Yargının Hızlandırılmasını Öngören Tasarı
-PASAPORT KANUNU‘NDAKİ HAPİS CEZALARI KALKTI-
Tasarıyla 5682 sayılı Pasaport Kanunu‘nun ‘‘Cezai Hükümleri‘‘ içeren 33. maddesi değiştirildi.
Buna göre, ‘‘Türkiye Cumhuriyeti sınırlarını pasaportsuz veya pasaport yerine kaim olacak bir vesikaya hamil olmaksızın terk eden veya buna teşebbüs edenlere‘‘ daha önce 500 liraya kadar hafif para veya 3 aya kadar hafif hapis cezası veriliyor veya her iki cezaya birlikte karar veriliyordu. Değişiklikle bu kişilere yalnızca bin liradan 3 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.
Pasaport Kanunu‘nun 34. maddesindeki, ‘‘Türkiye Cumhuriyeti sınırlarından her nasılsa pasaportsuz olarak girebilmiş vatandaşlar ve yabancılara, 250 liradan bin 250 liraya kadar adli para veya 1 aydan 6 aya kadar hapis cezası veye her ikisi cezanın verilmesi‘‘ hükmü de değiştirildi. Tasarıya göre, bu kişilere yalnızca bin liradan 3 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.
‘‘Bakanlar Kurulunca tayin olunan mahallerden başka yerlerden Türkiye‘ye giren veya Türkiye‘den çıkanların usulüne uygun pasaport veya vesika taşısalar bile 125 liradan 250 liraya kadar hafif para veya 1 aydan 6 aya kadar hafif hapis cezası veya her ikisiyle cezalandırılmasını‘‘ öngören Pasaport Kanunu‘nun 35. maddesi de değişti. Buna göre bu kişilere de yalnızca 300 lira idari para cezası verilecek.
Pasaport Kanunu‘nda yazılı cezaların sulh ceza mahkemelerince verileceğine ilişkin 38. maddesi de ‘‘Bu Kanun hükümlerine göre idari para cezasına karar vermeye, ilgili kolluk birimi amiri yetkilidir‘‘ olarak değiştirildi.
-YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU‘NDA DEĞİŞİKLİK-
Tasarıya göre Yükseköğretim Kanunu‘nun ‘‘Genel esaslar‘‘ başlıklı 53. maddesi de şöyle değiştirildi:
‘‘Yükseköğretim Kurulu ve Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri hakkında Danıştayın ilgili dairesinde verilen soruşturma izni verilmesi kararına itiraz ile soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararların kendiliğinden incelenmesi Danıştayın İdari İşler Kuruluna aittir. Diğer kurullarca verilen soruşturma izni verilmesi kararına ilgililerce yapılacak itiraz ile soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararları kendiliğinden Danıştayın ilgili dairesince, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar hakkında verilen soruşturma izni verilmesi kararına ilgililerce yapılacak itiraz ile soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararları kendiliğinden kararı veren il idare kurulunun idarî yargı yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesince incelenerek karara bağlanır. Soruşturma izni verilmesine ilişkin kararların kesinleşmesi halinde, Yükseköğretim Kurulu ve Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyelerinin yargılanması Yargıtay ilgili ceza dairesine, temyiz incelemesi Ceza Genel Kuruluna, diğer görevlilerin yargılanmaları suçun işlendiği yer adliye mahkemelerine aittir.‘‘
Danıştay Kanunu‘nun Danıştayın görevlerini belirleyen maddesindeki, Danıştayın, ‘‘Bakanlıkların düzenleyici işlemleri ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere‘‘ karşı açılacak davaları karara bağlayacağı şeklindeki hüküm, Danıştayın ‘‘ülke genelinde uygulanacak düzenleyici işlemlere‘‘ karşı açılacak davaları karara bağlayacağı şeklinde değiştirilecek.
Tasarıya göre, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda açılmış bulunan ve bu Kanunla idare ve vergi mahkemeleri görevleri kapsamına alınan davalar, Danıştayda bakılarak sonuçlandırılacak.
Tasarıyla İdari Yargılama Usulü Kanunu‘nun ‘‘Kararlara karşı başvuru yolları‘‘ başlıklı 45. maddesinin (1) numaralı fıkrası değiştirildi.
