Bernanke bu kez 600 milyar dolar saçacak

ABD Merkez Bankası Fed, aylardır beklenen tahvil alım programını dün akşam saatlerinde açıkladı. Fed'in iki gün süren toplantısından sonra yapılan açıklamada piyasadan yapılacak uzun vadeli tahvil alımının haziran ayına kadar süreceği ve 600 milyar dolar olmasının öngörüldüğü belirtildi. Bu açıklamaya göre Fed, ağırlıklı olarak 2.5-10 yıl vadeli tahviller alacak ve aylık alım miktarı 75 milyar dolar civarında olacak. Ekonomideki toparlanmaya bağlı olarak bu oran aşağı ya da yukarı yönde revize edilebilecek. Açıklamadan sonra dolar, euro karşısında değer kaybetti. Euro/dolar açıklamanın hemen ardından ocaktan bu yana en yüksek seviye olan 1.42'yi gördü, daha sonra 1.4052'ye gevşedi. ABD Hazine tahvillerinin getirisi ise düştü. 
Ancak borsaların ilk tepkisi olumsuzdu. Wall Street endekslerindeki düşüşü yorumlayan LPL Financial baş stratejisti Jeff Kleintop, "Bu adım piyasalara ilave bir netlik getirdi. Ama soru bunun yeterli olup olmayacağı" dedi. Yatırımcılar zaten iki aydır Fed'in açıkladığına yakın miktarda tahvil alımı yapacağını fiyatlıyordu.
Fed'in tahvil alım programının bugün özellikle Türkiye gibi gelişen piyasalara para girişi yaşatması bekleniyor. Açıklama, İMKB ve TL'de yükselişe neden olabilir. Dün gece karardan sonra uluslararası işlemlerde en iyi dolar/TL kotasyonları 1.4043/1.4042 seviyesindeydi. 

2012 sonuna kadar artırım zor
Fed'in alım kararı farklı yorumlara da neden oldu. Reuters haber ajansı, haberi "Fed ekonomiyi güçlendirmek için cesur ve riskli adım attı" başlığıyla duyururken merkez bankasının bir kez daha alışılmadık bir politika izlediğini, bundan sonra bilinmeyen sularda seyredeceğini bildirdi. Fed'in dünkü açıklamasındaki bir diğer mesaj da faiz oranlarının uzunca bir süre düşük seyretmeye devam edeceği yönündeydi. Analistler bunu 2012 sonlarına kadar faiz artırımı beklenmemesi gerektiği şeklinde yorumladı. Fed, faiz oranlarını şu anda yüzde 0 ile 0.25 arasında tutuyor. 
Faiz, krizin en yoğun dönemi olan Aralık 2008'de bu seviyelere indirilmiş ve Fed bilançosunu şişirmek pahasına ABD Hazine tahvili ile ipotekli konut kredisine (mortgage) dayalı tahvillerden olusan 1.7 trilyon dolarlık varlık alımı yapmıştı. Hazine tahvillerinin yaklaşık yüzde 12.5'i zaten Fed'in elinde. ABD'nin resesyona girdiği dönemde piyasadan yüklü miktarda mortgage'a dayalı tahvil toplayan Fed  bu kağıtların vadesi doldukça yerine tahvil alıyor.   

Obama'nın tutunacağı son dal
Önceki gün sonuçlanan ABD ara seçimlerinde devletin yetkilerinin daraltılmasından yana olan Cumhuriyetçi Parti'nin Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğa geçmesi, ekonomiyi destekleyici yeni harcamaların Kongre tarafından onaylanmayacağı beklentisini kuvvetlendirdi. Bu durumda Kongre'den yeni teşvik paketi geçiremeyecek olan ABD Başkanı Barack Obama'nın da, ABD ekonomisini destekleyici adım atmak için tutunacağı tek dal Fed. Bazı ekonomistler ve Fed politika yapıcıları, daha fazla tahvil alımının, eğer beklenen önemde bir etki yapmazsa, Fed'in itibarını zedelemesinden kaygılanıyor. Bir başka kaygı nedeni de, ekonomik toparlanma hız kazandıkça, Fed'in şişkin bilançosunun hızlı bir enflasyona ortam hazırlama riski.



