Bıttım, Mardinli Kadınların Elinde Sabuna Dönüşüyor

Bölgede yetişen ve bir çeşit yabani fıstık olan Bıttım, yöre kadınının usta ellerinden sabuna dönüşürken, son yıllarda rağbet edilen doğal ürünler arasında da yerini almaya başladı.

Yörede yıllardır kullanılan ancak henüz hak ettiği değeri bulmayan bıttım sabunu, hiçbir kimyasal madde içermemesi nedeniyle cildi beslemesi ve saçın dökülmesini önlemesiyle de biliniyor.

Uzun ve zahmetli bir üretim süreci sonucunda ortaya çıkan sabun, kenti ziyaret eden yerli ve yabancı turistlerin de en çok rağbet ettiği ürünlerin başında geliyor.

İstasyon-Ofis Çok Amaçlı Toplum Merkezi ve Mardin Umut Yolu İşletme Kooperatifi Sorumlusu Özlem Avuka, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2007 yılında kurdukları atölyede doğal ve geleneksel el yapımı bıttım sabunu ürettiklerini söyledi.

Mardin Valiliği, ÇATOM, Kadın Girişimciler Derneğinin işbirliği ile 2007 yılında sosyal sorumluluk adı altında kurulan atölyenin daha sonra SODES kapsamında hazırlanan "Mardin Kadın İş Gücünün Artırılması Projesi" ile desteklendiğini anlatan Avuka, projenin tamamlanmasıyla atölyenin Mardin Umut Yolu İşletme Kooperatifince yürütüleceğini kaydetti.

Avuka, atölyede 3 kadının istihdam edildiğini, yüzde yüz doğal el yapımı bıttım sabunu üreterek geçimlerini sürdürdüklerini ifade ederek, bir yandan kadınlara ekonomik katkı sağlarken diğer yandan unutulmaya yüz tutmuş geleneksel ürünlerden olan sabunu yaşatmayı hedeflediklerini aktardı.

Kaybolmaya yüz tutmuş bir mirası canlandırmaya çalıştıklarını belirten Avuka, "İhtiyaç doğrultusunda üretimimizi yapıyoruz. Kadınlarımız günde 500 kilogramlık sabun üretebiliyor" dedi.

- 5 yıldızlı otellere bıttım sabunu

Avuka, ürettikleri sabunları bir şirket aracılığıyla Türkiye'deki 5 yıldızlı otellere verdiklerini, ayrıca kente gelen yerli ve yabancı turistler için de Mardin'in tarihi mekanlarının tanıtıldığı kutularda satıldığını ifade ederek, "Henüz bölge kentlerine fazla satış yapamıyoruz. Biz daha çok 5 yıldızlı otellere satıyoruz. Oradan gelen gelirle de kadınlar ekonomik özgürlüğünü kazanmış oluyor. Şu anda daha çok yurt genelinde satılıyor. Yurt dışına da açılmayı düşünüyoruz" diye konuştu.

Bıttım sabununun yanısıra defne sabununun da alternatif ürün olarak üretildiğini anlatan Avuka, yapılan araştırmalarda bıttım sabunun saç dökülmesini ve kepeği önlediğini ayrıca cildi de güzelleştirdiğini aktardı.

Avuka, bıttım sabunu için atölyede küçük bir laboratuvar oluşturduklarını, analizler doğrultusunda sabunları üretmeye çalıştıklarını dile getirerek, bıttımı genellikle çevre köylerden temin etmeye çalıştıklarını, ancak az üretilen bir ürün olduğunu kaydetti.

- 17 günde kullanıma hazır hale geliyor

Sabun Atölyesi ustası Sadiye Sabas ise 6 yıldır sabun ürettiklerini belirterek, sabun yapımının maharet gerektiğini kaydetti.

Kolay yapıldığı sanılan sabunun sağlıklı ve kaliteli olması için uzun işlemlerden geçirildiğini anlatan Sabas, bir sabunun hazır hale gelmesi için yaklaşık olarak 17 gün bekletildiğini söyledi.

Tamamen geleneksel yöntemlerle ürettikleri sabunlarında hiçbir kimyasal maddenin bulunmadığını ifade eden Sabas, şunları söyledi:

"Sabun yapımı birçok aşamadan geçiyor. İlk başta suyu kazana boşaltıyor ve ısıtıyoruz. Hammaddemizi yani yağımızı döküyoruz. Hammaddenin dökülmesinden sonra kaynamaya bırakıyoruz. Ardından sabunlaşması için kostik maddesi ekliyoruz. Az bir miktarda tuz ekiyoruz. Bazen 10 saate kadar kaynatıyoruz. Sabun oluştuktan sonra 3 saat dinlendiriyoruz. Dinlenen sabun fazla kostiğini ve suyunu aşağıya doğru bırakıyor. O suyu alıp döküyoruz. Sonra sabun geliyor. Kovalarla taşıyıp tahta tezgahlara döküyoruz. Bir düzenek ile düzleştiriyoruz. 1 ya da 2 gün bekledikten sonra kalıplar yardımıyla kesiyoruz. Daha sonra da kurutmaya veriyoruz. Yaklaşık 15 günde kuruyor. Tamamen kuruduktan sonra da kullanıma hazır hale geliyor ve çok doğal bir sabun oluyor. Çünkü kaynayan sabun sağlıklı olur."