Türkiye ve Brezilya'nın muhalefeti yetmedi

Türkiye'nin Brezilya ile birlikte aylardır sürdürdüğü diplomatik çabalara karşın, BM Güvenlik Konseyi'nden İran'a yaptırım kararı çıktı. Üye 12 ülkenin yaptırımlara kabul oyu verdiği görüşmede, Türkiye ve Brezilya 'hayır' oyu kullanırken, Lübnan çekimser kaldı. Türkiye, Batı'ya 'diplomatik çözümün alternatifi yok', İran'a ise şeffaflık ve işbirliği çağrısı yaptı.

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, nükleer programı nedeniyle dün İran'a sıkılaştırılmış yaptırım kararı aldı. İran ile nükleer takas analaşmasına imza atan Türkiye ve Brezilya'nın 'hayır' dediği; Lübnan'ın ise çekimser kaldığı oylamada tasarı 12 'evet' ile kabul edildi. Oylama öncesi açıklama yapan Türkiye'nin BM'deki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ertuğrul Apakan, yeni yaptırımların 17 Mayıs'taki Tahran Bildirisi'yle oluşan olumlu havaya zarar vereceğinin altını çizdi. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Türkiye ve Brezilya'nın önemli bir rol oynayacağını belirtti.

Nükleer krizde diplomatik çözümün altını çizen Apakan, Brezilya, Türkiye ve İran arasında 17 Mayıs'ta Tahran'da imzalanan uranyum takasına ilişkin bildirinin diplomasi için yeni bir pencere açtığını ifade etti. Büyükelçi, "Hayata geçirilebilmesi için bu bildiriye zaman ve mekan tanınması gerekmektedir. Yeni yaptırımların Tahran Bildirisi'yle yaratılmış bulunan olumlu atmosferi zedelemesinden ve diplomatik sürece zarar vermesinden endişe duyuyoruz." dedi. Türkiye'nin girişimlerinin bu noktadan sonra da devam edeceğini ifade eden Apakan, Viyana Grubu'nun Tahran Bildirisi'ne oylamanın hemen öncesinde cevap vermesini de eleştirdi: "Cevaplarını bu sabah vermesi manidar. Ayrıca bu cevabın olumsuz nitelik taşıması ve yaptırımlarla aynı gün verilmiş olması, karar tasarısı ile ilgili tavrımızın belirlenmesinde etkili olmuştur. Tavrımız, Tahran Bildirisi'nin ve diplomasi seçeneğinin arkasında durduğumuzu göstermektedir." İran'a da şeffaf bir şekilde uluslararası toplumla işbirliği yapması çağrısında bulunan Apakan, "Şimdi İran'dan beklentimiz, Tahran Ortak Bildirisi doğrultusunda çalışmaya devam etmesidir. Bildiri masada kalmalıdır. İran, P5+1 ile zenginleştirmenin askıya alınması dahil nükleer konuyu ele almak için iyi niyetle müzakere masasına oturmalıdır." ifadelerini kullandı. Brezilya'nın BM Daimi Temsilcisi Maria Luiza Riberio Viotti de diplomatik çözüme önem verilmesi gerektiğini, bu kapsamda Tahran Bildirisi'nin hayata geçmesine zaman tanınmadığını vurguladı.
Burns: türkiye'nin oyu bizi hayal kırıklığına uğrattı
ABD Başkanı Barack Obama, BM Güvenlik Konseyi'nin yeni yaptırımları kabulünü "İran'a açık bir mesaj" olarak nitelendirdi. İran ile müzakere kapısının hâlâ açık olduğunu belirten Obama, Tahran'ın barışçıl amaçlarla nükleer enerji elde etmesi hakkını tanıdığını ifade ederek, "Ancak bu haklar, sorumluluklar da getiriyor." diye ekledi. Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ise karara rağmen "İran'a yönelik süregelen diplomatik yardım çerçevesinde, Türkiye ve Brezilya'nın önemli bir rol oynamayı sürdüreceğini düşündüğünü" söyledi. Clinton'ın siyasi işlerden sorumlu müsteşar yardımcısı William Burns ise, "Türkiye'nin verdiği oydan hayal kırıklığına uğradığımız gerçeğini gizlemeyeceğim." dedi.
AHMEDİNEJAD: ÇÖPE ATILACAK BİR MENDİL GİBİ İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ise kararın hiçbir değer taşımadığını ve "kullanılmış bir mendil gibi çöp kutusuna atılması gerektiğini" söyledi. Ahmedinejad, oylama öncesi ise yaptırım kararı çıkması halinde ülkesinin nükleer müzakerelerden çekileceğini, Türkiye ve Brezilya'nın girişimiyle varılan nükleer takas anlaşmasının da tekrar edilmeyeceği uyarısında bulunmuştu. İran, söz konusu anlaşmada, 1.200 kg az zenginleştirilmiş uranyumu 120 kg'lık nükleer yakıt haline dönüştürülmüş uranyumla takası kabul etmişti. İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'ndaki daimi temsilcisi Büyükelçi Ali Asker Sultaniye de, "İran, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini sürdürecek." dedi. Rusya, yeni yaptırım kararında güç kullanımının olmadığını vurgulama ihtiyacı hissederken, İsrail, "önemli bir adım olarak gördüğü" kararı yetersiz buldu. Türkiye ile İsrail arasında alçak koltuk kriziyle gündeme gelen Dışişleri Bakan Yardımcısı Dani Ayalon ise, "kendi dar menfaatleri doğrultusunda oy kullananlarla barış ve istikrar doğrultusunda oy kullanan ülkeler hakkında tarihin hüküm vereceğini" savunarak, Türkiye'ye gönderme yaptı. Yaptırımların tam anlamıyla uygulanmasını isteyen Çin, "diyalog ve müzakereler yoluna dönmenin zaruri olduğunu" da ifade etti. İngiltere de kararın kabul edilmesinden memnuniyet duyduğunu ifade eden ülkeler arasında yer aldı. İngiltere gibi Fransa da İran'a diyalog kapısının hâlâ açık olduğunu duyurdu. Bu arada Avrupa Birliği de İran'a ek yaptırımlar için harekete geçti. İran'ı müzakere masasına çekmeyi hedefleyen yaptırımların, AB üyesi ülkelerin dışişleri bakanları toplantısında ele alınması ve 17 Haziran'daki AB zirvesinde onaylanması bekleniyor.