 

Fed kumar mı oynuyor ?
Harvard Üniversitesi ekonomi profesörlerinden Martin Feldstein, Financial Times gazetesinde yayımlanan makalesinde, "ikinci parasal genişleme programı"nın riskli ve sınırlı olması gerektiğini savundu. Feldstein, "Fed'in parasal genişleme politikası küresel ekonomiyi istikrarsızlaştıracak varlık balonu yaratma riski yüksek, tehlikeli bir kumar. Üstelik fayda sağlama ihtimali de oldukça düşük" dedi. ABD ekonomisinin zayıf durumda olmasına ve görünümünün de belirsiz olmasına karşın Fed'in tahvil alımının doğru tedavi olmadığını savunan Feldstein, "Fed yapacağı tahvil alımlarıyla piyasaya 1 trilyon dolar ya da daha fazla likidite sağlayacak. Bu bankaların hali hazırdaki rezervlerine rezerv ekleyecek. Uzun vadeli faizler gerilese de doların değeri düşecek, bu da emtia ve hisse fiyatlarında artışa yol açacak" değerlendirmesini yaptı. Ünlü profesör, eski ABD başkanlarından Ronald Reagan'ın baş ekonomi danışmanı olarak da görev yapmıştı.
Fed'in tahvil alımının gelişen piyasalar üzerinde de olumsuz etkisi olacağına dikkat çeken Feldstein, bu grubun finansal krizden görece daha az etkilendiğine, ancak şimdi artan sıcak para girişi nedeniyle risk altında olduğuna dikkat çekti. "ABD'de faizlerin düşük olması bu ekonomilere yüklü sermaye akışına yol açıyor. Bu da kurda oynaklığa sebep oluyor" diyen profesör, birçok ülkenin ihracatını korumaya yönelik önlemler aldığını, bunun da uluslararası serbest ticaret açısından tehlike yarattığını söyledi. 
Fed'in istihdam yaratmaktan çok deflasyonu engellemekle ilgilendiğini belirten Feldstein, "Ama ortalıkta deflasyon yok. Çekirdek tüketici fiyatları yükseliyor ve gelecek 10 yılda ortalama enflasyonun yüzde 2 civarında olması bekleniyor" dedi. 

 

Borsalarda karışık seyir
Fed'in faiz toplantısı dün tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de piyasaların sakin seyretmesine neden oldu. ABD'deki Kongre seçimlerinde Demokratların aldığı yenilgiyi fazla dikkate almayan yatırımcılar, Fed'den gelecek haberlere göre pozisyon almak için bekleyişe geçti.
Gün boyu dar bantta hareket eden İMKB-100 endeksi, yüzde 0.12 artışla 68.604 puandan  kapandı. Endeks gün içinde en yüksek 68.847, en düşük ise 68.192 puanı gördü.
Fed kararından önce döviz cephesi de sakindi. Bankalararası piyasada dün spot kapanışta en iyi dolar alış satış kotasyonları 1.4080/1.4100 seviyesindeydi. Gösterge tahvilin faizi ise yıllık ve çekirdek enflasyondaki gerilemeye bağlı hafif düştü.
Tahvil-bono piyasasında dün gösterge tahvilin bileşik faizi spot kapanışta yüzde 7.64, valörlüde yüzde 7.61 seviyesindeydi. Avrupa borsalarında genel eğilimi gösteren FTSEurofirst 300 endeksi ise yüzde 0.58 kayıpla kapandı. Fed kararını bekleyen ABD borsaları ise güne hafif ekside başladı. Wall Street borsaları ise Fed'in açıklamasından sonra karışık seyir izledi ve günü hafif artıda kapattı.