Kastamonu'da Kestane Balina Gal Arisi Darbesi Açiklamasi Üretimi Yüzde 75 Düsürdü
Son yillarda aricilarin korkulu rüyasi haline gelen gal arisi zararlisi ile iklim degisikligi, kestane bali üretimini büyük ölçüde düsürdü. 400 ton civarinda üretimin oldugu Kastamonu’da kestane gal arisi ile iklim degisikliginden yasanan sorunlardan ötürü bu yil üretimin ortalama 150 tona kadar düstügü belirtildi.
2021 yilindan itibaren bölgedeki agaçlarda görülmeye baslanan kestane gal arisi zararlisi, kestane agaçlarina büyük oranda zarar vermeye basladi.
Bunun yani sira tüm dünyada hissedilen iklim degisiklikleri de kestane agaçlarindaki çiçek verimini düsürdü. Kastamonu Orman Bölge Müdürlügü tarafindan kestane gal arisi zararlisina karsi baslatilan mücadele kararlilikla sürerken, zararli sebebiyle kestane bali üretimi büyük oranda düstü. 2021 yilinda 400 ton kestane balinin üretildigi Kastamonu’da bu yil rekoltenin 150 ila 200 tona kadar düsmesi bekleniyor.
“2021 yilindan itibaren ilimizde görülen kestane gal arisiyla sebebiyle kestane bali üretiminde düsüsler yasandi”
Konu ile ilgili konusan Kastamonu Tarim ve Orman Il Müdürü Bekir Yücel Tanrikulu, “Kastamonu, yüzde 72 orman varligiyla, zengin florasiyla ve essiz dogasiyla Türkiye’de en önemli orman varligina sahip illerden bir tanesi oluyor. Bu essiz dogasi içerisinde tabii ki kestane agaçlari da önemli bir yere sahip. Kestane bali da, kestane çiçeklerinden elde edilen bir baldir. Yilin belirli bir döneminde yilin 15 gün gibi çok kisa bir süresinde aricilarimiz, kestane çiçeklerinden kestane bali üretmeye çalisiyor. Kastamonu’da 80 ila 85 bin kolonisiyle yaklasik bin 218 isletmesiyle önemli aricilik hizmetlerinden bir tanesi. 80 bin hektarlik Türkiye’deki kestane agaci varligi içerisinde yüzde 25’ine sahip Kastamonu’da 20 bin hektarlik alanda kestane agaçlari bulunmaktadir. Dolayisiyla kestane bali üretimi de Türkiye’de önemli üretim merkezleri içerisinde yer aliyoruz. Özellikle 2021 yilindan itibaren ilimizde görülen kestane gal arisiyla sebebiyle son 2 yildir kestane bali üretiminde biraz düsüsler yasandi. Buna iklim degisikligi de etkili oldu. Biraz daha geçtigimiz yillara göre ortalama verim konusunda düsüsler gözlemlemekteyiz. Özellikle koloni basina 8 ila 10 kilo arasinda olan kestane bali üretimi bu yil yaklasik 3 ila 4 kilo arasina kadar düsmüs. Buna ragmen Kastamonu’da yine de 200-250 ton arasinda kestane bali üretimiyle ülkemizde önemli üretim merkezleri arasinda bulunuyor” dedi.
“Aricilik konusunda Kastamonu, Türkiye’de önemli bir merkez olacaktir”
Kastamonu’nun önümüzdeki yillarda aricilik noktasinda Türkiye’de önemli bir merkez olacagina inandiklarini söyleyen Tanrikulu, “2022 yilinda Kastamonu Üniversitemiz ile Ari Yetistiricileri Birligi ve Kastamonu Tarim ve Orman Il Müdürlügümüz tarafindan yapilan çalismalar neticesinde kestane balina cografi isaret aldik. Yine Ari Yetistiricileri Birligimiz, Kastamonu kestane bali olarak markalasmasini yaptik. Su anda birlige üye aricilarindan elde ettikleri ballari Kastamonu kestane bali markasi altinda satisini yapmaktadirlar. Son zamanlarda özellikle yetistiricilerimizden ya da diger illerden kestane bali üretimi için ilimize gezginci arici olarak gelmektedirler. Bu gezginci aricilik konusunda Il ve Ilçe Müdürlüklerimiz vasitasiyla bizler bunlarin çalismalarini da yapiyoruz. Bizlerden izin aldiktan sonra ilimize gelebiliyorlar. Bu da aricilik konusunda bizleri, Türkiye’de önemli bir merkez olacagimiza isaretlerden bir tanesi oluyor” seklinde konustu.
Kestane gal arisiyla ilgili mücadelenin 7-8 yil daha sürecegini belirten Tanrikulu, “Kestane Gal Arisiyla ilgili sorunlar ve sikintilar azalmaya basladiktan sonra bizler, tekrardan kestane balinda verimin artmasini bekliyoruz. Fakat kestane gal arisiyla mücadeledeki çalismalar yaklasik 7-8 yili bulacaktir. Bunan ardindan insallah Kastamonu’da kestane agaçlarindaki çiçekler saglikli bir sekilde artmaya basladiktan sonra verimde artacaktir. Bu konuyla ilgili Il Müdürlügümüzün ve Orman Bölge Müdürlügümüzün birlikte yürüttügü projemiz bulunuyor. Kestane agaçlarinin etrafinin biraz daha açilmasini amaçliyoruz ve bu sayede kestane varliginin da artirilmasini hedefliyoruz” diye konustu.
