Dünya Savaş Tarihine Önemli Bir Merkez Olarak Geçti
Mehmet Bayer - Çanakkale hem antik çağlarda hem de yakın tarihte dünyayı etkileyen önemli savaşlara tanıklık etti. Troia ile Çanakkale savaşları, merkeze bağlı Kumkale beldesi civarında gerçekleştirildi.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Troia Kazı Heyeti Üyesi Doç. Dr. Rüstem Aslan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'de Troia Savaşları yorumlarının daha çok Anadolu topraklarını savunan ve "ölümsüz bir kahraman" diye nitelenen Troia Kralı Priamos'un oğlu Hektor üzerinden yapıldığını söyledi.
Aslan, savaşlar sırasında "Hektor"u öldüren "Akhilleus"un , antik dönem mitolojisi ve şiir geleneğinde Troia'da öldüğü ve gömüldüğü konusunda hemfikir olunduğunu belirterek, "Cesedi, büyük bir odun yığını üstünde yakıldıktan sonra kemiklerinin üzerine görkemli bir mezar tepesi inşa edilir. Aşil Tümülüsü, antik dönemden itibaren sadece mitolojik bir motif değil, aynı zamanda Troas topoğrafyasının gerçek bir peyzajı olarak kabul edilmiştir" dedi.
Troas bölgesinde birden fazla "Akhilleus" mezar tepesi olabileceğini ve gerçek tümülüs yerinin yaklaşık 160 yıldır tartışıldığını dile getiren Aslan, Troia Savaşı kahramanlarının mezarlarını bulma çabasının, antik kent kazılarından daha eskiye gittiğine işaret etti.
Aslan, 17'nci yüzyıldan itibaren özellikle Avrupalı gezginlerin, İlyada Destanı'ndaki kahraman mezarlarını aradığını, hatta bazılarının söz konusu bu kahramanlara ait mezar tepelerini bulduğuna inandığını vurguladı.
Özellikle Schliemann ve sonrasında çalışma yapanların, Troia ve çevresindeki mezar tepelerinde pek çok kazı yaptığı bilgisini veren Aslan, şöyle devam etti:
"1960'lı yıllardan kesintilerle günümüze kadar süren yüzey araştırmaları da bu konu hakkında oldukça ilginç sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Tüm bu çalışmalar sonucu Troia ve yakın çevresinde 50'ye yakın mezar tepesi tespit edilmiştir ancak yapılan araştırmalara göre yine tüm bu mezar tepeleri Troia Savaşları'ndan yaklaşık 800 yıl sonraya aittir. Başka bir deyişle mezar tepeleri bir anlamda karşı kıyıdaki Gelibolu Yarımadası'nda yaşanan Çanakkale Savaşları'nda hayatını kaybeden askerler için yapılan kimi anıt mezarlar gibidir."
-"Troia'dan kalan mezar taşları, 1915'te siper olarak kullanıldı"-
Aslan, Troia Savaşı'nın yaşandığı alanda bulunan Kumkale'deki tümülüsün, savaş kahramanlarına adanmış "anıt mezar"lardan biri olduğunu anlattı.
Bu tümülüsün pek çok özelliğe sahip olduğuna dikkati çeken Aslan, şunları kaydetti:
"Geçen yıl Çanakkale Valiliği ve ÇOMÜ, ortak çalışmayla bu mezarlığı bakımlı hale getirip turizme kazandırdı. Troia Savaşı kahramanlarına adanan bu anıt mezar, 17'nci yüzyıldan itibaren Osmanlı mezarlığı olarak kullanılmaya başlandı. Burası, 'son Troia Savaşı' olarak da tanımlayabileceğimiz Çanakkale Savaşları ile Troia Savaşları'nın kesiştiği ender noktalardandır. Kumkale'ye yapılan çıkarma, Çanakkale Savaşları'nın kara harekatı başlangıcında 25 Nisan 1915 günü yapılan müttefik çıkarmalarından biridir. Çıkarma, diğerleri gibi Gelibolu Yarımadası'na değil, Anadolu sahillerindeki Kumkale bölgesine yapılmıştır. İngiliz ve Fransız birliklerinden oluşan Akdeniz seferi kuvvetlerinin, Gelibolu Yarımadası'ndaki 6 kumsala yaptığı çıkarmalardan diğer bir farkı, 'göstermelik bir çıkarma' olmasıdır. Bu çıkarma, Anadolu kıyıları gerisindeki iki Osmanlı tümeninin, Gelibolu Yarımadası'ndaki birliklerin takviye edilmesini geciktirmek amacıyla yapılmıştır."
Aslan, Kumkale'ye yapılan çıkarma sırasında iki günde Türk ordusunun bin 730 şehit verdiğini, Fransızların kaybının ise 786 kişi olduğunu dile getirdi.
