Bin Ladin’İn Kimliği Dna Eşleşmesi İle Tespit Edilebilir Mi?
ABD Başkanı Barack Obama, El Kaide lideri Usame Bin Ladin’in öldüğünü açıklamasının ardından Pakistan televizyonu tarafından yayınlanan ancak daha sonra fotomontaj olduğu anlaşılan bir resim, Ladin’in ölümüyle ilgili şüpheleri artırdı.
ABD Başkanı Barack Obama, El Kaide lideri Usame Bin Ladin’in öldüğünü açıklamasının ardından Pakistan televizyonu tarafından yayınlanan ancak daha sonra fotomontaj olduğu anlaşılan bir resim, Ladin’in ölümüyle ilgili şüpheleri artırdı. AP ajansının Ladin’in cesedinin denize gömüldüğüne dair bir haber geçmesi ve Obama’nın açıklamasına rağmen ne operasyona ne de Ladin’e ilişkin bir fotoğraf yayınlanmaması, Ladin’in ölümünün kesinleştirilmesi için en güvenilir yol olarak DNA testini gündeme getirdi.
2001 yılında Afganistan operasyonuna başlayan ABD, Usame Bin Ladin’in saklandığı düşünülen Tora Bora bölgesini “BLU-82 Daisy Cutter” bombasıyla yerle bir etmişti. Ancak tahrip gücü yüksek olan ev “fakirin nükleer bombası” olarak da nitelenen bu bomba, geride yüzlerce parçalanmış ceset ve Amerikan güçleri için zor bir görev bırakmıştı.
Cesetlerin kime ait olduğunu anlamak zor olduğundan Amerikan askerleri, Ladin’in ölüp ölmediğinden emin olmak için ceset parçalarını toplayarak DNA testlerinin yapılması için FBI’ya göndermişti. Cesetlerden elde edilen DNA örnekleri, FBI laboratuvarlarında Ladin’in ailesinden alınan DNA örnekleri ile eşleştirilmişti.
DNA EŞLEŞMESİ NASIL YAPILIYOR?
“Genetik parmak izi” olarak da bilinen DNA eşleşmesi, tam kapsamlı DNA sıralamasından farklı bir işlem olarak biliniyor ve daha uzun bir işlem gerektiriyor. İnsanların DNA sıralamalarının yüzde 99’u aynı, ancak geri kalan kısım her kişiye özel. Geri kalan bu yüzde 1’lik kısmın bir kısmını ise kan bağı olan, özellikle de ebeveyn ve kardeşlerle benzerlikler taşıyor. DNA eşlemesi de işte bu benzerlikler üzerine yapılıyor.
Bu durumda Ladin’in DNA eşleşmesini ararken, El Kaide elebaşından alınmış bir örneğe ihtiyaç duyulmuyor. Bu yüzden de Ladin’in Boston’da yakın zamanda hayatını kaybeden kız kardeşinden alınan doku örnekleri kullanılmıştı. Anne-babadan kardeşlere aynı genetik kod geçtiği için kız kardeşinden alınan örneklerle bir referans DNA parmak izi oluşturulmuştu. Bu testlerde de DNA eşleşmesine bakarak, iki örneğin kardeşlere ait olup olmadığına bakılmıştı.
Ancak bu tip tipik bir DNA testi, ancak 14 günde yapılabiliyor. 2010 yılında ise Arizona Üniversitesi, çok zaman alan bu işlemi iki saatte yapabilen bir makine geliştirdiğini duyurdu. Bu yüzden öldürüldüğü açıklanan Ladin’den alınacak örneklerle kardeşinden alınan örneklerin eşleştirilmesi burada mümkün görünüyor.
Ancak elbette DNA eşleşmesi kesin sonuç vermiyor, hatta kardeş DNA eşleştirmesinde doğruluk oranı daha da düşüyor. Bu yüzden Ladin’in öldüğünün DNA testiyle kesinleşmesi, daha çok tartışılacak gibi görünüyor.
2001 yılında Afganistan operasyonuna başlayan ABD, Usame Bin Ladin’in saklandığı düşünülen Tora Bora bölgesini “BLU-82 Daisy Cutter” bombasıyla yerle bir etmişti. Ancak tahrip gücü yüksek olan ev “fakirin nükleer bombası” olarak da nitelenen bu bomba, geride yüzlerce parçalanmış ceset ve Amerikan güçleri için zor bir görev bırakmıştı.
Cesetlerin kime ait olduğunu anlamak zor olduğundan Amerikan askerleri, Ladin’in ölüp ölmediğinden emin olmak için ceset parçalarını toplayarak DNA testlerinin yapılması için FBI’ya göndermişti. Cesetlerden elde edilen DNA örnekleri, FBI laboratuvarlarında Ladin’in ailesinden alınan DNA örnekleri ile eşleştirilmişti.
DNA EŞLEŞMESİ NASIL YAPILIYOR?
“Genetik parmak izi” olarak da bilinen DNA eşleşmesi, tam kapsamlı DNA sıralamasından farklı bir işlem olarak biliniyor ve daha uzun bir işlem gerektiriyor. İnsanların DNA sıralamalarının yüzde 99’u aynı, ancak geri kalan kısım her kişiye özel. Geri kalan bu yüzde 1’lik kısmın bir kısmını ise kan bağı olan, özellikle de ebeveyn ve kardeşlerle benzerlikler taşıyor. DNA eşlemesi de işte bu benzerlikler üzerine yapılıyor.
Bu durumda Ladin’in DNA eşleşmesini ararken, El Kaide elebaşından alınmış bir örneğe ihtiyaç duyulmuyor. Bu yüzden de Ladin’in Boston’da yakın zamanda hayatını kaybeden kız kardeşinden alınan doku örnekleri kullanılmıştı. Anne-babadan kardeşlere aynı genetik kod geçtiği için kız kardeşinden alınan örneklerle bir referans DNA parmak izi oluşturulmuştu. Bu testlerde de DNA eşleşmesine bakarak, iki örneğin kardeşlere ait olup olmadığına bakılmıştı.
Ancak bu tip tipik bir DNA testi, ancak 14 günde yapılabiliyor. 2010 yılında ise Arizona Üniversitesi, çok zaman alan bu işlemi iki saatte yapabilen bir makine geliştirdiğini duyurdu. Bu yüzden öldürüldüğü açıklanan Ladin’den alınacak örneklerle kardeşinden alınan örneklerin eşleştirilmesi burada mümkün görünüyor.
Ancak elbette DNA eşleşmesi kesin sonuç vermiyor, hatta kardeş DNA eşleştirmesinde doğruluk oranı daha da düşüyor. Bu yüzden Ladin’in öldüğünün DNA testiyle kesinleşmesi, daha çok tartışılacak gibi görünüyor.