ABD'nin Küba'yı Terör Listesinden Çıkarması
ABD yönetiminin Küba'yı teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarması, yaklaşık yarım asır önce kesintiye uğrayan iki ülke arasındaki ilişkilerin yeniden normale döndürülmesi amacıyla başlatılan süreçte şu ana kadar atılmış en önemli adım oldu.
ABD'nin Havana yönetimine ilişkin bu adımının, ilişkilerin normalleşmesi sürecinde Küba'nın kilit taleplerinden biri olduğu gözönüne alındığında, halen müzakereleri devam eden, iki ülke başkentlerinde karşılıklı olarak büyükelçiliklerin yakın zamanda açılması sürecine de yeni ivme kazandırabileceği yorumları yapılıyor.
ABD ve Küba arasındaki ilişkiler, 1959'da Fidel Castro'nun Washington'ın destek verdiği Fulgencio Batista rejimini devirerek iktidara gelmesinin ardından bozulmaya başlamıştı. ABD'nin Küba'ya ticari ambargo uygulama kararı alması üzerine iki ülke ilişkileri, 1961'de kesilmişti. ABD, 1982 yılında da Küba'yı, İspanya'da ETA'ya bağlı Bask ayrılıkçılarına ve Kolombiya'daki ayrılıkçı örgüt FARC'a destek verdiği gerekçesiyle terörizme destek veren ülkeler listesine dahil etmişti.
İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 50 yılı aşkın süredir donmuş haldeyken, geçen yıl sonunda ABD Başkanı Barack Obama ve Küba Devlet Başkanı Raul Castro karşılıklı birer açıklama yaparak Washington-Havana hattındaki ilişkilerin yeniden tesis edilmesi kararı aldıklarını duyurdu.
Bu tarihi kararın ardından iki ülke heyetleri, karşılıklı başkentlerde ekonomik ve diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesine yönelik görüşmelere başlarken, görüşmelerin dördüncü turu geçen hafta Washington'da düzenlendi.
ABD tarafı, ilişkilerin normalleşmesi sürecinde ilk adımı yeni yılın ilk aylarında atarak bazı seyahat ve mali alanlardaki yaptırımları gevşetse de, taraflar arasında bu sürecin ilerlemesinin önündeki en büyük zorluklardan birinin, Küba'nın "terörü destekleyen ülkeler" listesine tutulmaya devam etmesi olduğu yorumları yapılıyordu.
Başkan Obama, ilişkilerin düzeltilmesine yönelik yıl sonundaki açıklaması sonrasında Dışişleri Bakanı John Kerry'ye, Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinde olmasına ilişkin derhal bir gözden geçirme çalışması başlatması ve Küba'nın uluslararası terörizme desteği konusunda 6 ay içerisinde kendisine bir rapor sunması talimatı verirken, Kerry de 8 Nisan 2015'te bu gözden geçirme çalışmasını tamamlayarak, Obama'ya Küba'nın listeden çıkarılmasını tavsiye ettiğini belirtti.
Kerry, o gün yaptığı açıklamada 1982 yılından bu yana koşulların değiştiğini belirterek, "Yarı küremiz ve dünya, 33 yıl öncesine göre bugün çok farklı. Küba hükümetinden aldığımız teyit edici güvenceler ve yasal standartlar dahil olmak üzere, ortadaki gerçeklere uygun olarak vardığımız karar, Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılmasının zamanı geldiği şeklinde" ifadelerini kullandı.
Bu gelişmelerin yaşandığı günlerde Obama, Panama'da düzenlenen Amerika Devletleri Zirvesi'nde Küba lideri Raul Castro ile zirve kapsamında, iki ülke devlet başkanları arasında 50 yılı aşkın süredir bir ilk niteliği taşıyan tarihi bir görüşme yaptı. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest'ın, Başkan Obama'nın görev süresi sona ermeden Küba'yı ziyaret etmek istediği şeklindeki açıklaması da yönetimin ABD ile Küba arasındaki köprüleri yeniden kurma arzusunun bir diğer göstergesiydi.
Süreçteki en önemli aşamalardan biri de Obama'nın 14 Nisan'da, Küba'nın son 6 ay içerisinde uluslararası terörizme herhangi bir destek sağlamadığı ve gelecekte de uluslararası terör eylemlerini desteklemeyeceği yönünde güvenceler verdiğinin tasdiki de dahil olmak üzere, yönetimin Küba'yı teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarma kararı hakkında yasa gereğince Kongre'ye bildirimde bulunduğunu açıklamasıydı.
Amerikan kanunları gereği, ABD başkanının bir ülkenin listeden çıkarılması önerisinin yürürlüğe girebilmesi için 45 gün önceden Kongre'ye ilgili gerekçeli rapor ve tasdik yazısının sunulması ve bu süre içerisinde de Kongre'den kararı engellemeye dönük bir hamlenin gelmemesi gerekiyor. Sürenin bugün dolması ve Kongre'den de bu sürede bir ses çıkmamasıyla, ABD Dışişleri Bakanlığı bugün, "Dışişleri Bakanı (Kerry), bugünden (29 Mayıs 2015) itibaren geçerli olmak üzere Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılması yönünde nihai kararını verdi" şeklindeki tarihi açıklamasını yaptı.