İranlı bir yetkili ve 40 kuruluş kara listeye alındı
BM Güvenlik Konseyi'nin dün aldığı 1929 No'lu karar da, İran'ın nükleer ya da balistik programına katılan İran Atom Enerjisi Kurumu'na bağlı İsfahan Nükleer Teknoloji Merkezi Başkanı Cevad Rahiki'ye ve toplam 40 İran kuruluşuna, uluslararası alanda mal varlıklarının dondurulması ve seyahat yasağı getirilmesi öngörülüyor. Bu 40 kurum arasında 15'i İran Devrim Muhafızları'na, üçü İran Deniz Hatları'na bağlı kuruluş bulunuyor. İran'ın uranyum zenginleştirme, yeniden işleme tabi tutma ve ağır su projelerini askıya almadığı kaydedilen kararda, İran'ın Konsey'in bu konuda kendisine çağrıda bulunan 2006, 2007 ve 2008 yıllarındaki kararlarına uymadığı ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile işbirliği yapmadığı gerekçesiyle çeşitli önlemler alındığı belirtiliyor. İran'ın UAEK'ye bildirmeden uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirdiği ve programının dünyada nükleer silahların yaygınlaşması kapsamında risk oluşturduğu bildiriliyor. Türkiye ve Brezilya'nın İran ile vardığı uranyum takas anlaşmasının "güven artırıcı önlem" olarak hizmet edebileceği belirtiliyor. Bununla birlikte İran'ın nükleer meselenin özünü çözmeye yönelik çabalarda bulunması isteniyor. Karara göre İran'a halihazırda uygulanan BM silah ambargosu oldukça genişletiliyor, nükleer programla ilgili İran bankalarına yönelik sıkı denetim ve yaptırım getiriliyor. Kararda, uluslararası alanda tüm İran bankalarıyla alım-satım işlemlerinin sıkı denetimi ve İran'a giden-gelen gemilerin yasaklanan kargo taşımaları yönüne ciddi şüphe duyulması durumunda açık sularda sıkı kontrolü de öngörülüyor.

Zaman