“Bu yil tahminlerimiz üzerine 100 ila 150 ton arasinda bir üretim gerçeklestirdik”
Kastamonu Ari Yetistiricileri Birligi Baskani Cem Basar ise, “Kastamonu kestane bali cografi isaretli bir ürünümüzdür. Kastamonu’nun özellikle sahil ilçelerindeki kestane ormanlarinda dogal olarak üretim yapilmaktadir. Yaklasik 50 ila 60 civarinda kovanda bu yil üretim yapildi. 2024 yili maalesef hem iklim degisikligini hissedilir derecede gördük hem de yogun olarak kestane ormanlarimizi saran kestane gal arisiyla birlikte üretimde oldukça düstü. Normal bir sezona göre yaklasik yüzde 25 civarinda bir üretim aldik. Bu da koloni basina 3 kilogram civarinda bir üretime sahip olduk. Kastamonu, bu yil tahminlerimiz üzerine 100 ila 150 ton arasinda bir üretim gerçeklestirdik. Tüm üreticilerimizi hayirli ve bereketli bir sezon diliyorum” dedi.
Normal sartlarda Kastamonu’da yaklasik 400 ton civarinda kestane bali üretiminin oldugunu söyleyen Basar, “Bu 2020 yillarinin basindan itibaren sürekli olarak düsüs göstermeye basladi.
Hem küresel iklim degisikligini çok siddetli görüyoruz hem de 2021 yilindan kestane gal arisi zararlisi ilimize giris yapti. Kestane gal arisi zararlisi siddetli bir sekilde Kastamonu’yu sardi. Bu yüzden yildan yila 400 tonlardan üretim 100 ila 150 tona kadar düstü. Su anda ayni kovan sayisiyla yani kovan sayisi degismemekle birlikte yaklasik olarak 100 ila 150 ton arasinda bir üretim gerçeklestirildi.
Su anda kestane balinin sagimi bitti, üreticilerimiz ürünlerini piyasaya çikarmaya basladi.
Piyasadan da yogun bir talep var. Bu talebe karsilik üretilen ürünümüz çok az. Alacak insanlarimizin biran önce ballarini almalarini tavsiye ediyoruz. Kestane balinin bu yil perakende fiyati 2 bin lira civarindadir” ifadelerini kullandi.
“Kovan basina bu yil ancak 3 kilogram bal alabildik”
Inebolu’nun Dibek köyünde kestane bali üretimi yapan Orhan Anadolu da, söyle konustu: “Ben, 2009 yilindan bu tarafa kestane bali üretmekteyim. Kestane bali üretimi bazi yillara göre degiskenlik gösterebiliyordu. Kis mevsiminde çok fazla arilarimizda zayiat oluyordu. Ben, 150 ila 200 kovan arisiyla çalismaktayim. 2009 yillari ile 2022 yillari arasinda kestane balimizin kovan basi ortalama 8 ila 14 kilo arasinda degiskenlik gösteriyordu. Özellikle 2022 yilindan sonra kestane gal arisinin ormanlarimizda görülmesiyle birlikte üretimimizde büyük bir zayiat verdi. Kovan basina ancak 3 kilogram bal alabildik. Bu yil fakat kovan basina birazcik daha artis gösterdi ve 5-6 kiloya kadar çiktigini gördük. Bu da bizlere demek ki kestane gal arisiyla yapilan mücadeleler gerçekten meyvesini veriyor. Basarili bir mücadele oluyor. Geçtigimiz yil kestane balinin fiyati bin liraydi, bu yil ise bin 750 lira ile 2 bin lira arasinda satiliyor. Kestane balinda verim az oldugundan dolayi fiyati da yüksek. Kestane gal arisi, kestane ormanlarina büyük zararlar verdi. Birde bizlerin maliyetleri oluyor. 150-200 kovan ile aricilik yapmak çok zor bir is. Bizler de bunlara bir bedel ödüyoruz, bunlarin maliyeti oluyor. Bu seferde kestane bali beklentilerimizin altinda olunca mecburen fiyati yükselmis oluyor. Girdi maliyetleri de yüksek ne yazik ki. Bizlerde ancak bu sekilde zam yaparak maliyetlerin altindan kalkmaya çalisiyoruz”.
Öte yandan, Kastamonu Orman Bölge Müdürlügü laboratuvarinda çogaltilan ‘Torymus Sinensis’ böcegi, kestane agaçlarinin yogun olarak bulundugu ormanlik alanlara birakiliyor. Gal arilarinin yumurtalariyla beslenen böcekler ile agaçlarin kurumasinin ve yüzde 80 civarinda meyve kaybina sebep olan gal arilarinin azaltilmasi hedefleniyor.