Yüksek Askeri Şura'da Balyoz

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında dün başlayan kritik YAŞ toplantısında dikkatler, hafta içi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Erdoğan ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral İlker Başbuğ arasındaki zirvelerin de konusunu oluşturan Balyoz davası kapsamında hakkında yakalama kararı çıkarılan subayların terfisine odaklandı.
Başbuğ ile YAŞ’a 22 saat kala kritik bir görüşme yapan Gül’ün, Milli Savunma Bakanlığı’nın verdiği “Hakkında yakalama kararı bulunan 11 subayın terfisine engel yok” raporundan tatmin olmadığı ve “Sivil bürokraside, Ankara Emniyet Müdürü Orhan Özdemir gibi örnekler yaşanıyor. Hakkında karar çıkan bürokratlar açığa alınıyor. Yakalama kararına rağmen subayların terfi ettirilmesi ayrımcılık görüntüsüne neden olur” görüşünü dile getirdiği öğrenildi.
Erdoğan’ın da Gül ile benzer görüşleri paylaştığı ve mahkemenin kararının beklenmesi gerektiğini savunduğu kulislere yansıdı. Bu nedenle gözler, YAŞ’taki çoğunluğu oluşturan askerin “oyçokluğu”yla terfi kararı verip vermeyeceğine çevrildi.
Ancak, YAŞ kararlarının, Gül’ün onayı olmadan yürürlüğe girmemesi nedeniyle, askerin de terfiler konusunda çekimser kalarak, teamüllerine aykırı olmaması nedeniyle, 11 subayın görev süresini 1 yıllığına uzatma formülünü benimseyebileceği ifade edildi. Askerin bazı isimlerde ısrarcı olması ise, YAŞ’ın son gününe kadar tansiyonu yüksek müzakerelere yol açabilecek. Bu gelişmeler, yakalama kararlarına yapılan itirazları değerlendiren İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi‘nden beklenen kararı daha önemli hale getirdi. Dün mahkemeden karar çıkmaması nedeniyle tartışmalı dosyaların görüşülmesi sonraki günlere bırakıldı.
Erdoğan başkanlığında Genelkurmay Çakmak Salonu’nda dün saat 09.45’te başlayan toplantıya, Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül’ün yanı sıra 13 orgeneral ile 2 oramiral katıldı. YAŞ’ın 17 üyesi arasında dikkati en çok çeken iki isim, 1. Ordu Komutanı Orgeneral Hasan Iğsız ile 3. Ordu Komutanı Orgeneral Saldıray Berk oldu. İrtica ile Mücadele Eylem Planı’nın hazırlanması emrini verdiği iddia edilen Iğsız ile Erzincan’daki Ergenekon davasının bir numaralı sanığı Berk, Erdoğan ve Gönül ile birlikte dünkü YAŞ toplantısında yer aldı.
Böylece ilk kez, terör örgütü kurucusu olmakla suçlanan bir isim YAŞ’a katılmış oldu. 30 Ağustos’ta Başbuğ’un emekli olmasının ardından, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Işık Koşaner’in 3 yıl süreyle bu göreve getirilmesinin beklendiği YAŞ’ta komuta kademesi Iğsız’ın durumuna göre şekillenecek.

Iğsız senaryoları

2006’da orgeneralliğe terfi eden ve dört yılını doldurduğu için görev süresinin 1 yıl uzatılması beklenen Iğsız, teamüller gereği, karargâhtaki en kıdemli orgeneral olduğu için yaş haddinden emekli olacağı gelecek yılki YAŞ’a kadar Kara Kuvvetleri Komutanı olacak. Ancak hakkındaki iddialar nedeniyle hükümet kanadının soğuk baktığı Iğsız’ın bu göreve getirilmeyebileceği belirtiliyor.
Bu durumda, 4 yıllık görev süresi dolduğu ve kıdemi Iğsız’dan daha düşük olduğu için emekli edilmesi beklenen Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Atila Işık’ın bu rütbeye yine 1 yıllığına getirilebileceği senaryoları üzerinde duruluyor. Ancak, Iğsız ve Işık’ın görev süresi uzatılmayarak emekli edilmesi durumunda, Kara Kuvvetleri Komutanı’nın bu göreve gelmeden önce 1. Ordu’ya ya da Jandarma’ya komutanlık etmesi teamülü 23 yıl aradan sonra rafa kaldırılmış olacak. Bu arada Erdoğan’ın Iğsız hakkında somut bir belge bulunmadığından, teamüllere göre oluşacak tabloya muhalefet etmeyeceği ileri sürülüyor.

