Abd İle Afganistan, Güvenlik Anlaşması Konusunda Henüz Uzlaşamadı

Sürpriz bir şekilde cuma günü Afganistan'ın başkenti Kabil'e gelen ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai ile saatler süren bir görüşme gerçekleştirdi.

Karzai ve Kerry'nin gündeminde iki ülke arasında 11 aydır müzakereleri devam eden İkili İşbirliği ve Güvenlik Anlaşması vardı.

Afgan lider Hamid Karzai, görüşme sonrası düzenlenen ortak basın toplantısında, Afganistan ile ABD arasında uzun süredir müzakere halinde olan Güvenlik Anlaşması'nın bazı maddelerinde ABD'den güvence aldıklarını söyledi.

Karzai, ABD'nin terörle mücadele adı altında Kabil hükumetinden izinsiz askeri operasyonlar düzenleyemeyeceği konusunda Washington'dan güvence aldıklarını, Afganistan'ın egemenliğinin her şeyin önünde geldiğini ve bunun ihlalinin söz konusu olamayacağını dile getirdi.

"Son 10 yılda yaşadığımız acı tecrübeler iyi değildi. Halkımız çok zarar gördü, egemenliğimize tam anlamıyla saygı gösterilmedi" ifadesiyle Afganistan'daki uluslararası güce göndermede bulunan Karzai, "Geçtiğimiz günlerde hastanede 4,5 yaşında bir kızı ziyaret ettim. NATO tarafından düzenlenen hava saldırısında tüm aile fertlerini kaybetmenin yanı sıra iki gözü kör olmuş ve bir elini de kaybetmişti. Halkımız böylesi olayların tekrar etmemesi için güvence verilmesini istiyor ki herhangi bir bahane ile Afgan halkının evlerine saldırı düzenlenmesin" dedi.

Güvenlik Anlaşması kapsamında Kabil'in uzun süredir direttiği ve üzerinde uzlaşı sağlanamayan konulardan bir diğeri de Afganistan'ın dışarıdan gelecek herhangi bir ihlale ya da saldırıya karşı ABD'nin bu ülkeyi koruması güvencesiydi. Afganistan, "dış saldırı ya da yabancı tecavüz" ifadesinin tanımının netleşmesini istiyordu. Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, bu konuda da ABD'den kendilerini tatmin edecek cevabı aldıklarını belirtti.

Afganistan'ın direttiği "dış saldırı ya da yabancı tecavüz" tanımı özellikle Pakistan'dan gelen ve Afganistan'da hükümete karşı silahlı mücadele eden kişilerin hedef alınması ya da komşu ülkelerden herhangi birinin Afganistan'a saldırması durumunda ABD'nin tavrının ne olacağı konusuydu. Karzai bu konuda net olarak açıklamada bulunmadı ancak "istediğimizi aldık" diye konuştu.

- NATO istediği gibi operasyon yapamaz-

NATO çatısı altında görev yapan Amerikan kuvvetlerinin Afganistan'da merkezi hükumetten izinsiz ve tek taraflı olarak opersyon yapamayacağının altını çizen Hamid Karzai, ABD'nin kendilerine yazılı bir garanti verdiğini söyledi.

Karzai konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Milli egemenliğimiz artık ihlal edilmeyecek, ABD askerleri istedikleri gibi hareket edemeyecek bu konuda muhataplarımız bize yazılı güvence verdi.''

Hamid Karzai'nin basın toplantısında dile getirdiği ve iki taraf arasında anlaşma sağlanamayan, "Afganistan'da görev yapan Amerikalı askerlerin suç işlemesi halinde Afgan mı yoksa Amerikan hukuk sistemine göre mi yargılanacağı" konusuydu. Afganistan Cumhurbaşkanı bu konuda son sözün Afgan Halk Meclisi'ne ait olacağını ifade etti.

Karzai, suç işlemiş bir Amerikan askerinin Afganistan kanunlarından muaf olup olmayacağının Afgan hükümetini aşacağını ve son sözün Afgan halkına ait bulunacağını belirtti.

Karzai, bu konunun Afganistan Güvenlik Kurulu'nda da ayrıca görüşüleceğini söyledi.

Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ile yaptıkları ve üzerinde net bir mutabakat sağlanamayan müzakerenin önce Afgan Halk Meclisi'ne gönderileceğini, burada kabul görmesi halinde Parlamentonun oyuna sunulacağını kaydetti.

Karzai son olarak Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un Suriyeli muhalif savaşçıların Afganistan'da terör ve kimyasal silah kullanma eğitimi aldığı yönündeki iddiasına da "Afganistan olarak müttefiklerimizle birlikte bu iddianın takipçisi olacağız" diyerek yanıt verdi.

- John Kerry: ''Afganistan'ın egemenliği bizim için de önemli ''

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de Amerikan kuvvetlerinin, 2014 sonrasnda Afganistan'da kalması halinde askeri operasyon düzenlemeyeceğini söyledi.

Hamid Karzi'nin ifadelerine katıldığını dile getiren Kerrry, "Afganistan'ın egemenliği konusu bizim de önem verdiğimiz bir mesele" dedi.

John Kerry, Afganistan topraklarında suç işleyen Amerikan askerlerinin Afgan hukuk sistemine göre değil ABD'de yargılanması konusunun kendileri için olmazsa olmaz olduğunu vurguladı.

"Su işleyen bir Amerikan askeri elbette cezasını çekecektir ancak bu yargılama, Afganistan'da değil, ABD'de Amerikan kurallarına göre olmalıdır" diyen Kerry, Washington'ın bu konudaki net tavrını ortaya koymuş oldu.

Anlaşmanın sağlanması halinde Afganistan'la ilişkilerin ve bu ülkeye yardımların kaldığı yerden devam edeceğini belirten Kerry, "Bu anlaşma bizim terörle mücadele konusunda işbirliğimizin temelini oluşturacak" değerlendirmesinde bulundu.

Kabil ile Washington yönetimleri, 11 aydır Güvenlik ve İşbirliği Anlaşması'nı müzakere ediyordu. ABD tarafı, müzakerenin bu ay sonuna kadar tamamlanmasını isterken Afganistan, "Egemenliğin ihlal edilmemesi, dış saldırıda ABD'nin yardımının boyutu ve suça karışan Amerikan askerlerinin Afgan kurallarına göre yargılanması gerektiği" konularında geri adım atmıyordu.

Kerry'nin Kabil ziyaretiyle anlaşmaya bir adım daha yaklaşan taraflar, taslak metin üzerinde çalışacak ve yeniden heyetlerarası görüşmelere geçilecek. Teknik kısımların tamamlanmasının ardından da ABD askerlerinin 2014 sonrası Afganistan'da kalıp kalmayacağı netleşecek.

Halen Afganistan'da bulunan 87 bin NATO askerinin 52 binini Amerikan kuvvetleri oluşturuyor. Güvenlik Anlaşması'nın sağlanması halinde ABD'nin Afganistan'da 8 ile 12 bin arasında asker bırakması öngörülüyor.