kategorisinde yarışıyor Yönetmen Dede: '(Afrika'da) İnsanlar hala sömürge durumunda. İşin daha acı kısmı, sömürge durumuna alışmışlar ve bu durum, anne karnındayken çocuklara sirayet etmiş. Tek gayeleri var, hayatta kalmak' 'Şehirleşme adına neredeyse hiçbir şey yok. Avrupa, Afrika'nın cevherlerini kendi ülkelerine götürmeye devam ediyor. Altın madeni işletiyorlar ve sadece yüzde 3'ünü o ülkeye bırakıyorlar' 'Belgeselin bir festivalde gösteriminin yapılması ve belki ödül alması çok kıymetli ama bu belgeseli festivallerde yarışmak için yapmadığımızı da söylemek gerekir. Festivalde yer almak, daha çok kişiye ulaşmakla eşdeğer bizim için'
Orhan Dede'nin yönetmenliğini üstlendiği ve 53. Uluslararası Antalya Film Festivali Belgesel Film Seçkisi kategorisinde yarışan 'Lamorde' isimli belgeselde, Nijer'de, gözleri görmeyen ve ailelerinin geçimini sağlamak zorunda olan 2 babanın hikayesi anlatılıyor.
Genç kuşak yönetmenlerden Dede, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 'Lamorde'nin, yerel dilde 'hayat' anlamına geldiğini ve oradaki insanların tedavileri için İHH İnsani Yardım Vakfı tarafından yapılan hastanenin adı olduğunu söyledi.
Afrika'daki şartların sanıldığından daha zor olduğunu belirten Dede, 'Topraktan yapılmış derme çatma küçük bir ev ve birkaç araç gereçten başka bir şeyleri yok. Su kaynakları yetersiz. İnsanlar hala sömürge durumunda. İşin daha acı kısmı, sömürge durumuna alışmışlar ve bu durum, anne karnındayken çocuklara sirayet etmiş. Tek gayeleri var, hayatta kalmak.' diye konuştu.
- 'Envai çeşit balık Avrupalıların sofrasına gidiyor'
Mazlum coğrafyaların görmezden gelindiğine dikkati çeken Dede, dünyadaki sermayeyi elinde tutan küçük bir grubun, kendileri dışındaki insanlara yaşam hakkı tanımadığını dile getirdi.
Yönetmen Dede, Afrika'ya daha fazla yardım götürülmesi gerektiğini vurgulayarak, şöyle devam etti:
'Şehirleşme adına neredeyse hiçbir şey yok. Avrupa, Afrika'nın cevherlerini kendi ülkelerine götürmeye devam ediyor. Altın madeni işletiyorlar ve sadece yüzde 3'ünü o ülkeye bırakıyorlar. Envai çeşit balık var ama Afrikalılar'dan çok Avrupalıların sofrasına gidiyor o balıklar. Denizden çıkan balığı bile o ülkenin vatandaşlarına bırakmıyorlar yani. Biz şimdi bu insanlar için ne yapsak az kalır ama sonuna kadar gayret etmeliyiz. Biz bir olup, onları kardeşimiz bilip, ona göre hareket etmezsek, o insanlar zor koşullarda yaşamaya devam edecek.'
Afrika'da, sağlığın en büyük sıkıntılardan biri olduğunu aktaran Dede, 'Biz Türkiye olarak, onların cevherleriyle değil, hayatlarıyla ve hayatta sağlıklı olmalarıyla ilgileniyoruz. Maddi imkansızlıklar bir yana, kataraktı çaresiz bir hastalık sanıyorlar. 'Kör oldum ve artık hayata bağlanacağım bir şey kalmadı' diye düşünüyorlar. Onların yaşam zorlukları içerisinde, somut anlamda belki devede kulak kalıyor bir hastane açmak ama görmenin önemini düşünecek olursak, bir göz tedavisi çok kıymetli. Filmin adında da olduğu gibi, görmek hayattır aslında.' ifadelerini kullandı.
- 'Duyarsız olamayız'
Orhan Dede, 'Lamorde' için ön hazırlık ve kurgu çalışmalarıyla yaklaşık 4,5 ay çalıştıklarının altını çizerek, 'İHH hastane açtı. Biz de bildiğimiz işi yaptık ve 10 gün Nijer'de kalarak bu belgeseli çektik. Belgeselin bir festivalde gösteriminin yapılması ve belki ödül alması çok kıymetli ama bu belgeseli festivallerde yarışmak için yapmadığımızı da söylemek gerekir. Festivalde yer almak, daha çok kişiye ulaşmakla eşdeğer bizim için.' şeklinde konuştu.
Afrika'ya yardım götürmeye devam ederken, bir yandan onların durumunu dünyaya anlatmak gerektiğini anlatan Dede, sözlerini şöyle tamamladı:
'Oradaki insanlar sesini kimseye duyuramıyor. Biz bu insanlara karşı gözümüzü kulağımızı kapatamayız, duyarsız olamayız. Değerlerimizi, insanlığımızı, özümüzü hatırlamak ve ona göre yaşamak gerekiyor. Bizim belli hassasiyetlerimiz var. Bunu anlatma yolunda bugün belgesel yapmaya çalıştık, yarın sinema yaparız ama öncelikle sinemaya, doğruları anlatan, farklı pencereden bakan, bir derdi olan yeni üslup getirmeliyiz.'
Bulanık görme rahatsızlığı olan katarakt, tedavi edilmediğinde körlüğe sebep olabiliyor. Afrika'da da sıcak hava, beslenme ve iklim şartları nedeniyle birçok insan genç yaşta katarakt oluyor ve gözlerini kaybediyor.
Yaklaşık 45 dakika süren ve daha önce birçok festivalde finale kalan belgeselin müzikleri, Yücel Arzen imzası taşıyor. Kurgusunu Gökhan Köse'nin yaptığı 'Lamorde' belgeselinin, görüntü yönetmenliğini ise Fatih Bacağıkırık üstleniyor.