2013’te özel dönemi
Terörle mücadeledeki hassas bölgede görev yapan ve 2007’de orgeneralliğe 1. sıradan terfi eden 2. Ordu Komutanı Orgeneral Necdet Özel’in, Iğsız ya da Işık’ın yerine getirilmesi bekleniyor. Bu durumda Özel, 2011’de Kara Kuvvetleri Komutanı, 2013’te Genelkurmay Başkanı olacak. Özel, yaşının müsait olması nedeniyle bu görevde 4 yıl kalacak.
Toplantı öncesi gerginliği yüzünden okunan Berk’in durumu tartışmalara neden olacak. Hükümetin sıcak bakmadığı, ancak TSK’nın sahip çıktığı Berk, orgenerallik rütbesinde 3 yılını doldurduğu için bir yıl daha görev yapacak.
Berk’in, hakkında tartışma çıkmaması için görevinde tutulabileceği ya da Kara Kuvvetleri Eğitim ve Doktrin Komutanlığı’na getirilebileceği belirtiliyor. 2007 YAŞ’ında orgenerallik rütbesine yükselen son isim olan Eğitim ve Doktrin Komutanı Orgeneral Erdal Ceylanoğlu’nun, Orgeneral Özel’in Jandarma Genel Komutanı olması durumunda 1. Ordu Komutanlığı’na getirilebileceği ve burada 1 yıl görev yapabileceği kaydediliyor.
Genelkurmay 2. Başkanlığı görevini yürüten Orgeneral Aslan Güner’in ise 1 yıl daha karargâhta kalarak Koşaner ile çalışacağı ifade ediliyor. Güner’in adı Jandarma Genel Komutanlığı için de geçiyor.

Deniz ve hava sıkıntılı
Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hasan Aksay ile Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Eşref Uğur Yiğit görevlerine devam edecek. Ancak, özellikle Balyoz ve Kafes Eylem Planı davalarında çok sayıda denizci subayın sanık konumunda olması nedeniyle Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nda ileriki yıllarda atamalarda sıkıntılar yaşanabileceği belirtiliyor. Kuzey Deniz Saha Komutanı Koramiral Mehmet Otuzbiroğlu ve Güney Deniz Saha Komutanı Koramiral Kadir Sağdıç hakkında Balyoz’dan yakalama emri bulunuyor. Bu nedenle, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Eşref Uğur Yiğit’in emekli olacağı gelecek yıl boşalacak oramirallik kadrosuna, daha kıdemli olan Otuzbiroğlu yerine Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanı Koramiral Nusret Güner’in getirilmesi bekleniyor.
İrticayla Mücadele Eylem Planı’nı hazırladığı belirtilen Deniz Piyade Kurmay Albay Dursun Çiçek’in ise tutuklu bulunduğu için terfi ettirilmesi hukuken olası olmadığından, görev süresinin bir yıl daha uzatılması bekleniyor.

2 orgenerallik için 11 isim
Toplantıda 2 orgenerallik kadrosu boşalacağı için bu kadrolara atamalar yapılacak. Bu iki kadro için mücadele eden 11 korgeneral arasında, hakkında yakalama kararı bulunan 6. Kolordu Komutanı Korgeneral Nejat Bek de var.
İhraçlar da görüşülecek
YAŞ’ta disiplinsizlik ve ahlaki durumları nedeniyle TSK’dan ayrılacak personelin durumları ile TSK’yı ilgilendiren diğer konular da görüşülecek. Cumhurbaşkanı Gül’ün Başbakan olarak katıldığı Aralık 2002 YAŞ’ından bu yana Ak Parti hükümetleri ihraç kararlarına şerh koyuyor. Şura kararlarının 4 Ağustos Çarşamba günü Gül’e sunulmasının ardından kamuoyuna açıklanması bekleniyor. Buna karşılık, tartışmalı da olsa terfi kararlarına şerh konulması beklenmiyor.
‘Ayrımcılık olmasın’
134 general ve amiralin terfi ve emekliliklerinin görüşüleceği YAŞ toplantısında, Bek ve Otuzbiroğlu dışında 9 general ve amiralin daha dosyaları görüşülecek. Bu isimler Kara Kuvvetleri Komutanlığı Denetleme ve Değerlendirme Başkanvekili Tümgeneral Salim Erkal Bektaş, Kara Harp Akademisi Komutanı Tümgeneral Ahmet Yavuz, 3. Taktik Piyade Tümen Komutanı Tümgeneral Gürbüz Kaya, Gaziemir Ulaştırma Okul Komutanı Tümgeneral İhsan Balabanlı, 52. Taktik Zırlı Tümen Komutanı Tümgeneral Abdullah Dalay, 4. Jandarma Komando Eğitim Tugay Komutanı Tümgeneral Halil Helvacıoğlu, Kocaeli Hücumbot Filo Komutanı Tuğamiral Abdullah Gavremoğlu, Kocaeli Denizaltı Filo Komutanı Tuğamiral Ahmet Türkmen ve Kayseri Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Ali Aydın.

