Türkiye dövize doydu mu?

Ocak-temmuz döneminde Türkiye'ye giren sıcak para miktarı 10 milyar 809 milyon dolara çıktı. Türk Lirası'nı re...

Ocak-temmuz döneminde Türkiye'ye giren sıcak para miktarı 10 milyar 809 milyon dolara çıktı. Türk Lirası'nı reel olarak değerlendiren ve ihracatçının canını yakan bu girişin ardından Merkez Bankası'nın yurtdışında yaşayan Türklerin tasarruflarının ekonomiye kazandırılması için 1976 yılında açılan kredi mektuplu döviz tevdiat ile süper döviz hesaplarına uygulanan faiz oranlarını aşağıya çekti. Merkez'in bu adımı "Türkiye dövize doydu mu?" sorusunu akla getirdi.

FAİZ DİBE VURDU
Özellikle Avrupa'da yaşayan Türklerin tasarruflarını Türk ekonomisine kazandırmak için 1976 yılında Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'nda açılan Kredi Mektuplu Döviz Tevdiat Hesapları'na uygulanan faiz oranı dibe vurdu. 90'lı yıllarda iki yıllık vadeli hesaplara uygulanan yüzde 10'luk faiz oranı 1 Ekim'den itibaren 0.25'e geriledi. İngiliz sterlini, euro ve dolar üzerinden açılan hesaplarda yıllık yüzde 1'den yüzde 0.25'e; İsviçre frangı üzerinden açılan hesaplarda ise yıllık yüzde 0.50'den yüzde 0.25'e düşürüldü.1994 yılında 50 bin Mark, Fransız Frangı veya Hollanda Florini yatırılmak şartı ile açılan Süper Döviz Hesabı'nda ise yüzde 11 olan faiz oranları yüzde 1'e geriledi. Dolar üzerinden açılan hesaplara uygulanan faiz oranları, bir yıl vadeli hesaplarda yüzde 2'den yüzde 0.25'e, iki yıl vadeli hesaplarda yıllık yüzde 2.50'den yüzde 0.25'e, üç yıl vadeli hesaplarda ise yıllık yüzde 2.75'ten yüzde 0.25'e indirildi.

İLANLA DUYURUYOR
Süper Döviz Hesabı uygulamasının başladığı tarihlerde Avrupa ülkelerine yetkililerini gönderen Merkez Bankası, artık dibe vuran faiz oranlarını vatandaşa gazetelere verdiği ilan ile duyurur oldu. Merkez Bankası'nın süper faiz oranları ise yüzde 2.5 ila 5 arasında değişen mevduat faizlerinin çok gerisinde kaldı. Bu durum vatandaşın aklına "Türkiye dövize doydu mu?' sorusunu getirdi. Merkez Bankası'nın 24 Eylül tarihli verilerine göre kredi mektuplu döviz tevdiat ve süper döviz hesaplarında 11.66 milyar dolar (8.74 milyar euro) karşılığı döviz yer alıyor. Merkez Bankası'nın 1976 yılında Dresdener Bank ile özel anlaşma imzalamasının ardından Alman Maliyesi, 2000 yılında yaptığı baskınla Türkiye'ye havale edilen para ve havale edenleri açığa çıkarmıştı. Söz konusu havaleler Almanya'da vergilendirilmediği için Alman Maliyesi, Dresdener Bank aracılığıyla Merkez Bankası'na para gönderenlere vergi kaçırdıkları gerekçesiyle ağır ceza kesmişti. Almanya faiz gelirine yüzde 30 vergi kesintisi uygularken, Türkiye bu oranı yüzde 15 olarak belirlemişti. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması gereği Türkiye'de Almanya üzerinden hesap açanın arada doğan yüzde 15'lik kesintiyi Almanya'ya ödemesi gerekiyordu. Baskın sonrası el konulan belgelerde bu oranın ödenmediği ortaya çıktı. Mevduat sahiplerine bu gerekçeyle vergi kaçırmaktan ceza kesildi. Bu durumdan binlerce Avrupalı Türk etkilendi. Türkiye'ye giderek doğrudan Merkez Bankası'nda hesap açtıranlar bu cezadan kurtuldu.