Kamu ihaleleri yabancılara açılıyor
Kamu ihaleleri tümü yabancılara açılıyor. İhale mevzuatındaki istisnaların kapsamı daraltılıyor. Eşik değer yeniden düzenleniyor.
Ancak taslakta bu konuda geçiş dönemi niteliğinde bir geçici maddeye de yer veriliyor. Bu madde doğrultusunda, şartnameye bir hüküm konulması halinde, Türkiye'nin AB'ye tam üyeliğine kadar, eşik değerin altında kalan ihaleler ile tasarım yarışmalarına, sadece yerli firmaların katılımı mümkün olabilecek.
Aynı şekilde Türkiye'nin AB'ye tam üyeliğine kadar yerli istekli lehine yüzde 15 fiyat avantajı da uygulanabilecek.
Kamu Alımları Yasa Taslağında, konuyla ilgili öngörülen düzenleme şu şekilde olacak:
''Türkiye'nin Avrupa Birliğine tam üyeliğine kadar, eşik değerin altında kalan ihalelere ve tasarım yarışmalarına sadece yerli istekli ve yarışmacıların katılabileceği hususunda dokümana ve yarışma şartnamesine hükümler konulabilir.
- Türkiye'nin Avrupa Birliğine tam üyeliğine kadar, bu Kanun kapsamında yapılacak ihalelerde; hizmet alımları ve yapım işlerinde bütün yerli istekliler lehine, mal alımlarında ise Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile diğer ilgili kuruluşların görüşleri alınarak Kurum tarafından yerli malı olarak belirlenen malları teklif eden yerli istekliler lehine, yüzde 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması hususunda doküman hükümler konulabilir.
- İhale dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, teklifler ihale kriterlerine göre değerlendirildikten sonra yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanarak ihale sonuçlandırılır.''
KİK BAŞKANI GÜL
Düzenleme hakkında soruları yanıtlayan Kamu İhale Kurumu (KİK) Başkanı Hasan Gül, AB ile müzakerelerde kamu alımları faslının açılabilmesi için Türkiye'nin mevzuat uyumunu gerçekleştirmesi gerektiğini belirtti ve yasa taslağının da bu çerçevede hazırlandığını söyledi.
Gül, yeni yasada yabancıların ihalelere katılımıyla ilgili bir hüküm bulunmadığını ifade ederek, ''Bu konuda bir hükmün bulunmaması ihalelere yabancılar da katılabilirler anlamına geliyor. (Katılamazlar) demediğiniz sürece, zaten katılabilirler'' dedi.
KİK Başkanı, AB ile müzakerelerde yerli istekliye fiyat avantajının üyeliğe kadar korunmasının benimsendiğini de kaydederek, geçici maddeyle de bu hükmün korunduğunu söyledi.
Gül, ''serbestlik sadece AB ülkeleriyle mi sınırlı tutulacak'' şeklindeki soru üzerine de, ''Gerek Dünya Ticaret Örgütü ile olduğu gibi uluslararası anlaşmalar, gerekse ülkelerle karşılıklılık anlaşmalar çerçevesinde diğer ülkelerle olan durumu çözeceğiz. Orada tek bir formül olmayabilir. AB ülkelerine kısıtlama getirmeyeceğimiz net ama diğer ülkelerle ilgili kısıtlamalar yine taraf olduğumuz anlaşmalar çerçevesinde devam ettirilebilir, bunlar kısmen kaldırılabilir'' açıklamasında bulundu.
EŞİK DEĞERLER
Taslakla, Türkiye mevzuatında ihalelerin yabancılara açılma sınırı olarak kabul edilen eşik değer tanımı da AB'ye uyumlu hale getiriliyor.
Bu çerçevede AB'de olduğu gibi ''eşik değer''in üzerindeki ihaleler bire bir AB direktiflerine göre düzenleniyor, eşik değerin altında kalan ihaleler için ise daha esnek bir yapı öngörülüyor.
Taslağa göre, yaklaşık maliyet esas alınmak suretiyle kullanılacak eşik değer, yapım işi ihalelerinde 5 milyon 150 bin avro karşılığı Türk Lirası olarak belirlendi. Bu tutar, merkezi yönetim kapsamında yer alan idarelerin mal ve hizmet alımları ile tasarım yarışmalarında 133 bin avro, merkezi yönetim kapsamı dışında kalan idarelerin mal ve hizmet alımları ile tasarım yarışmalarında 206 bin avro olarak uygulanacak.
Eşik değer, yasada belirtilen araştırma geliştirme hizmet alımları ile bu hizmetlere ilişkin tasarı yarışmalarında da 206 bin avro olacak.
KİK Başkanı Gül, ''eşik değer''i kullanma mantığının değiştirileceğini, bu nedenle mevcut yasada ve öngörülen düzenlemede yer alan eşik değer rakamlarını karşılaştırmanın doğru olmayacağını söyledi.
