Sütün Yerini Alan İçecekler Gençlerde Kırık Riskini Artırıyor
Gençlik çağında süt tüketiminin azalması ve sütün yerini alan diğer içeceklerin çok tüketilmesinin, osteoporoza yatkın olan gençlerde kırık riskini artırıyor.
Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Sağlık Yüksekokulu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nursan Dede Çınar, gençlerin günümüzde biyolojik ve psikososyal pek çok sağlık sorunu ile karşı karşıya olduğunu belirtti.
Yetişkinliğe geçiş döneminde gençlerin dış görünüş ile ilgili endişe, arkadaşları tarafından kabul edilme ihtiyacı, giderek artan bağımsızlık ve aktif yaşam stilinin yeme alışkanlıklarını ve gıda tercihlerini etkilediğine dikkati çeken Çınar, "Adolesanların (yetişkinliğe geçiş dönemi) çoğu görünümleri ve vücut ağırlıkları konusunda aşırı duyarlı olup, genelde kız çocukları kilo vermeyi, erkek çocukları ise daha fazla kas kitlesine sahip olmayı ve kilo almayı istiyor. Vücut ağırlıklarını kontrol etmek veya kilo kaybetmek için diyet hapları, laksatifler, diüretikler, açlık ve sıkı diyetlerin kullanılması hem büyümeyi hem de sağlığı olumsuz etkiliyor. Özellikle yemek öğünlerini atlama (kahvaltı, öğle yemeği), ev dışında daha fazla yemek yeme, fast food tüketimi, vejeteryan ve sıkı diyet programları sık görülen gıda alışkanlıkları olup, beslenmede bozukluklara yol açıyor." dedi.
Adolesanlarda, yeterli protein alınamadığında lineer büyümede, cinsel olgunlaşmada gerilik ve yağsız vücut kütlesinde azalma görüldüğünü anlatan Çınar, "Karbonhidratlar en önemli enerji kaynağıdır. Günlük toplam kalorinin yüzde 50-60'ı karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Normal büyüme ve gelişme için yağ ve yağ asitlerine de gereksinim vardır. Yağlar, toplam kalorinin yüzde 30'unu, doymuş yağ asitleri de yüzde 10'u geçmemelidir. Adolesanların günlük 25 gram lif (posa) alması önerilmektedir. Bu gereksinim sebze ve meyvelerden karşılanabilir."
Gençlerde kalsiyum, çinko, vitamin ve mineral ile demir gereksinimlerinin karşılanmasının önemli olduğunu kaydeden Çınar, "Yetersiz kalsiyum alımı, yaşamın ileri dönemlerindeki obezite, osteoporoz, hipertansiyon gelişimi ile doğru orantılıdır. Zirve kemik kütlesinin yüzde 40'ının adolesan dönemde gerçekleşmesi, bu dönemde süt tüketiminin azalması ve sütün yerini alan diğer içeceklerin çok tüketilmesi, osteoporoza yatkın olan adolesanlarda kırık riskini daha da artırıyor. Süt, yoğurt, peynir gibi iyi kalsiyum kaynağı besinlerin günlük 3-4 porsiyon tüketilmesi gereksinimi karşılar. Çinkonun büyüme ve cinsel olgunlaşma için gerekli olduğu bilinmektedir. Kemik oluşumunu artırır ve kemik kaybını engeller. Kırmızı et, balık ve tüm taneli hububat çinko açısından zengindir. Mineral ve vitaminler adolesan beslenmesinde önemli rol oynarlar. Adolesan döneminde A,C,D, E vitaminleine gereksinim artar." diye konuştu .
Yetişkinliğe geçiş döneminde gençlerin dış görünüş ile ilgili endişe, arkadaşları tarafından kabul edilme ihtiyacı, giderek artan bağımsızlık ve aktif yaşam stilinin yeme alışkanlıklarını ve gıda tercihlerini etkilediğine dikkati çeken Çınar, "Adolesanların (yetişkinliğe geçiş dönemi) çoğu görünümleri ve vücut ağırlıkları konusunda aşırı duyarlı olup, genelde kız çocukları kilo vermeyi, erkek çocukları ise daha fazla kas kitlesine sahip olmayı ve kilo almayı istiyor. Vücut ağırlıklarını kontrol etmek veya kilo kaybetmek için diyet hapları, laksatifler, diüretikler, açlık ve sıkı diyetlerin kullanılması hem büyümeyi hem de sağlığı olumsuz etkiliyor. Özellikle yemek öğünlerini atlama (kahvaltı, öğle yemeği), ev dışında daha fazla yemek yeme, fast food tüketimi, vejeteryan ve sıkı diyet programları sık görülen gıda alışkanlıkları olup, beslenmede bozukluklara yol açıyor." dedi.
Adolesanlarda, yeterli protein alınamadığında lineer büyümede, cinsel olgunlaşmada gerilik ve yağsız vücut kütlesinde azalma görüldüğünü anlatan Çınar, "Karbonhidratlar en önemli enerji kaynağıdır. Günlük toplam kalorinin yüzde 50-60'ı karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Normal büyüme ve gelişme için yağ ve yağ asitlerine de gereksinim vardır. Yağlar, toplam kalorinin yüzde 30'unu, doymuş yağ asitleri de yüzde 10'u geçmemelidir. Adolesanların günlük 25 gram lif (posa) alması önerilmektedir. Bu gereksinim sebze ve meyvelerden karşılanabilir."
Gençlerde kalsiyum, çinko, vitamin ve mineral ile demir gereksinimlerinin karşılanmasının önemli olduğunu kaydeden Çınar, "Yetersiz kalsiyum alımı, yaşamın ileri dönemlerindeki obezite, osteoporoz, hipertansiyon gelişimi ile doğru orantılıdır. Zirve kemik kütlesinin yüzde 40'ının adolesan dönemde gerçekleşmesi, bu dönemde süt tüketiminin azalması ve sütün yerini alan diğer içeceklerin çok tüketilmesi, osteoporoza yatkın olan adolesanlarda kırık riskini daha da artırıyor. Süt, yoğurt, peynir gibi iyi kalsiyum kaynağı besinlerin günlük 3-4 porsiyon tüketilmesi gereksinimi karşılar. Çinkonun büyüme ve cinsel olgunlaşma için gerekli olduğu bilinmektedir. Kemik oluşumunu artırır ve kemik kaybını engeller. Kırmızı et, balık ve tüm taneli hububat çinko açısından zengindir. Mineral ve vitaminler adolesan beslenmesinde önemli rol oynarlar. Adolesan döneminde A,C,D, E vitaminleine gereksinim artar." diye konuştu .