Antalya'nin Bugday Arazileri, Rengarenk Hali Tarlasina Dönüstü
Türkiye’nin farkli kentlerinden dokuyan kisilerin anilarini, acilarini, sevinçlerini ilmek ilmek isledigi, motifleriyle gücü, kudreti, sevgiyi ve aile birligini simgeleyen birbirinden degerli hali ve kilimler Dösemealti ilçesine getirilmeye baslandi. Binlerce el dokumasi hali ve kilim, yüzlerce dönümlük tarim ve bos arazilere seriliyor. Yaz aylarinda hasadi biten tarim arazileri hali isletmelerine açiliyor. Isletmeler, aralarinda yüz yillik tarihi olanlarin da yer aldigi hali ve kilimleri önce tamir ediyor, ardindan mikroplardan arindirmak için steril havuzlara sokuyor. Daha sonra günese serilen hali ve kilimlerin renkleri soldurulup pastele dönüsmesi saglaniyor. Milyonluk hali ve kilimler, günesin altinda belirli araliklarla tersi ve düzü çevrilerek nemi ve sicagi iyi sekilde almasi ve renklerin tonlamasinin saglamlasmasi saglaniyor. Serildikleri alani "hali tarlasina" çeviren el dokumasi hali ve kilimler, günesin altinda mikroplardan arinip, renk tonlari yerlestikten sonra ABD, Fransa ve Almanya gibi yurt disindaki meraklilari tarafindan satin aliniyor. 60 dönümlük araziye serilen 15 bine yakin hali, renleriyle de görsel sölen sunuyor. Maddi degeri milyonlarca lira olan halilarin aksamlari ise çalisanlar ve evi tarla yakininda olan isletme sahipleri korumasini yapiyor.
"60 dönüm alanda 15 bine yakin hali var"
Dösemealti ilçesinde hali isletmeciligi yapan Hasan Melih Topkara, dede mesleginin nesilden nesle kendilerine kadar uzandigini kaydetti.
Kök boyasi ile yillar önce dokunmus halilari belirli islemlerden geçirdikten sonra tarlaya serim islemini gerçeklestirdiklerini söyleyen Topkara, “Günes altinda bu halilarin pastellesmesini sagliyoruz. Müsteri ne kadar pastellik istiyorsa ona göre bir islem yapiyoruz. Bazi haliyi 1 ay, bazilarini ise 4 ay günes altinda tutuyoruz. Bu islem sadece yaz aylarinda yapiliyor” dedi.
60 dönümlük arazideki bugdayin hasadini yaptiktan sonra araziyi hali sermek için hazir hala getirdiklerini ifade eden Topkara, “Bu yil 15 bine yakin halinin serimini yaptik. Her geçen sene ilgi biraz düsüyor. Bu halilari ben bir sanat olarak görüyorum. Bu sanata ilgi yok. Genelde yurt disi Amerika ve Fransa’dan ilgi var. Bu tarladaki halilarin hepsinin sahibi var. Türkiye’nin her ilinden müsterilerimiz var. 4 ay günes islemi yapiyoruz. Ama normal makine halisi yikama fabrikamiz yil boyu açik” diye konustu.
"50 kisiye istihdam"
Tesislerinde yikamanin ardindan yaz sezonundaki günesletme islemiyle 50 kisiye de istihdam sagladiklarini kaydeden Topkara, “Bu halilar el emegidir ve degerlidir. Aksamlari görevlimiz var. Onlar koruyor gerekli korumayi yapiyor” ifadelerine yer verdi.
"Günesletme yapiliyor"
Ayse Akbaba, yillardir halilarin tarlada serin ve bakim islerini yürüttüklerini belirterek, “Bu sezon 20 kisi çalisiyoruz. Yaz döneminde 3-4 ay burada halilari günesletme yapiyoruz. Önceden bu tarlada ekin vardi, hasat yapildi, sonra halilari sermek için hazirlik tamamlandi. Bir hafta öncede havalarin iyice isinmasiyla halilari serme islemine basladik” dedi.
"Gece çig, gündüz günes"
Birbirinden degerli halilari gecenin çigini, gündüzün günesini almasiyla olgunlasip parladigini dile getiren Akbaba, “Bu islemler halinin degerine deger katiyor. Bu günes olmasa hali olmaz, bizde güneste çalismak zorundayiz. Belirli araliklarla da olsa gölgede dinleniyoruz” diye konustu.
Binlerce halinin bulundugu alan geceleri de bos birakilmiyor. Karanlik çöktükten sonra halilarin güvenligi yine görevliler tarafindan saglaniyor. Sabaha kadar belli araliklarla halilarin serili oldugu alani fener ve yanlarindaki köpeklerle kontrol eden görevliler adeta kus uçurtmuyor.