Vicdani ret hakkı gündemde
Vicani ret nedir? Türkiye "vicdani ret"i tartışıyor. Vicdani red hakkı oluşursa isteyen askere gidemeyecek mi? Vicani ret neleri kapsiyor? Vicdani red ile haklarınız neler oluyor? Vicdani red yasası çıkacak mı? İşte vicdani red ile ilgili detaylar
Vicani ret nedir? Türkiye "vicdani ret"i tartışıyor. Vicdani red hakkı oluşursa isteyen askere gidemeyecek mi? Vicani ret neleri kapsiyor? Vicdani red ile haklarınız neler oluyor? Vicdani red yasası çıkacak mı? İşte vicdani red ile ilgili detaylar.
Ülke ülke askerlik uygulamaları için tıklayınız
Ünlülerin askerlik fotoğrafları için tıklayınız
Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, vicdani ret konusunda yapılacak yasa çalışması ile ilgili herhangi bir tarih vermeyerek diğer ülkelerdeki vicdani ret örneklerin incelendiğini ifade etmişti. Kamoyunda vicdani ret çalışmalarına gelen tepkiler artınca, Adalet Bakanı Sadullah Ergin'den bir açıklama geldi. Avrupa insan Hakları Mahkemesi'nin verdiği karara atıfta bulunan Bakan Ergin, tartışılan konunun zorunlu askerlikle ilgili olmadığını ifade etti.
Türkiye'nin 'vicdani ret'le tanışma sürecini köşesinde kaleme alan Yalçın Doğan, düzenlemeyi tıkayan en önemli konunun ise PKK olduğunu iddia etti. Öte yandan terörle mücadele konusunda profesyonel orduya geçişi hatırlatan Doğan, 'Ve Türkiye artık vicdani reddi kabul etmek zorunda kalıyor. Bundan sonra PKK ile profesyonel ordu mücadele edeceğine göre, mesele yok.' diye görüşlerini belirtti.
CEZALANDIRMA OLMAYACAK
AİHM'in verdiği kararlar doğrultusunda Türkiye'ye Aralık ayı sonuna kadar süre veren Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, vicdani retçiler için kamu hizmetinin bir cezalandırma yöntemi olmasına karşı çıkıyor. Kamu hizmetinin mahiyetinin ne olacağı konusunda bir zorunluluk bulunmazken, 'sivil organizasyonlarda görev alması' ibaresi yer alıyor. Bu nedenle, vicdani retçilerin Milli Savunma Bakanlığı'nın askeri birliklerde hizmet vermesiyle ilgili kararının konseyde nasıl değerlendirileceği sorusu öne çıkıyor.
30 AY KAMU HİZMETİ
Öte yandan, kamu hizmeti yapacak olan vicdani retçi vatandaşların görev yapacağı süre üzerinde de çalışmalar yapılıyor. Şu anda üniversite mezunu olmayanlar 15 ay askerlik yapıyor. Yedek subaylar 12 ay, üniversite mezunu er ve erbaşlar ise 6 ay askerlik yapıyor. Bu nedenle, AİHM karaları gereği, vicdani retçilerin kamudaki görevlerinin askerlik süresinin iki katı olan 28-30 ay arasında olabileceği belirtiliyor
ZORUNLU HİZMET DAHA UZUN
AB'nin geri kalan ülkelerinde ise askerlik süresi kısa tutulurken, zorunlu kamu hizmeti süresi ise uzun tutuluyor:
AVUSTURYA:Askerlik süresinin 8 ay olmasına rağmen zorunlu kamu hizmeti süresi 12 ay olarak düzenleniyor.
FİNLANDİYA: Finlandiya'da ise zorunlu kamu hizmeti süresi 13 ay. Askere gitmek isteyenler ise 6 ay askerlik yapıyor.
YUNANİSTAN: Askerlik süresinin 12 ay olmasına rağmen zorunlu hizmet süresi 23 ay olarak düzenleniyor.
BULGARİSTAN: Askerlik süresi 9 ay olmasına rağmen üniversite mezunları 6 ay askerlik yapıyor. Bulgaristan'da zorunlu kamu hizmeti ise 13.5 ay olmasına rağmen üniversite mezunları 9 ay olarak zorunlu kamu hizmeti yapıyor.
ESTONYA: Askerlik süresinin 8 ay olmasına rağmen zorunlu kamu hizmeti süresi 16 ay olarak düzenleniyor.
KIBRIS RUM KESİMİ:Askerlik süresinin 26 ay olmasına rağmen zorunlu kamu hizmeti süresi ise 42 ay olarak düzenleniyor.
POLONYA:Zorunlu kamu hizmetinin süresi 18 ay. Askerlik yapmak isteyenler sadece 7 ay askerlik yapıyor.
VİCDANİ RET NEDİR?
Vicdani ret, bir bireyin politik görüşleri, ahlaki değerleri veya dinsel inançları doğrultusunda zorunlu askerliği reddetmesidir. Vicdani retçiler kendilerini antimilitarist ya da pasifist olarak tanımlayabilmektedirler.
En çok karşılaşılan ret sebepleri şunlar:
Düşman olsa bile insan öldürmeyi ahlaki bulmamak,
Hiyerarşik ve statüsel yapılandırmalarda yer almayı ahlâki bulmamak,
Güncel sorunlardan dolayı o ülkenin silahlı birliğinde bulunmayı ideolojik ve dini inanca aykırı bulmak.
HANGİ ÜLKELERDE NASIL UYGULANIYOR?
Vicdani reddin geçmişi ilk devletlerin kuruluşuna kadar uzansa da resmileşmesi yirminci yüzyılın başlarına denk gelmektedir. Örneğin, İngiltere 18. yüzyılda Quaker inancına sahip olanları zorunlu askere alınmadan muaf tutmuş ve 1916'da da vicdani reddi anayasasına dahil etmiştir. İngiltere'yi 1917'de Danimarka, 1920'de de İsveç izlemiştir. Ayrıca pek çok ülke 17 ve 18. yüzyıllardan itibaren askerliği zorunluluk değil, gönüllülük esasına dayalı uyguladığı için etkin olarak vicdani ret diye bir tanımlamaya gerek duymamıştır. Etkin olmasa da yasal olan bu durumun değişmesine I. Dünya Savaşı ile zorunlu askerlik uygulamasının yeniden getirilmeye çalışılması sebep olmuştur. Vicdani ret hakkı, günümüzde Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu tarafından temel insani hak olarak kabul edilmiştir.