Mali kural: %1 bütçe açığı, % 5 büyüme
Artık Türkiye'nin de bir mali kuralı var. Uzun vadede ekonominin hedefleri artık belli. Milli gelirin yüzde 1'i oranında bütçe açığı, yüzde 5 büyüme. Mali kuralı Başbakan Yardımcısı Ali Babacan açıkladı, 'Hedeflere ulaşamazsak en büyük yaptırım kredibilite kaybı olur' dedi. Babacan'a göre, mali kural ile birlikte Türkiye artık birçok ülkenin 5
Artık Türkiye'nin de bir mali kuralı var. Uzun vadede ekonominin hedefleri artık belli. Milli gelirin yüzde 1'i oranında bütçe açığı, yüzde 5 büyüme. Mali kuralı Başbakan Yardımcısı Ali Babacan açıkladı, "Hedeflere ulaşamazsak en büyük yaptırım kredibilite kaybı olur" dedi. Babacan'a göre, mali kural ile birlikte Türkiye artık birçok ülkenin 5 adım önüne geçti. Babacan, Hazine Müsteşarlığı'nda düzenlediği basın toplantısında, Mali Kural Kanun Taslağı hakkında bilgi verdi.
Dün yapılan Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısında taslağa son şeklini verdiklerini belirten Babacan, taslağın Başbakanlığa, oradan da TBMM'ye sevkedilmeye hazır durumda bulunduğunu söyledi.
Mali kuralın özellikle maliye politikaları açısından Türkiye için son derece önemli olduğunu dile getiren Babacan, "Para politikaları tarafında Merkez Bankası'nın bağımsızlığı nasıl temel bir konu ise mali politikalarda da, mali kuralla Türkiye'de yeni bir dönemin başlayacağını ifade edebilirim" dedi.
Neden mali kural?
Başbakan Yardımcısı Babacan, daha sonra Türkiye'nin mali kurala neden ihtiyaç duyduğunu anlattı.
Burada en önemli amacın "kamu mali politikalarına uzun vadeli öngörülebilirlik getirmek" olduğunu kaydeden Babacan, "Devlet, kamu sektörü, ilk defa uzun vadeli perspektif ortaya koyarak, mevduat ve kredi faizlerinin de uzamasını sağlayabilecek. Bir diğer amaç, mali disiplini kalıcı hale getirmek. Sadece dönemden döneme mali disiplin sağlayıp, bazı dönemlerde ipin ucunu bırakmak değil, mali disiplin anlayışını kalıcı hale getirmek" dedi.
Mali kural nasıl çalışacak?
Mali kuralın nasıl çalışacağını da anlatan Babacan, mali kuralın 4 ana parametresi bulunacağını ve buna göre orta, uzun vadede Türkiye Cumhuriyeti'nin bütçe dengesinin eksi yüzde 1, yani Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın yüzde 1'i oranında oluşmasının hedefleneceğini açıkladı.
"Yani orta, uzun vadeli hedefimiz bütçe dengesi noktasında yüzde 1'lik bir açık" diyen Babacan, bir başka önemli parametrenin de eşik büyüme oranı olduğunu ve bunun da yüzde 5 olarak belirlendiğini bildirdi.
Babacan, şöyle devam etti:
"Mali kuralımız iki bileşenden oluşuyor. Bunlardan biri açıkla ilgili konu. Bir diğeri de genel konjonktürle, ekonomik büyüme hızıyla ilgili. Diyelim bizim bütçe açığımız yüzde 4. Ulaşmak istediğimiz hedef de yüzde 1. Çünkü 1 artık sabit. Bir bundan sonra yıllar boyunca hep sabit olacak, o orada duracak. Açığımızın 4 olduğu bir yıl, ertesi yıl için ne kadarlık bir bütçe açığı hedeflemeliyiz.
İşte bu noktada 0,33 katsayısı devreye giriyor. Bu da bu da şu demek; yüzde 4'ten yüzde 1'e ulaşırken, bir sonraki yıl aradaki farkın 3'de 1'i kadar bir uyarlama yapıyoruz. Yani 4 ile 1 arasında 3 puan var, o 3 puanın 1 puanı kadar bir uyarlama. Dolayısıyla mali kural çerçevesinde yüzde 4 açık verdiğimiz bir yılın ertesi yılı, bu açığı 3'e indirmemiz gerekecek. Yani yüzde 1'lik bir mali uyum gerekecek. Bir sonraki yıl kalan farkın yine 3'de 1'ini alıyoruz. Yani azalan bakiye sistemiyle gidiyor.
Diyelim ki ertesi yıl açığımız yüzde 3 ise ve hedef 1 ise bu sefer 3 ile 1 arasındaki farka bakıyoruz 2 puan. İki puanın 3'de 1'ini alıyoruz ve 0,67 oranında açığımızı düşürüyoruz."