İSTİSNALARA SINIR
Taslak, istisnaları da büyük ölçüde kaldırıyor. İstisnalar, savunma, acil durum, radyo ve televizyon yayın alımları ve kamusal telekomünikasyon hizmet alımı gibi az sayıda alanla sınırlı tutuluyor. Bu şekilde kamu ihale mevzuatı dışına çıkarılmış bir çok kurum ve kuruluş da, yeniden kapsama alınmış oluyor.
Kamu İhale Kurumu Başkanı Gül, istisnalar konusunda, ''AB ile tam uyumlu kanun sistematiğine geçtiğimiz zaman, bir takım istisnalara ihtiyaç kalmayacak. Onlar eşik değerin altında kalacağı için daha esnek düzenlememiz mümkün olacak'' değerlendirmesinde bulundu.
Kamu İhale Kurumu, enerji, su, ulaştırma ve posta hizmetleri ile ilgili alımları düzenlemeye yönelik yeni bir yasa üzerinde daha çalışıyor. Önümüzdeki yıl uygulamaya konulması öngören düzenleme, bu sektörlere yönelik esnek alım yöntemlerini içeriyor.
Kamu Alımları Yasa Taslağında da bu çalışma dikkate alınıyor ve söz konusu alanlardaki alımlar istisna kapsamına sokuluyor.
HANGİ ALANLAR İSTİSNA KAPSAMINDA?
Yeni düzenlemede yer alan diğer istisnalar da şöyle:
- Merkezi satın alma birimlerince doğrudan veya birimlerin taraf olduğu çerçeve anlaşmaya istinaden sözleşmeye bağlanmak suretiyle yapılacak alımlar ve bu birimler tarafından idare adına sözleşme kapsamında gerçekleştirilen alımlar
- Gizlilik içinde yürütülmesine ilgili Bakanlıkça karar verilen veya mevzuatı uyarınca sözleşmenin yürütülmesi sırasında özel güvenlik tedbirleri alınması gereken ya da devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren hallerle ilgili alımlar
- Anlaşmada farklı bir alım usulü belirlenmesi kaydıyla, bir veya birden fazla ülke ile yapılan anlaşma gereğince, bir işin ortaklaşa gerçekleştirilmesi veya işletilmesi amacıyla yapılacak mal alımları ve yapım işleri ile bir projenin ortaklaşa gerçekleştirilmesi veya işletilmesi amacıyla yapılacak hizmet alımları
- Uluslararası bir anlaşmada yer alan taahhüt uyarınca askeri birliklerin konuşlandırılmasıyla ilgili alımlar
- Türkiye'nin üyesi bulunduğu uluslararası bir kuruluş tarafından belirlenen özel usullerin uygulanmasının zorunlu olduğu alımlar
- Satın alma, sınırlı ayni hak tesisi veya kiralamaya ilişkin her türlü mali hizmet alımları hariç olmak üzere, taşınmazların satın alınması veya üzerinde sınırlı ayni hak tesisi ya da kiralanması
- Program yapımı ve yayın için gerekli olan teknik ekipmanlar hariç olmak üzere radyo ve televizyon kuruluşlarının, program alımı ve programların geliştirilmesi, üretimi veya ortak üretimi için yaptığı alımlar ile yayın süresine ilişkin alımları
- Tahkim ve uzlaştırma hizmetleri alımları
- Finansman teminine ilişkin olarak, menkul kıymetlerin ve diğer mali araçların ihracı, alımı, satımı veya devriyle ilgili finansal hizmet alımları, uluslararası sermaye piyasalarından yapılacak borçlanmalara ilişkin her türlü danışmanlık ve kredi derecelendirme hizmetleri ve Merkez Bankasının banknot ve kıymetli evrak üretim ve basımı ile ilgili mal veya hizmet alımları
- İstihdam sözleşmeleri
- Finansmanının tamamının idare tarafından karşılandığı ve idarenin kendi faaliyetlerinin yürütülmesinde faydalandığı haller hariç, her türlü araştırma ve geliştirme hizmeti alımları
- İdarelerin, münhasır hak sahibi bir idareden veya idarelerin kurduğu münhasır hak sahibi birliklerden yapacakları hizmet alımları
- İdarelerin, kamusal telekomünikasyon ağları kurmak, işletmek ya da kamuya bir veya birden fazla telekomünikasyon hizmeti sunmak amacıyla yapacakları alımlar
- Çıkarılması planlanan Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Gerçekleştirilmesine İlişkin İhale Kanunu ile İmtiyaz İhaleleri Usulü Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen işler
- Yasada belirtilen savunma amaçlı alımlar
- İdarelerin yabancı ülkelerdeki kuruluşlarının alımları ile yurt dışında bulunan nakil araçlarının o yerden sağlanması zorunlu mal veya hizmet alımları.