Türk askerlerinin, ovada mevzilenecek yer bulamadığı için mezarlığı ve mezar taşlarını siper yaptığı bilgisini veren Aslan, çatışmaların izlerinin, mezar taşlarında görülebileceğini sözlerine ekledi.
Yayıncı: Sedat Gök
Kaynak: AA
Aslan, savaşlar sırasında "Hektor"u öldüren "Akhilleus"un , antik dönem mitolojisi ve şiir geleneğinde Troia'da öldüğü ve gömüldüğü konusunda hemfikir olunduğunu belirterek, "Cesedi, büyük bir odun yığını üstünde yakıldıktan sonra kemiklerinin üzerine görkemli bir mezar tepesi inşa edilir. Aşil Tümülüsü, antik dönemden itibaren sadece mitolojik bir motif değil, aynı zamanda Troas topoğrafyasının gerçek bir peyzajı olarak kabul edilmiştir" dedi.
Troas bölgesinde birden fazla "Akhilleus" mezar tepesi olabileceğini ve gerçek tümülüs yerinin yaklaşık 160 yıldır tartışıldığını dile getiren Aslan, Troia Savaşı kahramanlarının mezarlarını bulma çabasının, antik kent kazılarından daha eskiye gittiğine işaret etti.
Aslan, 17'nci yüzyıldan itibaren özellikle Avrupalı gezginlerin, İlyada Destanı'ndaki kahraman mezarlarını aradığını, hatta bazılarının söz konusu bu kahramanlara ait mezar tepelerini bulduğuna inandığını vurguladı.
Özellikle Schliemann ve sonrasında çalışma yapanların, Troia ve çevresindeki mezar tepelerinde pek çok kazı yaptığı bilgisini veren Aslan, şöyle devam etti:
"1960'lı yıllardan kesintilerle günümüze kadar süren yüzey araştırmaları da bu konu hakkında oldukça ilginç sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Tüm bu çalışmalar sonucu Troia ve yakın çevresinde 50'ye yakın mezar tepesi tespit edilmiştir ancak yapılan araştırmalara göre yine tüm bu mezar tepeleri Troia Savaşları'ndan yaklaşık 800 yıl sonraya aittir. Başka bir deyişle mezar tepeleri bir anlamda karşı kıyıdaki Gelibolu Yarımadası'nda yaşanan Çanakkale Savaşları'nda hayatını kaybeden askerler için yapılan kimi anıt mezarlar gibidir."
-"Troia'dan kalan mezar taşları, 1915'te siper olarak kullanıldı"-
Aslan, Troia Savaşı'nın yaşandığı alanda bulunan Kumkale'deki tümülüsün, savaş kahramanlarına adanmış "anıt mezar"lardan biri olduğunu anlattı.
Bu tümülüsün pek çok özelliğe sahip olduğuna dikkati çeken Aslan, şunları kaydetti:
"Geçen yıl Çanakkale Valiliği ve ÇOMÜ, ortak çalışmayla bu mezarlığı bakımlı hale getirip turizme kazandırdı. Troia Savaşı kahramanlarına adanan bu anıt mezar, 17'nci yüzyıldan itibaren Osmanlı mezarlığı olarak kullanılmaya başlandı. Burası, 'son Troia Savaşı' olarak da tanımlayabileceğimiz Çanakkale Savaşları ile Troia Savaşları'nın kesiştiği ender noktalardandır. Kumkale'ye yapılan çıkarma, Çanakkale Savaşları'nın kara harekatı başlangıcında 25 Nisan 1915 günü yapılan müttefik çıkarmalarından biridir. Çıkarma, diğerleri gibi Gelibolu Yarımadası'na değil, Anadolu sahillerindeki Kumkale bölgesine yapılmıştır. İngiliz ve Fransız birliklerinden oluşan Akdeniz seferi kuvvetlerinin, Gelibolu Yarımadası'ndaki 6 kumsala yaptığı çıkarmalardan diğer bir farkı, 'göstermelik bir çıkarma' olmasıdır. Bu çıkarma, Anadolu kıyıları gerisindeki iki Osmanlı tümeninin, Gelibolu Yarımadası'ndaki birliklerin takviye edilmesini geciktirmek amacıyla yapılmıştır."
Aslan, Kumkale'ye yapılan çıkarma sırasında iki günde Türk ordusunun bin 730 şehit verdiğini, Fransızların kaybının ise 786 kişi olduğunu dile getirdi.
Türk askerlerinin, ovada mevzilenecek yer bulamadığı için mezarlığı ve mezar taşlarını siper yaptığı bilgisini veren Aslan, çatışmaların izlerinin, mezar taşlarında görülebileceğini sözlerine ekledi.
Yayıncı: Sedat Gök