İkinci bölümün konjonktür etkisi olduğunu anlatan Babacan, bununla ilgili şu bilgileri verdi:
"Diyelim biz Türkiye olarak herhangi bir yıl yüzde 8 büyüdük. Yüzde 8 büyüme bizim eşik büyüme oranımızın 3 puan üzerinde. O 3 puanın 3'de 1'i oranında o yıl bir tasarruf sağlamamızı söyleyecek mali kural. Ya da tam tersine diyelim ki sadece yüzde 2 büyüdük. Bu yılda da yine yüzde 5'lik eşik değerden 3 puan daha altta kaldığımız için bunun 3'te 1'i kadar, yani yüzde 1'lik daha fazla bütçe açığı belirleyeceğiz.
Yani bir bakıma işlerin iyi gittiği yıllarda, yüzde 5'in üzerinde büyüdüğümüz yıllarda tasarruf edeceğiz, ama yüzde 5'in altında büyüdüğümüz yıllarda da o tasarruf ettiğimiz miktarlar kadar bütçemizde daha fazla açık vermeye izin vereceğiz. Yani ekonomik döngülerle ters çalışan bir bütçe dengesi.
Ekonomik döngüleri telafi etmeye yönelik bir bütçe dengesini böylece kurmuş olacağız. Bu formülasyon, matematik biraz belki ilk bakışta anlaması güç gözükse de bir süre göreceksiniz sonra buna çok kolay alışacağız."
Babacan Mali Kural ile Eylül 2009'da açıklanan Orta Vadeli Program'daki hedeflerin farklı olmadığını da vurgularken, "Burada amaç uzun vadeyi garanti altına almak. Uzun vadede nereye gittiğimizi herkese ilan etmek ve iyi günde kötü günde, hava şartları ne olursa olsun, biz bu yolculuğa devam edeceğiz mesajını açık bir şekilde verebilmek" diye konuştu.
Özel sektörün işi kolaylaşacak
Mali kural ile bir hedef konulduğunu, bunun da yüzde 1 olduğunu ifade eden Babacan, hedefe giderken bazen kar yağacağını, bazen fırtına eseceğini, bazen havanın çok güzel olacağını, bazen yolların tek şeride düşeceğini, bazen de 4-5 şeritli otobanda gidileceğini, ama hedefin hiç değişmeyeceğini söyledi.
Mali kuralın uzun vadeli bir hedef olduğunu vurgulayan Babacan, bununla özel sektörün ve piyasaların işinin de kolaylaştığını bildirdi.
Amaçlarının Türkiye ekonomisinin özel sektör eliyle büyümesinin sağlanması olduğunu ve kamunun uzun vadede ne yapacağını açıkladığı zaman, özel sektöre de daha uzun vadeli bir perspektifin getirildiğini kaydeden Babacan,
"Yani özel sektöre ne kadar bir alan açılacak ekonomide bunu herkes görmüş oluyor. Ben kuvvetle inanıyorum ki bu mali kuralın uygulanmasıyla beraber tedrici olarak göreceksiniz hem içeride hem dışarıda Türkiye'de kaynak vadeleri uzayacaktır. Özel sektörümüz çok daha uzun vadeli ve daha düşük maliyetleri kaynaklara içeriden ve dışarıdan ulaşabilecektir. Zaten bizim de amacımız Türkiye'yi özel sektör eliyle büyütmek" dedi.
CNN Türk
Dün yapılan Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK) toplantısında taslağa son şeklini verdiklerini belirten Babacan, taslağın Başbakanlığa, oradan da TBMM'ye sevkedilmeye hazır durumda bulunduğunu söyledi.
Mali kuralın özellikle maliye politikaları açısından Türkiye için son derece önemli olduğunu dile getiren Babacan, "Para politikaları tarafında Merkez Bankası'nın bağımsızlığı nasıl temel bir konu ise mali politikalarda da, mali kuralla Türkiye'de yeni bir dönemin başlayacağını ifade edebilirim" dedi.
Neden mali kural?
Başbakan Yardımcısı Babacan, daha sonra Türkiye'nin mali kurala neden ihtiyaç duyduğunu anlattı.
Burada en önemli amacın "kamu mali politikalarına uzun vadeli öngörülebilirlik getirmek" olduğunu kaydeden Babacan, "Devlet, kamu sektörü, ilk defa uzun vadeli perspektif ortaya koyarak, mevduat ve kredi faizlerinin de uzamasını sağlayabilecek. Bir diğer amaç, mali disiplini kalıcı hale getirmek. Sadece dönemden döneme mali disiplin sağlayıp, bazı dönemlerde ipin ucunu bırakmak değil, mali disiplin anlayışını kalıcı hale getirmek" dedi.
Mali kural nasıl çalışacak?
Mali kuralın nasıl çalışacağını da anlatan Babacan, mali kuralın 4 ana parametresi bulunacağını ve buna göre orta, uzun vadede Türkiye Cumhuriyeti'nin bütçe dengesinin eksi yüzde 1, yani Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın yüzde 1'i oranında oluşmasının hedefleneceğini açıkladı.
"Yani orta, uzun vadeli hedefimiz bütçe dengesi noktasında yüzde 1'lik bir açık" diyen Babacan, bir başka önemli parametrenin de eşik büyüme oranı olduğunu ve bunun da yüzde 5 olarak belirlendiğini bildirdi.
