Ruşen Çakır: Kürtler ne istiyor?
Vatan gazetesi yazarlarından Ruşen Çakır bugünkü köşesinde “Kürtler ne istiyor?” adlı yazısına yer verdi.
İŞte Ruşen Ç ; akır ' ın kö ; şe yazısı ;
Yoğun olarak anayasa değişikliği paketinin tartışıldığı bir gü ; nde &ldquo ; Kü ; rtler ne istiyor?&rdquo ; başlıklı bir yazı yadırgatıcı gelebilir . Ama değil . Eğer iktidar partisi ve onun bu girişimini destekleyenler bu paketle Tü ; rkiye ' nin daha da demokratik bir ü ; lke olacağını iddia ediyorlarsa , bu tartışmada &ldquo ; Kü ; rtler ne istiyor?&rdquo ; sorusunu sormak ve sö ; z konusu paketin onların taleplerini ne ö ; lç ; ü ; de giderebileceğini tartışmak kaç ; ınılmazdır . Eğer Kü ; rt sorunu bu ü ; lkedeki tü ; m sorunların anasıysa , bunu ç ; ö ; zmeyi hedeflemeyen adımların demokratikleşmeye katkıları epey kuşkulu olacaktır . Hele bu girişimi yü ; rü ; ten AKP hü ; kü ; meti , yaz aylarından itibaren &ldquo ; demokratik aç ; ılım&rdquo ; adını verdiği ve esas olarak Kü ; rt sorununun kalıcı ç ; ö ; zü ; mü ; nü ; amaç ; layan bir sü ; reç ; başlatmış ve en azından sö ; ylem temelinde bu sü ; recin sü ; rdü ; ğü ; nü ; gö ; stermek iç ; in elinden geleni yapıyorsa , kendilerine bu paketle Kü ; rt sorununa ne gibi ç ; ö ; zü ; m adımları bulunduğunu sormamız şarttır .
AKP ' nin en samimi destekç ; ileri bile paketle Kü ; rt sorunu arasında doğrudan bir ilişki kuramıyorlar . Zira paketin ağırlığı , yü ; ksek yargının gü ; ç ; ve yetkilerinin yeniden yapılandırılması ; askeri yargının alanının daraltılması ve YAŞ kararlarına kısmen yargı yolunun aç ; ılması gibi , bugü ; nü ; n siyasi konjonktü ; rü ; nde AKP ' nin iktidarını sağlamlaştırmaya yö ; nelik oldukları aşikâ ; r dü ; zenlemelerde . Partilerin kapatılmasının neredeyse imkansız hale getirilmesi bir ö ; lç ; ü ; den Kü ; rt siyasi hareketinin işine geliyor olabilir fakat DTP ' nin kapatılma sü ; recinde kıllarını bile kıpırdatmamış olmaları , hatta bazı isimlerinin kapatılmaya zemin hazırlayıcı ç ; ıkışlar yapması iktidar partisinin tek olmasa bile esas derdinin kendisi olduğunu gö ; steriyor .
Hangi Kü ; rtler?
Tekrar başlığa dö ; necek olursak , &ldquo ; Kü ; rtler ne istiyor?&rdquo ; sorusu dü ; n ö ; nemliydi , bugü ; n de ö ; nemli , yarın da ö ; nemli olmaya devam edecek . Ancak bu soruyu sorduğumuz anda hemen ikinci bir soruyla karşılaşıyoruz : Hangi Kü ; rtler? Kimileri bu ikinci soruyu , ilk soruyu geç ; iştirmek iç ; in devreye sokuyorlar , ama olsun . Evet &ldquo ; Hangi Kü ; rtler?&rdquo ; sorusunun cevabı &ldquo ; her gö ; rü ; ş ve eğilimden Kü ; rtler&rdquo ; olacaktır . Hiç ; kuşku yok ki yaşadıkları coğrafyaya , yaşlarına , mali ve eğitim durumlarına vs . bağlı olarak Kü ; rtlerin gö ; rü ; şleri de farklılaşacaktır . Ancak ortada ç ; ok ciddi bir realitenin de olduğu aç ; ıktır : Yıllardar beri Tü ; rkiye ' de , yasadışı , yasal ve yarı-yasal ayaklarının iç ; iç ; e geç ; miş olduğu bir Kü ; rt siyasi hareketi mevcuttur ve bu hareket onca ç ; abaya rağmen her geç ; en gü ; n gü ; ç ; lenmiştir ve gelecekte daha da gü ; ç ; lü ; olma potansiyeline sahiptir .
Diğer bir deyişle , sö ; z konusu Kü ; rt siyasi hareketini by-pass ederek , Kü ; rtlere doğrudan seslenmenin imkanı her geç ; en gü ; n azalmakta , bu mü ; mkü ; n olsa bile bu seslenmeden belirleyici gelişmeler ç ; ıkarmak zorlaşmaktadır .
