Tkb Başkanı Güzelbey: Mahalleden Kent Kültürüne Ulaşmak Görevimiz
Bursa`da ‘Mahallede Hayat Var’ temasıyla gerçekleştirilen ‘Uluslararası Mahalle Kültürü Sempozyumu’ ile Osmanlı coğrafyasında geleneksel mahalleler ve mahallelerdeki yaşam kültürüne ışık tutuldu.
Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin; Tarihi Kentler Birliği (TKB) ve ÇEKÜL ile ortaklaşa düzenlediği Osmanlı’nın kaleleri ve geleneksel çarşılarını ele alan ‘Uluslararası Mahalle Kültürü Sempozyumu’, Atatürk Kongre Kültür Merkezi’nde başladı.
‘Uluslararası Mahalle Kültürü Sempozyumu`, çok sayıda yerli ve yabancı akademisyen ile Gaziantep, Şanlıurfa, Amasya, Kütahya, Karaman, Kahramanmaraş gibi Türkiye’nin farklı kentlerinden gelen 300 yerel yöneticiyi Bursa’da bir araya getirdi.
Sempozyumun açılışında Bursa’nın eski mahallelerinden ve mahalle yaşamından fotoğraflardan derlenen barkovizyon gösterisi büyük ilgi gördü.
Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, açılışta yaptığı konuşmada, Tarihi Kentler Birliği ve ÇEKÜL desteğiyle düzenlenen sempozyumlarla tarihi izlerin ayağa kaldırıldığını söyledi.
Başkan Altepe, kaleler ve çarşı sempozyumunun ardından mahallelerin ele alınacağı, sempozyumda Ortadoğu, Balkanlar ve Kafkas mahallelerinden de örnekler sunulacağını belirtti.
Halkın sahip olduğu kültürün ayağa kaldırılmasının yerel yöneticilere önemli bir misyon yüklendiğinin altını çizen Altepe, şunları kaydetti: "Altının değerini sarraf bilir. Bursa’nın değerini Bursalılar, Antep’in değerini de Antepliler bilir. Bir kentin değerlerinin ayağa kaldırılması yerel yöneticilerin görevi. Bu işin sürekli bir şekilde geliştirilmesi için değerlerimize sahip çıkmalıyız. Bizler bu şehrin içinde, özel anılarla büyüdük. Düğünler, bayramlar, kandiller, spor kulüpleri, mahalle manavı, bakkalı, kasabı, ihtiyarları ve mahalleye sahip çıkan delikanlılar, mahallelerin bekçisi gibi değerlerin yaşatılması, bilgilerin ve belgelerin toplanması konusunda tüm mahalle sakinleri seferber oluyor. Önceleri bilgi toplamakta zorlanıyorduk ama şimdi herkes destek oluyor. Bu konuda Bursa Araştırmaları Merkezi titizlikle çalışıyor."
GÜZELBEY: OSMANLIDA SORUNLAR MAHALLEDE ÇÖZÜLÜRDÜ
Tarihi Kentler Birliği (TKB) Başkanı ve Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Asım Güzelbey, 1,5 yıl önce yapılan çarşı sempozyumunun etkisinin sürdüğünü dile getirdi.
Başkan Güzelbey, “Osmanlı döneminde mahalle dendiğinde mektebi, mescidi, meydanı, kıraathanesiyle, birçok kullanıma açık mekanlarla mahalleli arasında sıcak temasların olduğunu ve komşuluk hukukunun ön plana çıktığı bir bütünü hatırlıyoruz. Eski dönemi düşündükçe o dönemi bugünle karşılaştırıyor, insan. `Acaba bu toplumdaki yozlaşma mahalle anlayışında olsaydı bugün böyle olur muyduk?` diye soruyoruz." diye konuştu.
Osmanlı döneminde birçok problemin mahalle içinde çok kolay çözümlendiğini hatırlatan Güzelbey, şöyle devam etti: "Herkes herkesi tanırdı. Adeta bir kişilik bir aile vardı ortada ve kapılar kapanmazdı. Keşke bugün betonlaşmasaydık. Mahallede hayat var. Hayata sahip çıkmalıyız, mahalle kültüründen kent ruhuna, buradan da kent kültürüne ulaşmak görevimizdir."
O dönemki mahallede aile kavramının öne çıktığını kaydeden Güzelbey, mahallede yaşanan basit problemlerin mahalle sakinleri arasında çok kolay çözümlendiğini, toplumda barışın ve huzurun sağlandığı bir ortam oluştuğunu söyledi.
Mahallelinin birbiriyle kenetlendiğini dile getiren Güzelbey, “Mahalle şehrin en küçük idari birimidir, camisiyle mescidiyle bir bütün olarak görülmektedir. O dönemde cami her türlü mahalle meselelerinin konuşulduğu, sorunların orada çözüldüğü alanlardır. Mahalleli mutlaka bayramlarda birbirini ziyaret etmeli, düğün ve cenazelerde birlikte olmalıdır. İnsanlarda bu bilinç hakimdi. Köyden gelen ürünler tadımlık da olsa mahalleli arasında paylaşılmaktaydı ve bu durum mahalleli kültürünü oluşturmuştu.” şeklinde konuştu.
Osmanlı mahallerinde iç yapılaşma ile gayri ahlaki ve spekülatif durumların önlendiğine değinen Güzelbey, mahallenin hem asayiş, hem de sosyal bakımdan kollektif bir anlayışa dayandığını kaydederek, mahallelinin birbirine kenetlenmesi sayesinde zincirleme bir otokontrol sağlandığını hatırlattı.