Babacan, şöyle devam etti:
"Mali kuralımız iki bileşenden oluşuyor. Bunlardan biri açıkla ilgili konu. Bir diğeri de genel konjonktürle, ekonomik büyüme hızıyla ilgili. Diyelim bizim bütçe açığımız yüzde 4. Ulaşmak istediğimiz hedef de yüzde 1. Çünkü 1 artık sabit. Bir bundan sonra yıllar boyunca hep sabit olacak, o orada duracak. Açığımızın 4 olduğu bir yıl, ertesi yıl için ne kadarlık bir bütçe açığı hedeflemeliyiz.
İşte bu noktada 0,33 katsayısı devreye giriyor. Bu da bu da şu demek; yüzde 4'ten yüzde 1'e ulaşırken, bir sonraki yıl aradaki farkın 3'de 1'i kadar bir uyarlama yapıyoruz. Yani 4 ile 1 arasında 3 puan var, o 3 puanın 1 puanı kadar bir uyarlama. Dolayısıyla mali kural çerçevesinde yüzde 4 açık verdiğimiz bir yılın ertesi yılı, bu açığı 3'e indirmemiz gerekecek. Yani yüzde 1'lik bir mali uyum gerekecek. Bir sonraki yıl kalan farkın yine 3'de 1'ini alıyoruz. Yani azalan bakiye sistemiyle gidiyor.
Diyelim ki ertesi yıl açığımız yüzde 3 ise ve hedef 1 ise bu sefer 3 ile 1 arasındaki farka bakıyoruz 2 puan. İki puanın 3'de 1'ini alıyoruz ve 0,67 oranında açığımızı düşürüyoruz."
İkinci bölümün konjonktür etkisi olduğunu anlatan Babacan, bununla ilgili şu bilgileri verdi:
"Diyelim biz Türkiye olarak herhangi bir yıl yüzde 8 büyüdük. Yüzde 8 büyüme bizim eşik büyüme oranımızın 3 puan üzerinde. O 3 puanın 3'de 1'i oranında o yıl bir tasarruf sağlamamızı söyleyecek mali kural. Ya da tam tersine diyelim ki sadece yüzde 2 büyüdük. Bu yılda da yine yüzde 5'lik eşik değerden 3 puan daha altta kaldığımız için bunun 3'te 1'i kadar, yani yüzde 1'lik daha fazla bütçe açığı belirleyeceğiz.
Yani bir bakıma işlerin iyi gittiği yıllarda, yüzde 5'in üzerinde büyüdüğümüz yıllarda tasarruf edeceğiz, ama yüzde 5'in altında büyüdüğümüz yıllarda da o tasarruf ettiğimiz miktarlar kadar bütçemizde daha fazla açık vermeye izin vereceğiz. Yani ekonomik döngülerle ters çalışan bir bütçe dengesi.
Ekonomik döngüleri telafi etmeye yönelik bir bütçe dengesini böylece kurmuş olacağız. Bu formülasyon, matematik biraz belki ilk bakışta anlaması güç gözükse de bir süre göreceksiniz sonra buna çok kolay alışacağız."
Babacan Mali Kural ile Eylül 2009'da açıklanan Orta Vadeli Program'daki hedeflerin farklı olmadığını da vurgularken, "Burada amaç uzun vadeyi garanti altına almak. Uzun vadede nereye gittiğimizi herkese ilan etmek ve iyi günde kötü günde, hava şartları ne olursa olsun, biz bu yolculuğa devam edeceğiz mesajını açık bir şekilde verebilmek" diye konuştu.
Özel sektörün işi kolaylaşacak
Mali kural ile bir hedef konulduğunu, bunun da yüzde 1 olduğunu ifade eden Babacan, hedefe giderken bazen kar yağacağını, bazen fırtına eseceğini, bazen havanın çok güzel olacağını, bazen yolların tek şeride düşeceğini, bazen de 4-5 şeritli otobanda gidileceğini, ama hedefin hiç değişmeyeceğini söyledi.
Mali kuralın uzun vadeli bir hedef olduğunu vurgulayan Babacan, bununla özel sektörün ve piyasaların işinin de kolaylaştığını bildirdi.
Amaçlarının Türkiye ekonomisinin özel sektör eliyle büyümesinin sağlanması olduğunu ve kamunun uzun vadede ne yapacağını açıkladığı zaman, özel sektöre de daha uzun vadeli bir perspektifin getirildiğini kaydeden Babacan,
"Yani özel sektöre ne kadar bir alan açılacak ekonomide bunu herkes görmüş oluyor. Ben kuvvetle inanıyorum ki bu mali kuralın uygulanmasıyla beraber tedrici olarak göreceksiniz hem içeride hem dışarıda Türkiye'de kaynak vadeleri uzayacaktır. Özel sektörümüz çok daha uzun vadeli ve daha düşük maliyetleri kaynaklara içeriden ve dışarıdan ulaşabilecektir. Zaten bizim de amacımız Türkiye'yi özel sektör eliyle büyütmek" dedi.
CNN Türk