ABD, teröre destek veren ülkeler listesine aldığı ülkelere dört ana kategoride yaptırım uyguluyor. Bunlar; bu ülkelerin ABD'nin yardımlardan mahrum kalması, bu ülkelere savunmaya yönelik ihracat ve satış yasağı getirilmesi, çift kullanımlı teçhizatların ihracatı üzerinde belirli kontrollerin uygulanması ve muhtelif finansal ve diğer türden kısıtlamalar.
Küba'nın listeden çıkarılmasından sonra listede şu anda İran, Sudan ve Suriye kaldı.
Kaynak: AA
ABD ve Küba arasındaki ilişkiler, 1959'da Fidel Castro'nun Washington'ın destek verdiği Fulgencio Batista rejimini devirerek iktidara gelmesinin ardından bozulmaya başlamıştı. ABD'nin Küba'ya ticari ambargo uygulama kararı alması üzerine iki ülke ilişkileri, 1961'de kesilmişti. ABD, 1982 yılında da Küba'yı, İspanya'da ETA'ya bağlı Bask ayrılıkçılarına ve Kolombiya'daki ayrılıkçı örgüt FARC'a destek verdiği gerekçesiyle terörizme destek veren ülkeler listesine dahil etmişti.
İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 50 yılı aşkın süredir donmuş haldeyken, geçen yıl sonunda ABD Başkanı Barack Obama ve Küba Devlet Başkanı Raul Castro karşılıklı birer açıklama yaparak Washington-Havana hattındaki ilişkilerin yeniden tesis edilmesi kararı aldıklarını duyurdu.
Bu tarihi kararın ardından iki ülke heyetleri, karşılıklı başkentlerde ekonomik ve diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesine yönelik görüşmelere başlarken, görüşmelerin dördüncü turu geçen hafta Washington'da düzenlendi.
ABD tarafı, ilişkilerin normalleşmesi sürecinde ilk adımı yeni yılın ilk aylarında atarak bazı seyahat ve mali alanlardaki yaptırımları gevşetse de, taraflar arasında bu sürecin ilerlemesinin önündeki en büyük zorluklardan birinin, Küba'nın "terörü destekleyen ülkeler" listesine tutulmaya devam etmesi olduğu yorumları yapılıyordu.
Başkan Obama, ilişkilerin düzeltilmesine yönelik yıl sonundaki açıklaması sonrasında Dışişleri Bakanı John Kerry'ye, Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinde olmasına ilişkin derhal bir gözden geçirme çalışması başlatması ve Küba'nın uluslararası terörizme desteği konusunda 6 ay içerisinde kendisine bir rapor sunması talimatı verirken, Kerry de 8 Nisan 2015'te bu gözden geçirme çalışmasını tamamlayarak, Obama'ya Küba'nın listeden çıkarılmasını tavsiye ettiğini belirtti.
Kerry, o gün yaptığı açıklamada 1982 yılından bu yana koşulların değiştiğini belirterek, "Yarı küremiz ve dünya, 33 yıl öncesine göre bugün çok farklı. Küba hükümetinden aldığımız teyit edici güvenceler ve yasal standartlar dahil olmak üzere, ortadaki gerçeklere uygun olarak vardığımız karar, Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılmasının zamanı geldiği şeklinde" ifadelerini kullandı.
Bu gelişmelerin yaşandığı günlerde Obama, Panama'da düzenlenen Amerika Devletleri Zirvesi'nde Küba lideri Raul Castro ile zirve kapsamında, iki ülke devlet başkanları arasında 50 yılı aşkın süredir bir ilk niteliği taşıyan tarihi bir görüşme yaptı. Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest'ın, Başkan Obama'nın görev süresi sona ermeden Küba'yı ziyaret etmek istediği şeklindeki açıklaması da yönetimin ABD ile Küba arasındaki köprüleri yeniden kurma arzusunun bir diğer göstergesiydi.
Süreçteki en önemli aşamalardan biri de Obama'nın 14 Nisan'da, Küba'nın son 6 ay içerisinde uluslararası terörizme herhangi bir destek sağlamadığı ve gelecekte de uluslararası terör eylemlerini desteklemeyeceği yönünde güvenceler verdiğinin tasdiki de dahil olmak üzere, yönetimin Küba'yı teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarma kararı hakkında yasa gereğince Kongre'ye bildirimde bulunduğunu açıklamasıydı.
Amerikan kanunları gereği, ABD başkanının bir ülkenin listeden çıkarılması önerisinin yürürlüğe girebilmesi için 45 gün önceden Kongre'ye ilgili gerekçeli rapor ve tasdik yazısının sunulması ve bu süre içerisinde de Kongre'den kararı engellemeye dönük bir hamlenin gelmemesi gerekiyor. Sürenin bugün dolması ve Kongre'den de bu sürede bir ses çıkmamasıyla, ABD Dışişleri Bakanlığı bugün, "Dışişleri Bakanı (Kerry), bugünden (29 Mayıs 2015) itibaren geçerli olmak üzere Küba'nın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılması yönünde nihai kararını verdi" şeklindeki tarihi açıklamasını yaptı.
ABD, teröre destek veren ülkeler listesine aldığı ülkelere dört ana kategoride yaptırım uyguluyor. Bunlar; bu ülkelerin ABD'nin yardımlardan mahrum kalması, bu ülkelere savunmaya yönelik ihracat ve satış yasağı getirilmesi, çift kullanımlı teçhizatların ihracatı üzerinde belirli kontrollerin uygulanması ve muhtelif finansal ve diğer türden kısıtlamalar.
Küba'nın listeden çıkarılmasından sonra listede şu anda İran, Sudan ve Suriye kaldı.