Artık şunu kabul edelim : Tü ; rkiye ' de halkın ç ; oğunluğu dini aç ; ıdan muhafazakâ ; r ve milli aç ; ıdan milliyetç ; i değerlere yakındır . Ö ; zellikle son yıllarda ü ; lkenin Batısı ile Gü ; neydoğusu , daha aç ; ık sö ; ylemek gerekirse Kü ; rtlerle Kü ; rt olmayanlar arasındaki mesafe iyice aç ; ılıyor ve zaten dinsel aç ; ıdan muhafazakâ ; r bir topluluk olan Kü ; rtlerde milliyetç ; ilik de buna paralel olarak yü ; kseliyor .
Sö ; z konusu olan tabii ki Kü ; rt milliyetç ; iliğidir . Ve Kü ; rt milliyetç ; iliği inatla gö ; rmezden gelinmek istenmekte , onunla yü ; zleşme sonsuza kadar ertelenmek istenmektedir . Tü ; rkiye yakın bir geç ; mişe kadar Kü ; rt sorununun varlığını yadsıyordu ve bunun bedeli ç ; ok ağır oldu . Şimdiyse Kü ; rtlerdeki gü ; ç ; lenen milliyetç ; i eğilimler gö ; z ardı edilmek isteniyor ki bunun da bedelinin ağır olma ihtimali kuvvetle muhtemeldir .
Biraz aç ; acak olursak , Kü ; rt siyasi hareketinin ana kavramının &ldquo ; azadi&rdquo ; olduğu anlaşılıyor . 1970 ' li yıllarda &ldquo ; Kurdara azadi&rdquo ; ( Kü ; rtlere Ö ; zgü ; rlü ; k ) sloganı atılırken esasında &ldquo ; ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı&rdquo ; na gö ; nderme yapılırdı . Peki bugü ; n &ldquo ; azadi&rdquo ; derken esas olarak ne kastediliyor? Yine bağımsızlığa kapı aralayacak ö ; lç ; ü ; de bir kaderini tayin hakkı mı , yoksa kü ; ltü ; rel haklar mı?
Diyarbakır ' da izlediğim Nevruz kutlamaları sırasında bu hayati sorunun cevabını bulamadım . En azından basitç ; e &ldquo ; sadece bazı kü ; ltü ; rel haklar talep ediyorlar&rdquo ; deme noktasında olmadığımı sö ; yleyebilirim .
1991 yılında Ö ; mer Laç ; iner , &ldquo ; Kü ; rt Sorunu : Henü ; z Vakit Varken&rdquo ; adlı bir kitap yazdığında kendisini fazla kö ; tü ; mser bulmuştum . Yaklaşık 20 yıl sonra henü ; z vakit varken Kü ; rt sorununa hızla el atmak gerekiyor diyorum .
Yoğun olarak anayasa değişikliği paketinin tartışıldığı bir gü ; nde &ldquo ; Kü ; rtler ne istiyor?&rdquo ; başlıklı bir yazı yadırgatıcı gelebilir . Ama değil . Eğer iktidar partisi ve onun bu girişimini destekleyenler bu paketle Tü ; rkiye ' nin daha da demokratik bir ü ; lke olacağını iddia ediyorlarsa , bu tartışmada &ldquo ; Kü ; rtler ne istiyor?&rdquo ; sorusunu sormak ve sö ; z konusu paketin onların taleplerini ne ö ; lç ; ü ; de giderebileceğini tartışmak kaç ; ınılmazdır . Eğer Kü ; rt sorunu bu ü ; lkedeki tü ; m sorunların anasıysa , bunu ç ; ö ; zmeyi hedeflemeyen adımların demokratikleşmeye katkıları epey kuşkulu olacaktır . Hele bu girişimi yü ; rü ; ten AKP hü ; kü ; meti , yaz aylarından itibaren &ldquo ; demokratik aç ; ılım&rdquo ; adını verdiği ve esas olarak Kü ; rt sorununun kalıcı ç ; ö ; zü ; mü ; nü ; amaç ; layan bir sü ; reç ; başlatmış ve en azından sö ; ylem temelinde bu sü ; recin sü ; rdü ; ğü ; nü ; gö ; stermek iç ; in elinden geleni yapıyorsa , kendilerine bu paketle Kü ; rt sorununa ne gibi ç ; ö ; zü ; m adımları bulunduğunu sormamız şarttır .
AKP ' nin en samimi destekç ; ileri bile paketle Kü ; rt sorunu arasında doğrudan bir ilişki kuramıyorlar . Zira paketin ağırlığı , yü ; ksek yargının gü ; ç ; ve yetkilerinin yeniden yapılandırılması ; askeri yargının alanının daraltılması ve YAŞ kararlarına kısmen yargı yolunun aç ; ılması gibi , bugü ; nü ; n siyasi konjonktü ; rü ; nde AKP ' nin iktidarını sağlamlaştırmaya yö ; nelik oldukları aşikâ ; r dü ; zenlemelerde . Partilerin kapatılmasının neredeyse imkansız hale getirilmesi bir ö ; lç ; ü ; den Kü ; rt siyasi hareketinin işine geliyor olabilir fakat DTP ' nin kapatılma sü ; recinde kıllarını bile kıpırdatmamış olmaları , hatta bazı isimlerinin kapatılmaya zemin hazırlayıcı ç ; ıkışlar yapması iktidar partisinin tek olmasa bile esas derdinin kendisi olduğunu gö ; steriyor .