Buna göre, idare ve vergi mahkemelerinin, ‘‘İlk ve orta öğretim öğrencilerinin kayıt, nakil, ilişik kesme, disiplin ve sınıf geçmeleri ile notlarının tespitine ilişkin işlemlerden, yükseköğretim öğrencilerinin kayıt, nakil, öğrencilikle ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğuranlar dışında kalan disiplin cezaları, sınıf geçme ve notlarının tespitine ilişkin işlemlerden, kamu görevlileri hakkında tesis edilen geçici görevlendirme, vekaleten atama, ikinci görev, görevden uzaklaştırma, yolluk, lojman, izin ve il içi naklen atama işlemlerinden, kamu görevlilerinin, görevle ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğuranlar dışında kalan disiplin cezalarından, Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun‘un uygulanmasından, Vakıflar Kanunu‘nda düzenlenen tahliye işlemlerinden, 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu gereğince kamu kurum ve kuruluşları tarafından sosyal yardım amacıyla bağlanan aylık ve yapılan sosyal yardımlarla ilgili uygulamalardan, asker ailesine yardım ile ilgili işlemler hakkında açılacak davalardan, Devlet İhale Kanunu‘nun 75, Belediye Kanunu‘nun 15 ve İl Özel İdaresi Kanunu‘nun 7. maddesinin uygulanmasından, Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun‘un ve Su Ürünleri Kanunu‘nun uygulanmasından, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca valiliklerce, kaymakamlıklarca ve belediyelerce tesis edilecek işlemlerden, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 5393 sayılı Belediye Kanunundan kaynaklanan, ulaşım ve toplu taşımaya ilişkin işlerden, İmar Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca tesis edilen mühürleme, durdurma, yıkım kararları ile bunlara ilişkin olarak verilen para cezaları ve bu cezaların tahsili amacıyla tesis edilen işlemlerden, Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun‘dan, tek hakim tarafından karara bağlanan vergi ve diğer kamu alacaklarının asıllarına bağlı ceza, faiz, gecikme faizi ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un bunlar hakkında uygulanmasından, konusu 50 bin lirayı aşmayan idari işlemler ile bu miktarı aşmayan tazminat istemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgili olarak verdikleri nihai kararlar ile tek hakimle verilen nihai kararlara‘‘, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemelerin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine itiraz edilebilecek.
-TERK EDEN EŞİN ÇAĞRILMASI-
Kaynak: AA
Buna göre, ‘‘Türkiye Cumhuriyeti sınırlarını pasaportsuz veya pasaport yerine kaim olacak bir vesikaya hamil olmaksızın terk eden veya buna teşebbüs edenlere‘‘ daha önce 500 liraya kadar hafif para veya 3 aya kadar hafif hapis cezası veriliyor veya her iki cezaya birlikte karar veriliyordu. Değişiklikle bu kişilere yalnızca bin liradan 3 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.
Pasaport Kanunu‘nun 34. maddesindeki, ‘‘Türkiye Cumhuriyeti sınırlarından her nasılsa pasaportsuz olarak girebilmiş vatandaşlar ve yabancılara, 250 liradan bin 250 liraya kadar adli para veya 1 aydan 6 aya kadar hapis cezası veye her ikisi cezanın verilmesi‘‘ hükmü de değiştirildi. Tasarıya göre, bu kişilere yalnızca bin liradan 3 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.
‘‘Bakanlar Kurulunca tayin olunan mahallerden başka yerlerden Türkiye‘ye giren veya Türkiye‘den çıkanların usulüne uygun pasaport veya vesika taşısalar bile 125 liradan 250 liraya kadar hafif para veya 1 aydan 6 aya kadar hafif hapis cezası veya her ikisiyle cezalandırılmasını‘‘ öngören Pasaport Kanunu‘nun 35. maddesi de değişti. Buna göre bu kişilere de yalnızca 300 lira idari para cezası verilecek.
Pasaport Kanunu‘nda yazılı cezaların sulh ceza mahkemelerince verileceğine ilişkin 38. maddesi de ‘‘Bu Kanun hükümlerine göre idari para cezasına karar vermeye, ilgili kolluk birimi amiri yetkilidir‘‘ olarak değiştirildi.
-YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU‘NDA DEĞİŞİKLİK-
Tasarıya göre Yükseköğretim Kanunu‘nun ‘‘Genel esaslar‘‘ başlıklı 53. maddesi de şöyle değiştirildi:
‘‘Yükseköğretim Kurulu ve Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri hakkında Danıştayın ilgili dairesinde verilen soruşturma izni verilmesi kararına itiraz ile soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararların kendiliğinden incelenmesi Danıştayın İdari İşler Kuruluna aittir. Diğer kurullarca verilen soruşturma izni verilmesi kararına ilgililerce yapılacak itiraz ile soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararları kendiliğinden Danıştayın ilgili dairesince, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar hakkında verilen soruşturma izni verilmesi kararına ilgililerce yapılacak itiraz ile soruşturma izni verilmemesine ilişkin kararları kendiliğinden kararı veren il idare kurulunun idarî yargı yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesince incelenerek karara bağlanır. Soruşturma izni verilmesine ilişkin kararların kesinleşmesi halinde, Yükseköğretim Kurulu ve Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyelerinin yargılanması Yargıtay ilgili ceza dairesine, temyiz incelemesi Ceza Genel Kuruluna, diğer görevlilerin yargılanmaları suçun işlendiği yer adliye mahkemelerine aittir.‘‘
Danıştay Kanunu‘nun Danıştayın görevlerini belirleyen maddesindeki, Danıştayın, ‘‘Bakanlıkların düzenleyici işlemleri ile kamu kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca çıkarılan ve ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlere‘‘ karşı açılacak davaları karara bağlayacağı şeklindeki hüküm, Danıştayın ‘‘ülke genelinde uygulanacak düzenleyici işlemlere‘‘ karşı açılacak davaları karara bağlayacağı şeklinde değiştirilecek.
Tasarıya göre, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda açılmış bulunan ve bu Kanunla idare ve vergi mahkemeleri görevleri kapsamına alınan davalar, Danıştayda bakılarak sonuçlandırılacak.
Tasarıyla İdari Yargılama Usulü Kanunu‘nun ‘‘Kararlara karşı başvuru yolları‘‘ başlıklı 45. maddesinin (1) numaralı fıkrası değiştirildi.
Buna göre, idare ve vergi mahkemelerinin, ‘‘İlk ve orta öğretim öğrencilerinin kayıt, nakil, ilişik kesme, disiplin ve sınıf geçmeleri ile notlarının tespitine ilişkin işlemlerden, yükseköğretim öğrencilerinin kayıt, nakil, öğrencilikle ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğuranlar dışında kalan disiplin cezaları, sınıf geçme ve notlarının tespitine ilişkin işlemlerden, kamu görevlileri hakkında tesis edilen geçici görevlendirme, vekaleten atama, ikinci görev, görevden uzaklaştırma, yolluk, lojman, izin ve il içi naklen atama işlemlerinden, kamu görevlilerinin, görevle ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğuranlar dışında kalan disiplin cezalarından, Taşınmaz Mal Zilyedliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun‘un uygulanmasından, Vakıflar Kanunu‘nda düzenlenen tahliye işlemlerinden, 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu gereğince kamu kurum ve kuruluşları tarafından sosyal yardım amacıyla bağlanan aylık ve yapılan sosyal yardımlarla ilgili uygulamalardan, asker ailesine yardım ile ilgili işlemler hakkında açılacak davalardan, Devlet İhale Kanunu‘nun 75, Belediye Kanunu‘nun 15 ve İl Özel İdaresi Kanunu‘nun 7. maddesinin uygulanmasından, Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun‘un ve Su Ürünleri Kanunu‘nun uygulanmasından, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca valiliklerce, kaymakamlıklarca ve belediyelerce tesis edilecek işlemlerden, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 5393 sayılı Belediye Kanunundan kaynaklanan, ulaşım ve toplu taşımaya ilişkin işlerden, İmar Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca tesis edilen mühürleme, durdurma, yıkım kararları ile bunlara ilişkin olarak verilen para cezaları ve bu cezaların tahsili amacıyla tesis edilen işlemlerden, Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun‘dan, tek hakim tarafından karara bağlanan vergi ve diğer kamu alacaklarının asıllarına bağlı ceza, faiz, gecikme faizi ve Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun‘un bunlar hakkında uygulanmasından, konusu 50 bin lirayı aşmayan idari işlemler ile bu miktarı aşmayan tazminat istemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgili olarak verdikleri nihai kararlar ile tek hakimle verilen nihai kararlara‘‘, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi, mahkemelerin bulunduğu yargı çevresindeki bölge idare mahkemesine itiraz edilebilecek.
-TERK EDEN EŞİN ÇAĞRILMASI-