Askerden başka bir formül
Bu 11 isim için İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nin vereceği karar beklenirken, Gül’ün, MSB’nin “Terfi edebilirler” görüşünden tatmin olmadığı öğrenildi. Alınan bilgiye göre Gül, Başbuğ’la yaptığı görüşmede, hakkındaki dava kapsamında görevden alınan Ankara Emniyet Müdürü Özdemir’i örnek göstererek “Sivil bürokraside örnekler böyleyken, askeri bürokraside benzer durumdakilerin terfi etmesi ayrımcılık görüntüsüne yol açar” görüşünü dile getirdi. Başbakanlık ve Adalet Bakanlığı’nın “terfi edemezler” raporu da bu görüşe dayanak oluşturdu.
YAŞ’taki oy dengesi nedeniyle hükümet kanadı muhalif kalsa bile, askerin oylarıyla terfilerin yapılması mümkün. Ancak YAŞ kararları Gül’ün imzasıyla yürürlüğe giriyor. Gül’ün imzalamadığı kararın resmen yürürlüğe girmesi mümkün değil. Bugüne kadar cumhurbaşkanlarının imzalamadığı YAŞ kararı olmamasına rağmen, askerin risk almayarak terfilerin ertelenmesi formülüne sıcak bakabileceği belirtiliyor. Bu durumda, 11 general ve çok sayıda albay için “1 yıl erteleme” kararı çıkabilecek.
Başbakan Erdoğan tamamına katılıyor
Geçtiğimiz sene düzenlenen YAŞ toplantısının açılışı ile Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün YAŞ üyelerine verdiği öğle yemeğine ve son gün Genelkurmay Başkanlığı’nda gerçekleştirilen YAŞ kararları imza törenine katılmakla yetinen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, bu sene 1-4 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştirilecek kritik YAŞ toplantısının tamamına katılması bekleniyor.
Kulaklar İstanbul'da
YAŞ toplantısında da dün Milli Savunma Bakanlığı ile Başbakanlık ve Adalet Bakanlığı’nın yakalama emrinin terfilere engel oluşturup oluşturmadığına yönelik raporları değerlendirildi. Hukuki tartışmalar sürerken kulaklar, yakalama kararlarına yapılan itirazların ele alındığı İstanbul’daydı. Ancak 11. Ağır Ceza Mahkemesi itirazları dün karara bağlayamadı.
Kulislerde, mahkemenin itirazları kaldırması halinde bile, askerin de teamülüne aykırı olmaması nedeniyle, terfilerin ertelenmesi formülünün çıkacağı konuşuluyor. Mahkemeden çıkacak yakalama kararlarının kaldırılması ya da aksi yöndeki kararlar tarafların ellerini güçlendirecek. Bu nedenle YAŞ üyelerinin kulağı yine İstanbul’da olacak.

Yemekler azaldı
YAŞ üyeleri sabahki toplantının ardından önce Anıtkabir’i ziyaret etti ardından Başbuğ tarafından verilen öğle yemeğine katıldı. Şura, verilen yemeğin ardından çalışmalarına devam etti. Teamül gereği Gül’ün YAŞ’ın son günü üyelere öğle yemeği vermesi beklenirken, emekli olması beklenen Orgeneral Işık ile Bakan Gönül’ün vereceği yemekler iptal edildi. Bu durum, Işık’ın Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na atanabileceği yorumlarını pekiştirdi.