Mahalle kültürünü yaşatmanın restorasyonların ruhunu yaşatmaktan geçtiğini belirten Güzel, "Mahallelerdeki eserlerin yok olması kültürel bir yozlaşmaya sebep olur. Mahallede hayat var. Hayata sahip çıkmalıyız, mahalle kültüründen kent ruhuna buradan da kent kültürüne ulaşmayı sağlamak görevimizdir. Bursa, farklı bir şehirdir. Tarihi ve kültürüyle bilinen bir şehirdir. Bursa bunun farkına varmış modern kimliğini tarihi ve kültürel birikimle bir arada yaşamıştır." ifadelerini kullandı.
PROF. DR. METİN SÖZEN: YERELDE SAĞLANAN BİRLİKTELİK ÜLKENİN GELECEĞİNİ OLUMLU ETKİLER
TKB Danışma Kurulu Başkanı ve ÇEKÜL Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin Sözen de çok mutlu olduğunu söyleyerek, Bursa’da kurulan Tarihi Kentler Birliği’nin bugüne kadar yaşadığı 10 yıllık süreci anlattı.
Yerelin gelişmesinin ve yerelde sağlanan birlikteliğin Türkiye’nin geleceğini olumlu etkileyeceğini anlatan Sözen, “Gücünü yerelden, halktan almayan hiçbir ulus, kuracağı yönetim birimlerinde ortak büyüklük sağlayamaz. Yerelde demokratikleşip halkın kendisi olmayan bir yönetim bütünü sağlayamaz.” dedi.
Belediye başkanlarının illerindeki tarihe, gelişime sahip çıktığını gözlemlediğini anlatan Sözen, “Bursa bir büyük kenttir, Bursa’da bir imparatorluğun kuruluş heyecanı yaşanmıştır. Bursa, tarihiyle, turizmiyle, değerleriyle güzeldir. Bursa kendine çeki düzen veren bir kentin büyüklüğünü Aralık ayında İstanbul’da yapılacak sanayi konulu toplantıda da gösterecektir.” açıklamasında bulundu.
Türkiye’nin her köşesinde yapılanların herkese duyurulmasını amaçladıklarını anlatan Sözen, “Bir beldenin metropol kadar önemli olduğunu göstermek istiyoruz. Aslan oturduğu yerden, el sıkışındaki samimiyetten belli olur. TKB, iyi izlenmelidir. Bugünkü toplantı bir dönüm toplantısıdır. Biz kimle el sıkışmışsak yaşamımız boyunca onunla beraber olduğumuz göstermek istiyoruz. Türkiye’de mahalle kültürünün kuşaklar arası bağının koparılmasını istemiyoruz.” diye konuştu.
"CUMHURİYETİ DÜNYAYA ÖRNEK KILMIŞ BİR MİLLETİN ÇOCUKLARIYIZ"
Türkiye’nin önemine değinen Sözen, “Dünkü ulus değiliz, biz Cumhuriyet’i dünyaya örnek kılmış bir milletin çocuklarıyız. Mahalle unutmaya başladığımız değerlerin, hayatın kendisi olduğunu gösteriyor. Geçmişini göstermeyen bir kenti geleceğine de güvenle bakamayız. Bu noktada Bursa’da Saltanat Kapı başta olmak üzere Bursa’nın kalelerini açtığı Başkan Altepe’yi kutluyorum.” dedi.
Geleneksel mahalle kültürünün masaya yatırıldığı sempozyumda, `Mahallede Düzen ve Mahalle Hukuku`, `Bursa’da Mahalle Kültürü`, `Komşuluk Kültürü`, `Tarihi kentlerde Mahalle` ve `Osmanlı Coğrafyasında Mahalle Kültürü` gibi başlıklar altında gerçekleştirilecek oturumlar, Evliya Çelebi, Karaçelebizade Abdülaziz Efendi, Sultan II. Mahmud, Osman Nuri Ergin ve Ahmet Hamdi Tanpınar gibi Bursa ve geleneksel kültüre katkıda bulunmuş önemli isimlere ithaf edilecek.
Tarihçi Necdet Sakaoğlu, Prof. Dr. Özer Ergenç, Prof. Dr. Osman Çetin, Prof. Dr. Yusuf Oğuzoğlu, Prof. Dr. Mustafa Kara, Prof. Dr. Neslihan Dostoğlu, Prof. Dr. Mefail Hızlı, Prof. Dr. Necmi Gürsakal, Dr. İklil Selçuk, Doç. Dr. Hülya Taş, Dr. Bedri Mermutlu, Dr. Hasan Basri Öcalan, Dr. Doğan Yavaş ve Dr. Mehmet Kalpaklı gibi alanında uzman isimlerin bildiri sunacağı sempozyumda, Kadıköy, Yalvaç, Kütahya ve Altındağ belediye başkanları da bölgelerindeki tarihi mahallelerin yaşam kültürünü anlatacak.
BALKANLAR, ORTADOĞU VE ORTA ASYANIN MAHALLE KÜLTÜRÜ ELE ALINACAK
`Mahallede Hayat Var` temasının işleneceği sempozyumda; Balkanlar, Ortadoğu ve Orta Asya’daki mahalle kültürü de ele alınacak.
Behuciddin Şehabi Üsküp Gazi Baba Mahallesi’ni, Prof. Dr. Halid Tadmori başta Mısır olmak üzere Ortadoğu’daki mahalle yaşamını, Zafer Karatay da Kırım ve çevresindeki mahalle yaşamını anlatacak.
Sempozyumla tarih ve kültürün nabzının atacağı Bursa’da bugün Türkiye’nin ilk tekstil sanayi müzesi olan Merinos Tekstil Sanayi Müzesi ile yarın da Yörük Türkmen kültürünün yaşatılacağı Dağ-Der Kültür Merkezi’nin de açılışı yapılacak.