Hangi Kü ; rtler?
Tekrar başlığa dö ; necek olursak , &ldquo ; Kü ; rtler ne istiyor?&rdquo ; sorusu dü ; n ö ; nemliydi , bugü ; n de ö ; nemli , yarın da ö ; nemli olmaya devam edecek . Ancak bu soruyu sorduğumuz anda hemen ikinci bir soruyla karşılaşıyoruz : Hangi Kü ; rtler? Kimileri bu ikinci soruyu , ilk soruyu geç ; iştirmek iç ; in devreye sokuyorlar , ama olsun . Evet &ldquo ; Hangi Kü ; rtler?&rdquo ; sorusunun cevabı &ldquo ; her gö ; rü ; ş ve eğilimden Kü ; rtler&rdquo ; olacaktır . Hiç ; kuşku yok ki yaşadıkları coğrafyaya , yaşlarına , mali ve eğitim durumlarına vs . bağlı olarak Kü ; rtlerin gö ; rü ; şleri de farklılaşacaktır . Ancak ortada ç ; ok ciddi bir realitenin de olduğu aç ; ıktır : Yıllardar beri Tü ; rkiye ' de , yasadışı , yasal ve yarı-yasal ayaklarının iç ; iç ; e geç ; miş olduğu bir Kü ; rt siyasi hareketi mevcuttur ve bu hareket onca ç ; abaya rağmen her geç ; en gü ; n gü ; ç ; lenmiştir ve gelecekte daha da gü ; ç ; lü ; olma potansiyeline sahiptir .
Diğer bir deyişle , sö ; z konusu Kü ; rt siyasi hareketini by-pass ederek , Kü ; rtlere doğrudan seslenmenin imkanı her geç ; en gü ; n azalmakta , bu mü ; mkü ; n olsa bile bu seslenmeden belirleyici gelişmeler ç ; ıkarmak zorlaşmaktadır .
Artık şunu kabul edelim : Tü ; rkiye ' de halkın ç ; oğunluğu dini aç ; ıdan muhafazakâ ; r ve milli aç ; ıdan milliyetç ; i değerlere yakındır . Ö ; zellikle son yıllarda ü ; lkenin Batısı ile Gü ; neydoğusu , daha aç ; ık sö ; ylemek gerekirse Kü ; rtlerle Kü ; rt olmayanlar arasındaki mesafe iyice aç ; ılıyor ve zaten dinsel aç ; ıdan muhafazakâ ; r bir topluluk olan Kü ; rtlerde milliyetç ; ilik de buna paralel olarak yü ; kseliyor .
Sö ; z konusu olan tabii ki Kü ; rt milliyetç ; iliğidir . Ve Kü ; rt milliyetç ; iliği inatla gö ; rmezden gelinmek istenmekte , onunla yü ; zleşme sonsuza kadar ertelenmek istenmektedir . Tü ; rkiye yakın bir geç ; mişe kadar Kü ; rt sorununun varlığını yadsıyordu ve bunun bedeli ç ; ok ağır oldu . Şimdiyse Kü ; rtlerdeki gü ; ç ; lenen milliyetç ; i eğilimler gö ; z ardı edilmek isteniyor ki bunun da bedelinin ağır olma ihtimali kuvvetle muhtemeldir .
Biraz aç ; acak olursak , Kü ; rt siyasi hareketinin ana kavramının &ldquo ; azadi&rdquo ; olduğu anlaşılıyor . 1970 ' li yıllarda &ldquo ; Kurdara azadi&rdquo ; ( Kü ; rtlere Ö ; zgü ; rlü ; k ) sloganı atılırken esasında &ldquo ; ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı&rdquo ; na gö ; nderme yapılırdı . Peki bugü ; n &ldquo ; azadi&rdquo ; derken esas olarak ne kastediliyor? Yine bağımsızlığa kapı aralayacak ö ; lç ; ü ; de bir kaderini tayin hakkı mı , yoksa kü ; ltü ; rel haklar mı?
Diyarbakır ' da izlediğim Nevruz kutlamaları sırasında bu hayati sorunun cevabını bulamadım . En azından basitç ; e &ldquo ; sadece bazı kü ; ltü ; rel haklar talep ediyorlar&rdquo ; deme noktasında olmadığımı sö ; yleyebilirim .
1991 yılında Ö ; mer Laç ; iner , &ldquo ; Kü ; rt Sorunu : Henü ; z Vakit Varken&rdquo ; adlı bir kitap yazdığında kendisini fazla kö ; tü ; mser bulmuştum . Yaklaşık 20 yıl sonra henü ; z vakit varken Kü ; rt sorununa hızla el atmak gerekiyor diyorum .